Ενώ αναμένουμε την απόφαση για τις αναστολές, η οποία θα κρίνει αν και ποιοι καταδικασθέντες στη δίκη της Χρυσής Αυγής θα οδηγηθούν στη φυλακή, ώστε να εκτίσουν την ποινή που τους επιβλήθηκε ή αν θα αποχωρήσουν από το δικαστήριο ελεύθεροι, μέχρι το εφετείο, συζητήσαμε με τον συνήγορο των αιγύπτιων αλιεργατών Κώστα Παπαδάκη.
Θα ήθελα μια πρώτη αποτίμηση της δίκης, στα μέχρι τώρα σημεία της. Πρόκειται για μια απόφαση δικαίωσης για τους εντολείς σου, αλλά και για το αντιφασιστικό κίνημα;
Όσον αφορά την καταδίκη για εγκληματική οργάνωση, το αποτέλεσμα της δίκης είναι ένας αναμφισβήτητος θρίαμβος του αντιφασιστικού κινήματος, διότι για πρώτη φορά, μετά από μια μακρόχρονη και συνεπή πάλη, κατόρθωσε να αναγκάσει και τον πολιτικό κόσμο να καταδικάσει τη Χρυσή Αυγή και τη δικαστική εξουσία να επιβάλει δικαιοσύνη. Είναι μια απόφαση που όμοιά της δεν έχει υπάρξει τις προηγούμενες δεκαετίες, ακόμα και στις ελάχιστες περιπτώσεις που συλλαμβάνονταν και καταδικάζονταν οι δράστες αδικημάτων. Πολύ θετική, επίσης, είναι η απόφαση του δικαστηρίου για τα ελαφρυντικά, δεδομένου ότι απέρριψε όλα τα πολιτικά ελαφρυντικά που ζητούσαν. Το δικαστήριο και με την απόφαση περί ενοχής και με την απόφαση περί ελαφρυντικών δεν εφάρμοσε με τρόπο ισοπεδωτικό το νόμο για όλους, διότι μετέβαλε τις κατηγορίες προς τα κάτω ή/και έδωσε ελαφρυντικά σε αρκετούς από τους καταδικασθέντες. Υπήρξαν δε και δύο περιπτώσεις που οι συνήγοροι Πολιτικής Αγωγής έχουμε σοβαρό παράπονο από την απόφαση περί ενοχής, διότι ο υποβιβασμός της απόπειρας ανθρωποκτονίας εναντίον των συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ σε πλημμέλημα αποτελεί σοβαρό σφάλμα, όπως και η αθώωση της γνωστής από τον Άγιο Παντελεήμονα Θ. Σκορδέλη και του στελέχους της Χρυσής Αυγής Τσακανίκα για τη δολοφονία Φύσσα. Όσον αφορά την απόφαση για τις ποινές, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι για τα μέλη του διευθυντηρίου της Χρυσής Αυγής, εκτός του Ματθαιόπουλου, αγγίζουν το ανώτατο όριο και θεωρώ ότι είναι ικανοποιητικές. Σημειώνω δε ότι το δικαστήριο κινήθηκε πάνω από το ελάχιστο όριο του παλιού Ποινικού Κώδικα, που ήταν δέκα χρόνια, ενώ θα μπορούσε να επιβάλει ποινές ακόμα και πέντε χρόνια με το νέο Π.Κ., έστω και χωρίς ελαφρυντικό σε όλους αυτούς. Όμως οι ποινές που επιβλήθηκαν στους συνεργούς της ανθρωποκτονίας του Παύλου Φύσσα και στους δράστες της απόπειρας ανθρωποκτονίας εναντίον των αιγύπτιων ψαράδων, δηλαδή στους αυτουργούς δύο κακουργηματικών πράξεων, είναι χαμηλές και αναντίστοιχες με τη βαρύτητα των πράξεων και οδηγούν με πολλές αξιώσεις στη λήψη ανασταλτικού αποτελέσματος της έφεσης και ουσιαστικά στην ατιμωρησία, αφού το εφετείο θα ολοκληρωθεί σε τουλάχιστον τρία χρόνια από σήμερα. Είμαι υποχρεωμένος να σημειώσω ότι η δικαστηριακή πρακτική σε ανάλογες περιπτώσεις επιβάλλει πολύ αυστηρότερες ποινές και δεν είναι δυνατόν να δεχτεί το περί δικαίου αίσθημα δικαστικές αποφάσεις που φυλάκισαν καθαρίστριες, πριν μερικά χρόνια, επειδή πλαστογράφησαν ένα απολυτήριο του δημοτικού για να πάρουν μια σκούπα και να θρέψουν την οικογένειά τους, τη στιγμή κατά την οποία συνεργοί δολοφόνων και υποψήφιοι δολοφόνοι, που κατά τύχη δεν ολοκλήρωσαν το αποτέλεσμά τους, αντιμετωπίζονται με τόσο χαμηλές ποινές.
