Στις 9 Φεβρουαρίου 2017 (μετά από αγώνες δεκαετίων) το υπουργείο Πολιτισμού κατήργησε την «αρτιμέλεια» ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή στις εξετάσεις για ανώτερες δραματικές σχολές και, όπως φαίνεται, δίνεται πλέον η δυνατότητα σε όλους όσοι το επιθυμούν να φοιτήσουν σε αυτές. Αρκεί, όμως, η κατάργηση της ρατσιστικής διάταξης που ίσχυε από το 1983;
Η διαγραφή μιας λέξης, παρότι ουσιαστική, δεν εξαφανίζει το γενικότερο πρόβλημα της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία. Πάρα πολλά θέατρα, χώροι εκδηλώσεων, πολυχώροι πολιτισμού αλλά και σχολές δεν είναι προσβάσιμοι –ή είναι εν μέρει– από ανθρώπους που αντιμετωπίζουν κινητική αναπηρία και χρησιμοποιούν αναπηρικά αμαξίδια.
Πριν λίγες ημέρες, στις 21 Φεβρουαρίου, στο Faust, η Κίνηση Καλλιτεχνών με Αναπηρία, με αφορμή την πρώτη, μεγάλη αυτή νίκη, κάλεσε στην παράσταση "Lebensraum" σε σκηνοθεσία Πηγής Δημητρακοπούλου, με πρωταγωνιστές τον Σήφη Πολυζωίδη και τον Πάνο Ζουρνατζίδη (μέλος της ομαδας "ΘΕ.ΑΜ.Α." και της Κίνησης Καλλιτεχνών με Αναπηρία) με παράλληλη διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική γλώσσα (ΕΝΓ) από τη Θεοδώρα Τσαποΐτη.
Ακολούθησε συζήτηση με θέμα την άρση της απαγόρευσης φοίτησης στις δραματικές σχολές, αναφορικά με την κατάργηση του όρου της «αρτιμέλειας» που μέχρι χθες απέκλειε τους καλλιτέχνες με αναπηρία από τη φοίτησή τους στις Ανώτερες Σχολές Δραματικής Τέχνης στην Ελλάδα και, κυρίως τι (θα έπρεπε να) επακολουθεί την «επόμενη μέρα». Κατά τη διάρκεια της συζήτησης (απ' όπου και οι σχετικές φωτογραφίες) υπήρχε παράλληλη διερμηνεία της ΕΝΓ από τον Γιώργο Άντζακα και τη Θεοδώρα Τσαποΐτη. Μια βραδιά-γιορτή, όπως αναφέρει το σχετικό δελτίο Τύπου, για την υλοποίηση του "πρώτου βήματος". Ωστόσο, τονίζεται, ουσιαστικά η αλλαγή δεν γίνεται μόνο με την τροποποίηση του νόμου αλλά και την πρακτική εφαρμογή της.
Τα επόμενα βήματα
Μετά από δεκαετίες, όλοι και όλες οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση εξέφρασαν την ελπίδα να μην περάσουν άλλα τόσα χρόνια μέχρι την επόμενη γιορτή. Ήδη, η Κίνηση έχει απευθύνει αίτημα για συνάντηση με την υπουργό Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου, για τον ανασχεδιασμό του πλάνου της πρακτικής εφαρμογής του νόμου και περισσότερες πρωτοβουλίες από την Πολιτεία. Όπως τόνισαν στο LEFT.gr πηγές του υπουργείου, η συνάντηση πρόκειται να γίνει το προσεχές διάστημα, μετά την επιστροφή της Λ. Κονιόρδου από τις ΗΠΑ όπου θα βρεθεί τις επόμενες ημέρες.
