«Η 'Λυσιστράτη' θα μοιάζει με παραμύθι της γιαγιάς, οι 'Όρνιθες' με θρίλερ και όλα τα έργα του Αριστοφάνη που χωράνε σε μια παράσταση θα έχουν ομοιοκαταληξία!» μας αποκαλύπτει ο ηθοποιός, μουσικός και σκηνοθέτης Κώστας Γάκης για την «Αριστοφανειάδα», που κάνει πρεμιέρα αύριο στο Ηρώδειο σε παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης, συνδυάζοντας τη μοναδικότητα και ιδιαιτερότητα δημοφιλών ηθοποιών, διαφορετικών σχολών και τρόπων.
Ορμητικός, ονειροπόλος και παθιασμένος, με πίστη και εμμονή, δεν σταματά να αναζητά ιστορίες και ιδέες για να τις αφηγηθεί με τον δικό του τρόπο, και δεν διστάζει να πει πως «Εμείς η ομάδα Ιδέα, ο Κώστας Μπιμπής, η Αθηνά Μουστάκα κι εγώ, για να κάνουμε παράσταση μια ιδέα, αυτή πρέπει πρώτα να μας έχει ξετρελάνει».
Διάβασαν τα έντεκα σωζόμενα έργα του Αριστοφάνη και με τη συμβολή του Δημήτρη Ζουγκού, που είναι «μαέστρος» στη γραφή ομοιοκατάληκτων στίχων, παρουσιάζουν μέσα σε μιάμιση ώρα καταιγιστικού ρυθμού, όλους τους σπουδαίους ρόλους, τα μοτίβα και τη δημιουργική ευφυΐα του μεγάλου παραμυθά.
«Με το πρώτο κιόλας ανάγνωσμα ανακαλύψαμε 'άνθη πολιτικά', αλλά και 'αυτοαναφορικότητες' σε σχέση με την έννοια του θεάτρου. Έτσι θελήσαμε να συνδυάσουμε τη δημιουργία καινούργιων κόσμων και ταυτόχρονα το σύμπαν ενός 'τσαρλατάνου' και ηθοποιού που μιλάει για την περίπτωση του καθενός μας, σε μια παράσταση με σκέψη και αναρώτηση πάνω στην ταυτότητα».
Δηλώνει γοητευμένος από «το κυνικό χιούμορ του Αντώνη Καφετζόπουλου», «τον κομπέρ και τσαρλατάνο που φέρει ο Γεράσιμος Γεννατάς», «το φαρσικό κατεδαφιστικό χιούμορ του Γιάννη Δρακόπουλου, την τρομερή ταχύτητα του Θάνου Τοκάκη, το φλέγμα και το γλυκό χιούμορ του Γιώργου Πυρπασόπουλου και την Ευαγγελία Μουμούρη με τη γλυκόπικρη μελαγχολία της».
Μια παράσταση που μοιάζει σαν «ο καθένας να φέρνει τα δικά του παιχνίδια, τα οποία και ανταλλάσουμε πάνω στη σκηνή» λέει και αναγνωρίζει με ευθύτητα πως «δεν είναι δυνατόν να κάνεις ένα έργο πάνω στο σύνολο του Αριστοφάνη και να θεωρείς ότι τον έχεις μάθει».
Η ιδέα είναι πως ο Αριστοφάνης πεθαίνει πάνω σε μια πρόβα τη στιγμή ενός έντονου διαπληκτισμού με τους ηθοποιούς του και, πηγαίνοντας στον Άδη, προσπαθεί να πείσει τους θεούς του κάτω κόσμου να του χαρίσουν μια εβδομάδα ζωής, ώστε να ανεβάσει το τελευταίο έργο του.
«Ο Άδης δεν δέχεται την πρόταση του Αριστοφάνη και του λέει να κάνει μια παράσταση εκεί που βρίσκεται με όλα του τα έργα και αν καταφέρει να πείσει τους νεκρούς -δείχνοντας τους θεατές της πλατείας, που έχουν την τάση να ξεχνούν - τότε θα κερδίσει την άνοδό του στον πάνω κόσμο».
Ο σκηνοθέτης παρομοιάζει την παράσταση με «ένα μεγάλο καρναβάλι, που λειτουργεί σαν βαλβίδα αποσυμπίεσης» για ηθοποιούς και θεατές. «Κάθε ρόλος είναι σαν μια διάφανη γυάλινη μπάλα που προσπαθείς να τη δώσεις στο κοινό ξέροντας ότι θα σπάσει, αλλά η απελπισμένη προσπάθειά σου να μη σπάσει, αναδεικνύει και το 'ήθος σου ως ηθοποιού', του ανθρώπου που σηκώνει τα μανίκια, ιδρώνει στη σκηνή και βγαίνοντας από τον καθημερινό εαυτό του, επιχειρεί κάθε φορά να μαγέψει το κοινό του».