Σε κοινή σας δήλωση οι συνήγοροι των αιγύπτιων αλιεργατών, μεταξύ άλλων, ζητούν από τον εισαγγελέα εφετών να αναλάβει τη θεσμική του ευθύνη και να προσβάλει την απόφαση του δικαστηρίου, όσον αφορά τους δράστες της απόπειρας ανθρωποκτονίας του Αμπουζίντ Εμπάρακ. Προφανώς, εκτιμάτε πως υπάρχουν στοιχεία που δεν εκτιμήθηκαν στην απόφαση για τη δολοφονική επίθεση εναντίον των αιγύπτιων αλιεργατών.
Οι πολιτικώς ενάγοντες δεν έχουν δικαίωμα να ασκούν ένδικα μέσα εναντίον αθωωτικών ή καταδικαστικών αποφάσεων. Το δικαίωμα αυτό, όμως, το έχει ο εισαγγελέας, για να μπορεί να διορθώνει περιπτώσεις επιβολής ποινών, οι οποίες είναι δυσανάλογα χαμηλές για τη βαρύτητα τον πράξεων. Θα πάμε, λοιπόν, στον προϊστάμενο της εισαγγελίας εφετών και θα του ζητήσουμε να ασκήσει αυτό το δικαίωμα. Στην περίπτωση των δραστών εναντίον των Αιγύπτιων ψαράδων, οι περιστάσεις κάτω από τις οποίες έγινε το αδίκημα, το ότι οι δράστες προσπάθησαν να εξαπατήσουν το ότι δεν ήταν εκεί, το ότι δεν έδειξαν καμία μεταμέλεια και γενικώς η όλη συμπεριφορά των δραστών είναι τέτοια, που το δικαστήριο θα μπορούσε να κινηθεί για τα δύο αδικήματα, με τα οποία βαρύνονται, προς το ανώτατο όριο ποινής, που είναι τα δεκαπέντε χρόνια.
Γίνεται πολλή συζήτηση τις τελευταίες μέρες κατά πόσο το κίνημα παρενέβη στη Δικαιοσύνη ή στο δικαστήριο, και κατά πόσο δικαιούται η κοινωνία να παρεμβαίνει στους θεσμούς. Ποια η γνώμη σου;
Η δικαιοσύνη και η δικαστική εξουσία είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Η δικαιοσύνη είναι το ζητούμενο και η δικαστική εξουσία είναι ο φορέας. Κανένας δεν αμφισβητεί το δικαίωμα της δικαστικής εξουσίας να αποφασίζει στα πλαίσια του ισχύοντος καθεστώτος. Το δικαίωμα γνώμης όμως, επίσης, δεν μπορεί κανένας να αμφισβητήσει ούτε στους παράγοντες της δικαιοσύνης, ούτε στο λαό, ούτε στους δημοσιογράφους, ούτε στα κινήματα. Όποιος ταυτίζει τη δικαστική εξουσία με τη δικαιοσύνη και πολύ περισσότερο, όποιος ταυτίζει την αρμοδιότητα απόφασης με το δικαίωμα γνώμης και κρίσης, ουσιαστικά στερεί από τους πολίτες και το λαό το δικαίωμα να έχουν γνώμη ή κρίση για κάποιο ζήτημα, για το οποίο πρόκειται να αποφασίσει μία εξουσία. Όποιος υποστηρίζει αυτά τα πράγματα είναι το λιγότερο αρνητής της δημοκρατίας και λυπάμαι που αφελώς κάποιο μέρος της αριστεράς, τα προηγούμενα χρόνια, υποστήριζε το «αφήστε τη δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της». Κανείς δεν δικαιούται να αμφισβητεί το δικαίωμα του λαού να έχει γνώμη και κρίση, ιδίως για μια εξουσία, που δεν εκλέγεται, δεν ανακαλείται, δεν ελέγχεται και δεν λογοδοτεί.
