Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πατρίς» της Κρήτης, 4.3.2021
Όλη η επικαιρότητα της πανδημίας «επιτρέπει» στην Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να «περάσει» από τη Βουλή ένα κρίσιμο νομοσχέδιο που αφορά όλο το φάσμα των δημοσίων συμβάσεων και που παράλληλα θέτει σε σοβαρό κίνδυνο το πλαίσιο προστασίας των περιοχών Natura 2000.
Για τη διάσταση της σημασίας των διατάξεων, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το αμέσως επόμενο διάστημα ο ευρύτερος δημόσιος τομέας θα χρειαστεί να επιταχύνει τις προκηρύξεις νέων διαγωνισμών για δημόσια έργα που αφορούν το Ταμείο Ανάκαμψης. Επομένως η «πρεμούρα» της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας να «περαστεί» η επίμαχη διάταξη μέσα από την οποία θεσμοθετείται η ιδιωτική επίβλεψη δημόσιων έργων όχι απλώς δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη, αλλά αποτελεί σφοδρότατη πρόκληση για την κοινωνία που δοκιμάζεται. Η πρόκληση είναι ακόμη μεγαλύτερη από το γεγονός ότι δεν επιχειρείται να ιδιωτικοποιηθεί απλώς μέρος του πεδίου της διαχείρισης των δημόσιων έργων στη χώρα μέσα από την μεταφορά της επίβλεψης δημόσιων έργων σε ιδιώτες και μελετών, αλλά εφόσον προβλέπεται στη διακήρυξη ο ανάδοχος μπορεί να επιλέγει την επίβλεψή του αλλά και να την πληρώνει…
Περιττό ίσως να τονιστεί ότι η επίβλεψη δημόσιων έργων από ιδιώτες, όχι μόνο είναι επιβλαβής για την ικανότητα του δημοσίου να ελέγχει το τελικό παραδοτέο αλλά και ουσιωδώς εγείρει ζητήματα διαφάνειας καθώς δεν υπάρχουν στο νόμο οι απαραίτητες ασφαλιστικές δικλείδες για την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων.
Επιπλέον, η σχετική διάταξη για αύξηση του ορίου για τις συμβάσεις οι οποίες εξαιρούνται από την υποχρέωση δημοσιότητας από τα 1.000 ευρώ στα 2.500 ευρώ είναι τελείως ανορθολογική και είναι δεδομένο ότι θα οδηγήσει σε περιπτώσεις διαφθοράς και κατασπατάλησης δημόσιων πόρων, ενώ η πρόβλεψη για αύξηση των ορίων για απευθείας αναθέσεις από 20.000 σε 30.000 ευρώ ναι μεν είναι εντός του φάσματος που επιτρέπει η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, ωστόσο, θα έπρεπε να υπάρχουν επιπρόσθετες δικλείδες ασφαλείας για να αποφευχθεί η κατάχρηση αυτού του μέτρου. Όπως επίσης ορθά επισημαίνει η παράταξη των Αυτόνομων Μηχανικών Ανατολικής Κρήτης, το νομοσχέδιο αυξάνει το ύψος των απευθείας αναθέσεων χωρίς, ωστόσο, να ορίζει κάποιο μέγιστο αριθμό ανά έτος, με ό,τι αυτό σημαίνει για το βαθμό αδιαφάνειας που διανοίγεται.
Παράλληλα, η Κυβέρνηση βάλλει και εναντίον των περιοχών Natura. Με το άρθρο 219 του νομοσχεδίου διαμορφώνεται πλαίσιο για την προώθηση «ήπιων αναπτυξιακών έργων δημοσίου ενδιαφέροντος» σε «υποπεριοχές» εντός προστατευόμενων περιοχών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ολόκληρη η περιοχή Natura 2000. Η ρύθμιση αυτή έρχεται σε αντίθεση με την πρόσφατη καταδικαστική για τη χώρα μας απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ (υπόθεση C-849/2019), το οποίο έκρινε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να θεσμοθετήσει άμεσα τα απαιτούμενα μέτρα διατήρησης για τις περιοχές του δικτύου Natura 2000. Επομένως, όχι απλώς θα οδηγήσει στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος, ειδικότερα των Περιοχών Προστασίας του Δικτύου Natura 2000, αλλά και σε καταδίκες σε βάρος της χώρας.
Οι δύο αυτές «προοπτικές» που επιφυλάσσει η Κυβέρνηση της ΝΔ για την χώρα, αφενός μέσα από την ιδιωτικοποίηση της κομβικής επίβλεψης των δημοσίων έργων, και αφετέρου μέσα από την κονιορτοποίηση των πλέον προστατευόμενων περιβαλλοντικών περιοχών, όχι απλώς αναδεικνύουν τις πραγματικές προθέσεις, αλλά κυρίως βάλλουν ενάντια στο δημόσιο συμφέρον, στην ποιότητα της ζωής, και στο μέλλον των σημερινών και επόμενων γενιών.
*O Νίκος Ε. Ηγουμενίδης είναι βουλευτής Ηρακλείου, ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