Το βασικότερο αίτημα είναι ο σχεδιασμός νέων διατάξεων - τροποποιήσεων που θα εξασφαλίζουν στην πράξη την πρόσβαση των ΑμεΑ στην υποκριτική τέχνη. Για παράδειγμα, σήμερα, η πρόσβαση στους χώρους όπου γίνονται οι εισαγωγικές εξετάσεις δεν είναι εφικτή. Απαραίτητη κρίνεται επίσης η διευκρίνιση του όρου «καθαρότητα λόγου», που αποτελεί προϋπόθεση για την εισαγωγή στις δραματικές σχολές. Το αποτέλεσμα είναι να αποκλείονται υποψήφιοι κωφοί σπουδαστές όσο και άτομα που δεν έχουν την καθαρότητα του λόγου βάσει αναπηρίας.
Η Κίνηση έχει προχωρήσει σε επαφές με εκπροσώπους του ΣΕΗ (Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών) με κύριο σκοπό τη δημιουργία ενός πλαισίου με το οποίο θα αναδιαμορφωθεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Σε αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσαν να γίνουν εκπαιδευτικά σεμινάρια, ημερίδες για τους καθηγητές των σχολών και να προχωρήσει η δημιουργία ανώτερης σχολής δραματικής τέχνης με ιδρυτικό φορέα την Κίνηση Καλλιτεχνών, στην οποία θα φοιτούν σπουδαστές, ανάπηροι και μη. Η Κίνηση θα αναλάβει τουλάχιστον τα πρώτα τρία έτη να διαμοιράσει σε όλες τις δραματικές σχολές το «Know How».
Συγκεκριμένα, η Κίνηση μπορεί και θέλει να αποτελέσει συμβουλευτικό-εποπτικό όργανο του ΣΕΗ σε θέματα:
-προσβασιμότητας στο δομημένο περιβάλλον
-καθολικής πρόσβασης στο περιεχόμενο ενός καλλιτεχνικού έργου
-πρόσβασης στο περιεχόμενο των σπουδών
-προσαρμογής της εκπαίδευσης στην ανθρώπινη ποικιλομορφία με την πραγματοποίηση ενημερωτικών σεμιναρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, τη λειτουργία Ανώτερης Σχολής Δραματικής Τέχνης της Κίνησης για άτομα με και χωρίς αναπηρία καθώς και τον από κοινού εκπαιδευτικό ανασχεδιασμό συμπεριληπτικής προσέγγισης σπουδαστών δραματικών σχολών.
Οι εκπρόσωποι του ΣΕΗ, Δημήτρης Αντωνιάδης και Ήρα Ρόκου, βρέθηκαν στην εκδήλ ανακοίνωσαν τη δυνατότητα εισόδου στο ΣΕΗ των επαγγελματιών ηθοποιών ΑμεΑ και μάλιστα απευθείας ως "τακτικά" και όχι "προστατευόμενα" μέλη ξεπερνώντας με αυτό τον τρόπο τον "σκόπελο" των απαραίτητων ενσήμων που όφειλαν έως τώρα να έχουν συμπληρώσει για την εγγραφή τους στην αντίστοιχη κατηγορία, καθώς το νομοθετικό πλαίσιο περί ενσήμων και αναπηρικού επιδόματος δε θα τους το επέτρεπε ποτέ. Δεσμεύτηκαν επίσης να αγωνιστούν από κοινού με την Κίνηση Καλλιτεχνών με Αναπηρία σε θέματα προσβασιμότητας στην υποκριτική τέχνη.
Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο ηθοποιός - σκηνοθέτης και ιδρυτής της επαγγελματικής θεατρικής ομάδας ΘΕ.ΑΜ.Α., Βασίλης Οικονόμου. Η συζήτηση άρχισε με την ανάγνωση των συγχαρητηρίων μηνυμάτων του συγγραφέα του "Lebensraum" Θανάση Τριαρίδη, της Γενικής Γραμματέα Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρίας Γιαννακάκη, και της Υπουργού Πολιτισμού, Λυδίας Κονιόρδου, μέσω του εκπροσώπου της, Στάθη Βέλτσου. Ακολούθησε ανάγνωση του κειμένου/μανιφέστου "Τέχνη και Αναπηρία" της Κίνησης Καλλιτεχνών με Αναπηρία από τη θεατρολόγο, σεναριογράφο και ηθοποιό Απολλωνία Τσαντά.
