Για την περιβαλλοντική καταστροφή της εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική έχουμε μιλήσει κι έχουμε τοποθετηθεί άπειρες φορές. Όμως, το ζήτημα των οικονομικών, φορολογικών κι ασφαλιστικών στοιχείων της Ελληνικός Χρυσός, του δανεισμού της, το θέμα των μεταλλευτικών τελών, το ζήτημα της οικονομικής σχέσης της με την μητρική της εταιρία στον Καναδά, είναι επίσης κομβικής σημασίας. Το θέμα της διασφάλισης του δημοσίου συμφέροντος και με οικονομικούς όρους, εκτός από τους περιβαλλοντικούς, στη νέα επενδυτική συμφωνία που υπογράφηκε πρόσφατα είναι θέμα αιχμής και θα πρέπει να μας απασχολήσει σε βάθος.
Τα κρίσιμα ερωτήματα στο πλαίσιο αυτό είναι συγκεκριμένα : πρώτον, πόσα εισφέρει η Ελληνικός Χρυσός στα δημόσια ταμεία μέσα από την φορολογία εισοδήματος και τα μεταλλευτικά τέλη. Δεύτερον πόσα πληρώνει σε ασφαλιστικές εισφορές, ώστε να δούμε τελικά και πόσους εργαζόμενους απασχολεί. Τρίτον, ποιος είναι ο τραπεζικός της δανεισμός κι αν υπάρχουν κι ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα στο χαρτοφυλάκιο δανεισμού της. Τέταρτον, πόσα πληρώνει η Ελληνικός Χρυσός προς τρίτους, δηλαδή σε υπεργολάβους, τιμολόγια, πάγιες δαπάνες.
Ως προς το θέμα των άμεσων φόρων που πληρώνει η Ελληνικός Χρυσός στο δημόσιο η απάντηση είναι μάλλον “μηδέν” και μας τη δίνει ο ίδιος ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρίας. Σε δημόσια επιστολή του στις 20 Οκτωβρίου 2020 παραδέχεται ότι οι φορολογικές χρήσεις των τελευταίων ετών είναι ζημιογόνες, λέγοντας επι λέξει ότι “η κερδοφορία [της Eldorado Gold] της επιτρέπει να χρηματοδοτεί τις θυγατρικές εταιρίες, ανεξαρτήτως από τυχόν ζημιογόνες χρήσεις που πιθανώς να εμφανίζουν”. Ως προς το θέμα των μεταλλευτικών τελών, από έγγραφο του Υπουργείου Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, με ημερομηνία 19.10.2020 προκύπτει ότι για τα έτη 2018 και 2019 η εταιρία χρωστάει 3,5 εκατομμύρια στο δημόσιο, τα οποία είναι άγνωστο αν και πότε τελικά κατέβαλε.
Το δεύτερο ζήτημα είναι εκείνο των ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλει η εταιρία. Εδώ η έκπληξη είναι ότι το Υπουργείο Εργασίας δεν γνωρίζει ποιο είναι αυτό το μισθολογικό κόστος, όπως προκύπτει από απάντηση του τότε Υπουργού Γιάννη Βρούτση στον κοινοβουλευτικό έλεγχο (ερώτηση μου αριθμ. πρωτ. 378/99/12.10.2020) στις 15 Οκτωβρίου του 2020. Στην συγκεκριμένη ερώτηση, η απάντηση του κ. Βρούτση ήταν : “αρμόδια να απαντήσουν είναι τα συνερωτώμενα Υπουργεία.” Στο τρίτο ερώτημα πόσα δάνεια έχει λάβει η Ελληνικός Χρυσός κι από που, η απάντηση του αρμοδίου Άδωνι Γεωργιάδη ήταν αντίστοιχη : “τα διαλαμβανόμενα σε αυτήν [την κοινοβουλευτική ερώτηση] εκφεύγουν των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων”. Το πιο ενδιαφέρον, όμως, βρίσκεται στην απάντηση του κ. Σταϊκούρα, ο οποίος στο ερώτημα τι ξοδεύει η Ελληνικός Χρυσός και γιατί δεν δημοσιεύει ισολογισμούς στον ιστότοπο της, όπως υποχρεώνονται όλες οι ανώνυμες εταιρίες, απαντά το ανεκδιήγητο : “αναφορικά δε με τα αιτούμενα προς κατάθεση στοιχεία, αρμοδιότητας Υπ. Οικονομικών, σας ενημερώνουμε ότι αυτά καλύπτονται από το φορολογικό απόρρητο.”
Το κερασάκι σε αυτή την τούρτα, όμως, έρχεται από την μητρική εταιρία της Ελληνικός Χρυσός, η οποία δημοσιεύει οικονομικές καταστάσεις ανά τρίμηνο. Εκεί, λοιπόν, την ώρα που η Ελληνικός Χρυσός φαίνεται να έχει ζημίες (Έκθεση Βιωσιμότητας 2018, σ. 22, λειτουργικά κόστη για το συγκεκριμένο έτος, κατα 17,9 εκατομμύρια ευρώ περισσότερα από τα έσοδα της), η μητρική εταιρία μοιράζει αυξανόμενα μερίσματα κερδών στους μετόχους της (Eldorado Gold, Q2, Q3 Results presentation 2020).
Συνεπώς, η νέα συμφωνία θα πρέπει να δούμε, εκτός από τις περιβαλλοντικές της διαστάσεις και το εάν θίγει το δημόσιο συμφέρον ως προς τα δημόσια έσοδα. Εμείς, λοιπόν, καλούμε τις αρμόδιες αρχές να αξιοποιήσουν όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεση τους, σε σχέση με τις διεθνείς συμφωνίες που έχει συνάψει και κυρώσει η Ελλάδα για την καταπολέμηση των ενδοομιλικών συναλλαγών και για την πρόληψη της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης κερδών.
Ως προς το οικονομικό, λοιπόν, περιεχόμενο της νέας αυτής συμφωνίας, η οποία παραμένει προς ώρας κρυφή, θα πρέπει να ελεγχθεί εάν τα νούμερα που επικαλείται η Ελληνικός Χρυσός είναι λόγια του αέρα ή εάν αποτυπώνονται σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Ως προς το νομικό ζήτημα, τέλος, που προκύπτει από την μορφή αυτής της νέας συμφωνίας, επίσης προειδοποιούμε την κυβέρνηση να μην επιχειρήσει νομοτεχνικά κόλπα για να αποφύγει η Ελληνικός Χρυσός τις συμβατικές της υποχρεώσεις, ως προς το θέμα της φορολόγησης του τελικού προϊόντος. Σε περίπτωση που δεν μπορεί η Ελληνικός Χρυσός να παράξει τελικό προϊόν, θα πρέπει το δημόσιο να αναζητήσει τις νόμιμες ρήτρες που περιγράφονται από την απόφαση της διαιτησίας. Κάθε τι διαφορετικό που θα οδηγεί σε λιγότερα δημόσια έσοδα, θα συνιστά παράβαση καθήκοντος για όποιον κυβερνητικό παράγοντα το έχει υπογράψει.
