Το μεσημέρι της περασμένης Δευτέρας 7 Δεκεμβρίου, με μία ανακοίνωση 280 λέξεων η εταιρεία λογισμικού Palantir TechnologiesHome | Palantir, πρόσφατα εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και γνωστή εδώ και χρόνια για τις στενές σχέσεις της με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, τις ένοπλες δυνάμεις και άλλες αρχές επιβολής του νόμου, ενημέρωσε το επενδυτικό κοινό ότι από την αρχή της πανδημίας βρίσκεται σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να της παρέχει τη δυνατότητα να παίρνει αποφάσεις που βασίζονται σε δεδομένα, ώστε να αντιμετωπίσει την πανδημία της Covid-19. Πρόκειται για συνεργασία που, πέρα από κάποιες επιγραμματικές αναφορές στον διεθνή Τύπο, το εγχώριο κοινό δεν είχε καμία γνώση της ύπαρξής της, αφού η ελληνική πλευρά μέχρι στιγμής δεν είχε προβεί σε καμία ανακοίνωση ή δημοσίευση.

• Διαβάστε ακόμα: ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ: Γιατί η κυβέρνηση κράτησε τη συνεργασία με την Palantir μυστική από την ελληνικό λαό; // Αλ. Τσίπρας: «Ο κ. Μητσοτάκης αποδεικνύεται ο καλύτερος μαθητής των αυταρχικών ηγετών ανά τη γη»

Η τηλεδιάσκεψη είχε ως θέμα την επέκταση της συνεργασίας της Ελληνικής Κυβέρνησης και της Palantir στην αντιμετώπιση της πανδημίας, μια συνεργασία που είχε εγκαινιαστεί ήδη από τον Μάρτιο σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου, δημοσιεύματα στον τύπο και σχετικό tweet του Πρέσβη της Αμερικής στην Ελλάδα, Geofrrey Pyatt:

Happy to see @Vkikilias again to discuss ongoing US-Greece collaboration in the fight against #COVID19. US pharma & tech innovation from @pfizer, @LillyPad, @AbbottNews, @PalantirTech & others will help reduce strain on Greece's healthcare system and ultimately end the pandemic. pic.twitter.com/HcsJILnlui

— Geoffrey Pyatt (@USAmbPyatt) November 25, 2020

Ποια είναι η Palantir Technologies
Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2003 και πήρε το όνομά της από τις μαγικές και άφθαρτες κρυστάλλινες σφαίρες που επινόησε ο Τόλκιν στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών και χρησιμοποιούνταν από τους ήρωες του βιβλίου για επικοινωνία και για να βλέπουν τι συνέβαινε σε άλλα μέρη του φανταστικού κόσμου. Πεδίο της είναι η ανάπτυξη ισχυρών εργαλείων ανάλυσης δεδομένων, που βασίζονται στον συνδυασμό μεγάλων συνόλων από ποικίλες πηγές και κάθε φορά προσαρμόζονται στις ανάγκες των πελατών της.

Όπως αναφέρει στο inside story η MKO Homo DigitalisHomo Digitalis, που έχει στόχο την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην ψηφιακή εποχή και είναι μέλος του πανευρωπαϊκού δικτύου European Digital RightsEuropean Digital Rights, «η Palantir αποτελεί μία από τις εταιρείες που παρέχουν/αναπτύσσουν τις πλέον παρεμβατικές υπηρεσίες και τεχνολογίες σε διεθνές επίπεδο. Έχει παρεισφρήσει σε κυβερνητικά προγράμματα πολλών άλλων ευρωπαϊκών κρατών, που αφορούν τόσο τον τομέα της αντιμετώπισης της πανδημίας όσο και τον τομέα της αστυνόμευσης/παρακολούθησης, που αποτελεί και τον κύριο τομέα δράσης της».