Της γιαγιάς τα παραμύθια
Ο Κώστας Γάκης μάλλον ήταν αναπόφευκτο να γίνει παραμυθάς, καθώς μεγάλωσε με ιστορίες από σοφούς γέροντες, παππούδες και γιαγιάδες. «Με έχουν επηρεάσει πάρα πολύ και οι δύο καταγωγές μου, η Θεσσαλία, και το μικρό χωριό Θραψίμι Καρδίτσας, και η Ικαρία, με την οποία έχω συνδέσει περισσότερο τα παιδικά μου χρόνια» λέει και αφηγείται άπειρες ιστορίες κόσμων μακρινών, αλλά οικείων, «βαθιές και σπαραξικάρδιες, που σου αφήνουν μια πληγή από όπου βγαίνει φως».
Και οι δύο παππούδες του ήταν στο αντάρτικο, ο ένας χτυπήθηκε από σφαίρα κοντά στην καρδιά, o άλλος υπέγραψε τη δήλωση στη Μακρόνησο γιατί δεν άντεξε τα βασανιστήρια, “κάτι που κουβαλούσε σε όλη του τη ζωή ως τύψη, αλλά στη ζωή δεν είναι μόνο οι ιστορίες των ηρώων, αλλά και οι ιστορίες μιας ανθρώπινης περιπέτειας» λέει.
Ο σκηνοθέτης μιλάει με πάθος για τη γιαγιά του Ελένη, που κουβαλούσε ξύλα για να μεγαλώσει τα παιδιά, καθώς ο παππούς του είχε φύγει πολιτικός εξόριστος στην Τσεχοσλοβακία, αλλά και για τη γιαγιά του Αντιγόνη, που τον έμαθε αρχαία ελληνικά και τον έκανε να αγαπήσει από μικρός τα βιβλία τα οποία υπήρχαν παντού στο σπίτι. «Τη λογαριάζω σαν ένα μεγάλο δέντρο που ρίχνει ψίθυρους, σκιές» λέει και συνεχίζει την ιστορία της οικογένειας με τον δικό του τρόπο.
Το μανιφέστο μιας «Ιδέας»
Εδώ και τέσσερα χρόνια ο Κώστας Γάκης συναντήθηκε με τον Κωνσταντίνο Μπιμπή και την Αθηνά Μουστάκα δημιουργώντας μια παράσταση που έμεινε στη μνήμη των θεατών και αποτέλεσε ταυτόχρονα προίκα της ομάδας που βαφτίστηκε «Ιδέα» και παραμένει από τότε αχώριστη και δημιουργική. Το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2» άλλαξε στον θεατή τον τρόπο θέασης, χρησιμοποιώντας μια άλλου είδους αφήγηση, που εμπεριέχει αθωότητα, έκπληξη και γοητεία.
«Ως ομάδα πιστεύουμε πολύ στη σαφήνεια, ο θεατής θέλουμε να μετακινηθεί διανοητικά κάπου και να υπάρξουν κάποιοι συγκινησιακοί κραδασμοί που έχουν να κάνουν με τη γλώσσα του παρόντος, με τα εργαλεία και τις χειρονομίες» σημειώνει και εξηγεί: «Πιστεύουμε πολύ σε ένα Μεσογειακό Θέατρο, όπου οι άνθρωποι εδώ, σε αυτόν τον τόπο, έχουν το χάρισμα της ενσυναίσθησης, κοινούς κώδικες που μπορούν να σε μετακινήσουν. Και επίσης ένα πολιτικό στίγμα, καθώς αυτός ο τόπος δεν ήταν ποτέ πλούσιος, όπου αναπτύσσεται η αλληλοβοήθεια και η αλληλεγγύη.
Θέλουμε ως ομάδα να επαναφέρουμε το θέατρο σε μια λαϊκή βάση. Μας ενδιαφέρει ο κάθε θεατής, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, επαγγέλματος και ηλικίας, να κατανοεί πλήρως την Ιστορία που αφηγούμαστε και να μην αισθάνεται «αμύητος». Δεν απευθυνόμαστε σε κοινό ειδημόνων και θεατρανθρώπων.
Είμαστε ονειροπόλοι και πιστεύουμε ότι στην virtual εποχή που ζούμε η θεατρική αίθουσα είναι ένα ολοζώντανο, θερμό, παλλόμενο και ανυπόταχτο κοινωνικό κύτταρο και ως τέτοιο οφείλει να συνωμοτεί υπέρ ενός καινούργιου κόσμου, πιο φωτεινού και αλληλέγγυου.
Υπάρχει η φράση “Μου έκανες την καρδιά περιβόλι”, σαν να λέμε μου άνθισες την καρδιά με κάτι πονεμένο, και αυτό επιθυμούμε να κάνουμε ως Ιδέα με τις παραστάσεις μας».