Το ιστορικό των δικαιωματικών αγώνων για την άρση του 370 με στόχο την ανάδειξη των ιστορικά περιθωριοποιημένων αγωνιστών παρουσίασε ο ακτιβιστής σκηνοθέτης, Αντώνης Ρέλλας.
Θετικό χαιρετισμό για την πράξη της συγκεκριμένης άρσης εξέφρασαν αυτοπροσώπως η ηθοποιός και πρώην βουλεύτρια Επικράτειας του ΣΥΡΙΖΑ Μάνια Παπαδημητρίου, η οποία ανταποκρινόμενη το 2014 στο αυτονόητο αίτημά μας, κατέθεσε σχετική ερώτηση στη Βουλή, την οποία συνυπέγραψαν 11 βουλευτές/τριες του ΣΥΡΙΖΑ με την οποία κατέδειξε τον αναχρονιστικό χαρακτήρα της συγκεκριμένης διάταξης ως προς το θεσμικό ρατσισμό που επιβάλει. Η κα. Παπαδημητρίου δήλωσε αισιόδοξη για το μέλλον αναγνωρίζοντας βέβαια ότι θα χρειαστεί εύλογος χρόνος προσαρμογής.
Χαιρετισμό απηύθυνε επίσης η εκπρόσωπος της Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Πωλίνα Παπανικολάου, η ηθοποιός του ΘΚΕ (Θέατρο Κωφών Ελλάδας) Ευανθία Πλαχούρα, ο βραβευμένος ηθοποιός και αλληλέγγυος Βασίλης Κουκαλανι από το Αντιφασιστικό Φεστιβάλ των Παραστατικών Τεχνών καθώς και η Κωφή πρώην βουλευτής της ΝΔ Δήμητρα Αράπογλου. Την εκδήλωση χαιρέτησε και η μέχρι πρότινος Αντιπεριφερειάρχης Κοινωνικής Πολιτικής στην Περιφέρεια Αττικής, νυν περιφερειακή σύμβουλος και εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής Κατερίνα Θανοπούλου, η οποία έχοντας επίσης συναισθανθεί το δίκαιο αίτημά μας το είχε φέρει προς συζήτηση στην Περιφέρεια, προχωρώντας σε διάφορες ενέργειες και δράσεις, όπως το διήμερο ποιητικών συναρτήσεων. Η κα. Θανοπούλου αναφέρθηκε επίσης στις δυσκολίες των ανάπηρων παιδιών και την προβληματική λεγόμενη ειδική εκπαίδευση, ενώ έδωσε συγχαρητήρια σε όλους όσοι συνετέλεσαν για να φτάσουμε μέχρι την άρση.
Η αρχαιολόγος και περιφερειακή σύμβουλος Αττικής, Δέσποινα Κουτσούμπα, που έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και προθυμία συνεργασίας με την Κίνηση κυρίως σε θέματα προσβασιμότητας των Δραματικών Σχολών του Εθνικού Θεάτρου και του ΚΘΒΕ, στη διασφάλιση της εφαρμογής του νόμου από τις σχολές, στον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιούνται οι εξετάσεις καθώς και στη δημιουργία μιας υπουργικής εγκυκλίου που θα επικυρώνει με νομική ισχύ όχι μόνο τα προαναφερθέντα αλλά και θα αποσαφηνίζει, όπως προαναφέραμε, τη χρήση του όρου της "καθαρότητας λόγου" εξαιρώντας τους κωφούς ή τα άτομα με έλλειψη καθαρότητας λόγου βάσει αναπηρίας.
Η Κίνηση ευχαριστεί όλους όσοι υποστήριξαν και θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τα αυτονόητα και βαθιά δικαιωματικά προσδιορισμένα αιτήματά της.
“Ο πραγματικός καλλιτέχνης με ή χωρίς αναπηρία δεν είναι εκείνος/η που κατακρεουργείται από το “κτήνος”, αλλά αυτός/η που με κόπο καταφέρνει τελικά να το δαμάζει”, τονίζει!