Η συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση
Στα καθ’ ημάς και τη συνεργασία της Palantir με την ελληνική κυβέρνηση, πηγές του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, που έχει υπογράψει το νομικό σύμφωνο από την πλευρά της Ελλάδας, ανέφεραν στο inside story ότι «δεν υπάρχει κανένα απολύτως κόστος για την ελληνική πλευρά. Πρόκειται για μία πλατφόρμα η οποία χορηγήθηκε δωρεάν από την Palantir, όπως έχει κάνει η εταιρεία και σε άλλες χώρες, η οποία οπτικοποιεί σε πραγματικό χρόνο δεδομένα τα οποία είναι πλήρως ανώνυμα, όχι ανωνυμοποιημένα». Ζητώντας να μάθουμε ποια είναι αυτά τα δεδομένα, η απάντηση που λάβαμε ανεπίσημα ήταν πως αφορούν κυρίως την κίνηση, όπως διόδια, λιμάνια και πρατήρια καυσίμων (π.χ. πόση βενζίνη καταναλώθηκε σε συγκεκριμένες ώρες και συγκεκριμένες ημέρες) και πως αυτά τα δεδομένα πρόκειται σύντομα να διατεθούν στην πλατφόρμα Open Data για να τα χρησιμοποιήσει όποιος θέλει.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, πέρα από την κίνηση του πληθυσμού υπάρχουν και άλλα δεδομένα που αξιοποιούνται από την πλατφόρμα, αλλά δεν ήταν εφικτό να μας εκτεθούν αναλυτικά, διότι από την ίδια τη σύμβαση δεν προβλέπεται να δοθούν λεπτομέρειες για το περιεχόμενό της. Όπως μας εξήγησαν, πρόκειται για ένα νομικό σύμφωνο το οποίο περιλαμβάνει ρήτρα εμπιστευτικότητας. Η συμφωνία αυτή υπογράφηκε «γύρω στις αρχές Απριλίου» και υπαγορεύθηκε από την «ανάγκη να υπάρχουν πολλά δεδομένα σε real time για να μπορεί να προχωρά η Επιτροπή Λοιμωξιολόγων σε εισηγήσεις και η κυβέρνηση σε αποφάσεις» σχετικά με το lockdown. Ως προς το αν ζητήθηκε η γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η ίδια πηγή τόνισε ότι «κανένα από αυτά (τα δεδομένα) δεν εμπίπτει στην κατηγορία αυτήν προκειμένου να ζητηθεί έγκριση από την Αρχή».

Στην ερώτησή του inside story γιατί δεν έχει υπάρξει κάποια σχετική ανάρτηση στη Διαύγεια, η απάντηση που λάβαμε είναι ότι «δεν δημοσιεύθηκε επειδή ήταν δωρεάν και δεν υπήρχε κάποιο οικονομικό αντάλλαγμα, δεν υπήρχε λόγος να δημοσιευθεί. Η συμφωνία έχει προσδιοριστεί ως δωρεά».

Αν κοιτάξουμε λίγο πιο αναλυτικά τις δραστηριότητές της, ανακαλύπτουμε ότι η Palatir:

• Είχε αρχικό χρηματοδότη και πελάτη τη CIA (με επιχειρήσεις σε Ιράκ και Αφγανιστάν), είναι γνωστή για τη συνεργασία της με το Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας, τις αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες και τις αρχές επιβολής του νόμου - καταστολής, παρέχοντας υπηρεσίες παρακολούθησης (surveillance). Για τις υπηρεσίες και τις συνεργασίες αυτές έχουν δεχτεί πολλά πυρά από τον κόσμο των ακτιβιστών αλλά και των ΜΜΕ καθώς έχουν κατηγορηθεί για παραβίαση των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής και για κατάχρηση εξουσίας. Μάλιστα, στην Αμερική τα λογισμικά τους έχουν χρησιμοποιηθεί για προληπτική αστυνόμευση και αναγνώριση πιθανών μελλοντικών υπόπτων / εγκληματιών με βάση τη συλλογή προσωπικών δεδομένων (φυλή, κατοικία, ηλικία, αναγνώριση προσώπου κτλ).

• Η εταιρία Palantir έχει επίσης δεχθεί κριτική ότι προσέφερε τις υπηρεσίες της στον Τραμπ (τον οποίο ο συνιδρυτής της έχει ανοιχτά υποστηρίξει στην καμπάνια εκλογής του) και ότι συνέβαλε στο απάνθρωπο έργο του ICE (Immigration and Customs Enforcement, η ομοσπονδιακή υπηρεσία μετανάστευσης και τελωνείων) στο μεταναστευτικό. Ειδικότερα, μέσω της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου και των λογισμικών της για συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων βοήθησε το ICE να εντοπίζει μετανάστες που οδηγήθηκαν σε απέλαση και χωρίστηκαν από τις οικογένειές τους στα σύνορα με το Μεξικό. To γεγονός αυτό έχει παραδεχτεί και ο ίδιος ο διευθύνων σύμβουλός της.