Την τελευταία εβδομάδα οι συνήγοροι υπεράσπισης αλλάζουν γραμμή. Για παράδειγμα, ο Μιχαλόλιας είπε πως «την ιστορία θα τη γράψουν οι λύκοι» ή ο Πλεύρης αναγνώρισε τη Χρυσή Αυγή ως ναζιστικό κόμμα. Γιατί αυτό;
Η εξέλιξη της δίκης έχει διαψεύσει τις αρχικές τους προβλέψεις περί αθώωσης, που βέβαια θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει και ιστορικά εύλογες, λαμβάνοντας υπόψη τη διαχρονική ατιμωρησία της φασιστικής βίας. Πράγματι, η ηγετική ομάδα των συνηγόρων υπεράσπισης υποτίμησε τη δίκη, θεώρησε εύκολη την απαλλαγή και όσο η δίκη προχωρεί προς τη λήξη της, με δεδομένο ότι η Χρυσή Αυγή έχει πλέον απομονωθεί πολιτικά και έχει διαλυθεί, απελευθερώνονται διαφορετικές πολιτικές και υπερασπιστικές γραμμές, που μέχρι τώρα ήταν εγκλωβισμένες σε μια ενότητα υπό την ηγεσία. Άλλοι, λοιπόν, απροκάλυπτα υπεραμύνονται του ναζιστικού μορφώματος, άλλοι επανέρχονται εκδικητικά και άλλοι καταφεύγουν στις κλασικές μεθόδους υπεράσπισης, για να σώσουν τον εαυτό τους.
Στη δίκη δεν ήταν λίγες οι αποκαλύψεις για συνεργασία αστυνομικών με τη Χρυσή Αυγή. Όπως δημοσιεύτηκε σε ρεπορτάζ στην εφημερίδα «Τα Νέα», η έρευνα εσωτερικών υποθέσεων του 2013 κατέληξε να απαλλάξει όλους τους υπόπτους και να επανέλθουν στις θέσεις τους όσοι αξιωματούχοι είχαν τεθεί σε διαθεσιμότητα. Τι μας δείχνει αυτό ως προς το αστυνομικό σώμα;
Στην αστυνομία δεν υπήρξε κάθαρση και όσοι ανώτατοι αξιωματούχοι είχαν τεθεί σε διαθεσιμότητα επανήλθαν γρήγορα στις θέσεις τους. Είναι δε χαρακτηριστικό πως μεταξύ των καταδικασθέντων για συμμετοχή στην εγκληματική οργάνωση είναι και η ανθυπαστυνόμος Βενετία Πόπορη από τον Πειραιά, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει επανέλθει και υπηρετεί κανονικά και όπως είπε ο συνήγορός της χαρακτηριστικά «δίνει το παρών στον εαυτό της». Η κατηγορούμενη τιμωρήθηκε με ποινή φυλάκισης 6 χρόνων. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως πριν από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα τα θύματα της Χρυσής Αυγής δεν μπορούσαν να την καταγγείλουν στα αστυνομικά τμήματα γιατί θα βρισκόντουσαν στη θέση του κατηγορούμενου. Δεν υποτιμώ την επίδραση που θα έχει η δικαστική απόφαση σε αυτό το φαινόμενο.
Υπάρχουν αρκετοί αιρετοί της Χρυσής Αυγής. Ο νόμος ορίζει πως οι καταδικασθέντες τίθενται αυτόματα σε αργία σε περίπτωση αμετάκλητης καταδίκης τους. Υπάρχουν άλλα περιθώρια, ώστε να βγουν εκτός νόμου τα σχήματα της Χρυσής Αυγής;
Σύμφωνα με το άρθρο 236Α του νόμου 3852/2010, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το ν. 4555/2018, όσοι καταδικάζονται, έστω και πρωτόδικα, για κακούργημα, τίθενται σε αργία μετά από απόφαση του επόπτη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτό ισχύει, συνεπώς, για τους Κασιδιάρη και Παναγιώταρο. Οι άλλοι περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι της Χρυσής Αυγής, ανά την Ελλάδα, εφόσον δεν έχουν καταδικαστικές αποφάσεις σε βάρος τους, δεν είναι δυνατόν να τεθούν σε αργία. Αυτοί θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με πολιτική απομόνωση.