• Η τεχνολογία για την αναγνώριση προσώπου (facial recognition) που παρέχει  η έτερη εταιρία του συνιδρυτή της Palantir, Peter Thiel (ClearView AI) έχει χρησιμοποιηθεί από την αμερικανική αστυνομία για να προσάγει πολίτες που θεωρεί υπόπτους να διαπράξουν μελλοντικά αδικήματα, που ουδεμία σχέση έχουν με την τρομοκρατία.

• Σύμφωνα με δηλώσεις του CEO της, συνεργάζεται μόνο με χώρες που είναι φιλικά προσκείμενες και μη ανταγωνιστικές προς την Αμερική και αποκλείει κράτη όπως η Ρωσία και η Κίνα. O Alex Karp έχει δηλώσει σχετικά: «Χτίσαμε την εταιρία μας για να στηρίξουμε τη δύση. Ενδυναμώνουμε τους δυτικούς θεσμούς και σε κάποιες φορές τους κάνουμε κυρίαρχους».

• Στην Ευρώπη συνεργάζεται με τη Europol και στη Γαλλία με τις μυστικές υπηρεσίες και την αντιτρομοκρατική. Όπως έχει δηλώσει ο Διευθύνων Σύμβουλος της Palantir, Alex Karp, αναφερόμενος στην επιτυχία της συνεργασίας τους και την αποτροπή τρομοκρατικών χτυπημάτων- «Πιστεύω ότι ο δυτικός πολιτισμός έχει αναπαυθεί στους μικρούς μας ώμους αρκετές φορές τα τελευταία 15 χρόνια».

• Η εταιρία έχει εμπλακεί στο σκάνδαλο της Cambridge Analytica και τις  αμερικανικές εκλογές που ανέδειξαν νικητή τον Ντ. Τραμπ και έχει κατηγορηθεί από τη συλλογικότητα Anonymous ότι υποστήριξε την ανάπτυξη εκστρατείας εναντίον των Wikileaks.

• Στις αρχές Οκτωβρίου, ρεπορτάζ του BBC έκανε λόγο για αμφιλεγόμενη εταιρία η οποία κατάφερε στο ντεμπούτο της στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης να πετύχει αποτίμηση 22 δισ. δολαρίων. «Πρόκειται για εντυπωσιακό επίτευγμα για μία εταιρία, η οποία δεν έχει εμφανίσει μέχρι στιγμής ποτέ κέρδη, ενώ έχει να αντιμετωπίσει ανησυχίες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικότητας και στηρίζεται σε κρατικές υπηρεσίες για το ήμισυ σχεδόν των εσόδων της».

• Ο συνιδρυτής της εταιρίας, Peter Thiel, έχει δηλώσει ότι «Η δημοκρατία και η οικονομική ελευθερία είναι ασύμβατες ενώ υπονόησε ότι το δικαίωμα ψήφου των γυναικών υπονόμευσε την οικονομική ελευθερία». Ακόμη, βάσει ενός δημοσιεύματος της The Wall Street Journal, ο ίδιος προσπαθούσε να πείσει τον Mark Zuckerberg του Facebook να μην λογοκρίνει πολιτικές διαφημίσεις.

Πανδημία Covid19: Το σκάνδαλο με το ΕΣΥ της Μ. Βρετανίας
Φτάνοντας στη σημερινή πραγματικότητα και την προσφορά των υπηρεσιών της Palandir στην αντιμετώπιση της πανδημίας, το πιο ανησυχητικό πρόσφατο παράδειγμα είναι η υπόθεση του Βρετανικού ΕΣΥ:

H Βρετανική Κυβέρνηση και το ΕΣΥ (NHS) υπέγραψαν σύμβαση με την Palantir για τη χρήση των λογισμικών της στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Τα δεδομένα που συλλέγονταν από τη Palantir για το NHS αποθηκεύονταν και επεξεργάζονταν από το start-up τεχνητής νοημοσύνης Faculty. Ο ιδρυτής του Faculty είναι ο αδερφός του Ben Warner που «έτρεξε» την επιχείρηση δεδομένων για την καμπάνια υπέρ του Brexit. H Faculty έχει καταγραφεί ότι έχει υπογράψει δημόσιες συμβάσεις αξίας 1 εκατομ. λίρες μέσα σε 18 μήνες.

Η σύμβαση του NHS και της Palantir δεν είχε δημοσιοποιηθεί από τη Βρετανική Κυβέρνηση, ωστόσο προέκυψε ότι συλλέγουν τεράστιο όγκο ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων που αφορούν στην υγεία των πολιτών / ασθενών για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Μετά από μια μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης και άσκησης πολιτικής πίεσης και πολλαπλά αιτήματα κατάθεσης εγγράφων που υπέβαλαν η δικηγορική εταιρία τεχνολογικής δικαιοσύνης Foxglove και η πρωτοβουλία Οpendemocracy, το NHS έδωσε στη δημοσιότητα τη σύμβαση με την Palantir.

Η εντυπωσιακή και ύποπτη αποκάλυψη που προέκυψε από τη σύμβαση ήταν ότι το αντίτιμο δεν ξεπερνούσε τη 1 λίρα! καθώς και ότι εκατομμύρια προσωπικά δεδομένα ασθενών συλλέγονταν από μια ιδιωτική εταιρία, ανάμεσά τους το ονοματεπώνυμο, η ηλικία, η κατοικία, οι αριθμοί των τηλεφώνων τους, τα επαγγέλματά τους και ειδικότερα οι θέσεις εργασίας τους αλλά και η καταγωγή τους και η φυλή τους, οι θρησκευτικές και πολιτικές τους πεποιθήσεις, τα ποινικά μητρώα τους και η κατάσταση της ψυχικής και πνευματικής τους υγείας!

Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι ο λόγος που η Palantir έκανε δώρο το λογισμικό και τις τόσο αναβαθμισμένες υπηρεσίες της στο NHS ήταν ότι έπαιρνε ως αντάλλαγμα αυτό τον χωρίς προηγούμενο πλούτο ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων για εκατομμύρια πολίτες, τα οποία θα μπορούσε μετά να «αξιοποιήσει» ή πουλήσει στην Βρετανική Κυβέρνηση, Αστυνομία ή Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία για την παρακολούθηση των πολιτών αυτών.

Οι αποκαλύψεις αυτές ξεσήκωσαν αντιδράσεις από την Κοινωνία των Πολιτών και την κοινή γνώμη και το NHS δήλωσε ότι θα τροποποιούσε τη σύμβαση ώστε να διαφυλάξει καλύτερα τα δεδομένα αυτά και την ιδιωτικότητα των ασθενών.

Λίγο αργότερα, η Palatirn ζήτησε 1 εκατομ. λίρες για να επεκτείνει τη σύμβαση για άλλους τέσσερις μήνες.

Η ελληνική περίπτωση
Στην περίπτωση της Ελλάδας, βάσει του κατά τα άλλα γενικόλογου και αόριστου Δελτίου Τύπου της Palantir και -δυστυχώς- όχι βάσει της ενημέρωσης των πολιτών από την Κυβέρνησή μας, προκύπτει ότι:

• Η κυβέρνηση αξιοποιεί την πλατφόρμα λογισμικού Palantir Foundry για να παρέχει στους κυβερνητικούς αξιωματούχους που ασχολούνται με την πανδημία, οδηγίες, «ροές εργασιών».

• Η Palantir έχει αναπτύξει ένα κέντρο ελέγχου κρίσεων για τον πρωθυπουργό, το οποίο εμφανίζει μια ολιστική επισκόπηση της κατάστασης της πανδημίας COVID-19 στην Ελλάδα σε πραγματικό χρόνο.

Θα μπορούσε να ερμηνευθεί - με βάση και όλα τα προαναφερθέντα στοιχεία για την πορεία της εταιρίας αυτής -  ότι έτσι πραγματοποιείται μεταφορά τόσων ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των πολιτών / ασθενών Covid σε τρίτα μέρη (ιδιωτική, κερδοσκοπική, αμφιλεγόμενη εταιρία-τιτάνας), χωρίς να ελέγχονται. Αν έτσι συμβαίνει, παραβιάζονται οι ρυθμίσεις του GDPR, το ενωσιακό δίκαιο αλλά και το εθνικό για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Με πληροφορίες vouliwatch, inside story, Εφημερίδα των Συντακτών