Το καλοκαίρι που μας πέρασε τράβηξα τις φωτογραφίες που βλέπετε σήμερα. Κτήρια που ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα για δεκαετίες με τη ελληνική ιστορία και κοινωνία δεν υπάρχουν πλέον. Είναι μια καλή ευκαιρία να θυμηθούμε την ιστορία της Ολυμπιακής Αεροπορίας, τα μυθεύματα και ιδεολογήματα που την συνοδεύουν.
Το πρώτο μύθευμα είναι ότι επί Ωνάση η Ολυμπιακή ήταν κερδοφόρα και την «κατέστρεψε το κράτος όταν την πήρε και την κρατικοποίησε».
Η πραγματικότητα: στα περίπου είκοσι χρόνια που είχε την Ολυμπιακή ο Ωνάσης ΠΟΤΕ δεν παρουσίασε κέρδη. Τα περισσότερα αεροπλάνα ήταν νοικιασμένα από μεξικανικές και παναμέζικες εταιρείες που ήταν ιδιοκτησίας του, δηλαδή εταιρείες offshore του Ωνάση. Η αεροπορική εταιρεία του απολάμβανε πλήθος φοροαπαλλαγές και προνόμια με την ανοχή του ελληνικού κράτους χωρίς να παρουσιάζει κέρδη.
Ο Ωνάσης ήταν αυτός που εγκατέλειψε την Ολυμπιακή, ήθελε να την ξεφορτωθεί, δεν του την πήρε το κράτος. Ο λόγος ήταν ότι από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο Ωνάσης έκρινε ασύμφορη τη λειτουργία της Ολυμπιακής λόγω «τεράστιων εξόδων μισθοδοσίας του προσωπικού», όπως έλεγε ο ίδιος, ιδιαίτερα των πιλότων, αλλά προπαντός μετά τον δεκαπλασιασμό στα καύσιμα λόγω της λεγόμενης «ενεργειακής κρίσης» του 1973. Η οικογένεια του Ωνάση έλεγε χαρακτηριστικά περιγράφοντας τις προθέσεις του: «Ο Αρίστος μάς έλεγε ότι η Ολυμπιακή δεν έχει πλέον μέλλον!».
Στην αρχή ζήτησε από τον Παναγή Παπαληγούρα, τότε Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος που αργότερα διατέλεσε Υπουργός Συντονισμού του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ενίσχυση 45 εκατομμύρια δολάρια για να καλύψει τις απώλειες από την ανατίμηση στα καύσιμα. Όταν δεν του τα έδωσαν, σταμάτησε τη λειτουργία της εταιρείας και στις 10 Δεκεμβρίου 1974 έστειλε εξώδικη δήλωση στην κυβέρνηση, με την οποία κατήγγειλε τη σύμβαση με το κράτος για την Ολυμπιακή. Όπως γράφει ο Γ. Θεοφάνους, γενικός γραμματέας τότε του υπουργείου Συντονισμού:
«Η κυβέρνηση, ευρεθείσα προ καταστάσεως που μπορούσε να έχει εθνικές επιπτώσεις, λόγω του κρισίμου σημείου των ελληνοτουρκικών σχέσεων την εποχή εκείνη -που έφθανε μέχρι κινδύνου πολέμου στο Αιγαίο- έσπευσε και ζήτησε από το Πρωτοδικείο Αθηνών τον διορισμό προσωρινής διοικήσεως και έβαλε εκ νέου μπροστά τον μηχανισμό της εταιρείας, ώστε να πετούν τα αεροπλάνα της».
Στη συνέχεια έγιναν δύσκολες και μακρές διαπραγματεύσεις για να συμφωνηθεί το τίμημα της εξαγοράς που έφθασε τα 68 εκατομμύρια δολάρια που καταβλήθηκαν τον Αύγουστο του 1975 στους κληρονόμους του Ωνάση.
Τι μας λέει η αληθινή ιστορία της Ολυμπιακής; Επιβεβαιώνει αυτό που ξέρουμε και στο παρόν. Η κρατική στήριξη και ενίσχυση δημιουργεί τους επιτυχημένους επιχειρηματίες. Όταν χρεοκοπεί η επιχείρησή τους την… παραχωρούν στο κράτος μαζί με τις ζημίες ενώ αυτοί καρπώνονται πολύ υψηλά τιμήματα.
Η Ολυμπιακή Αεροπορία χαρακτηριζόταν ως κρατικό μονοπώλιο στα χρόνια που ακολούθησαν μετά το 1974 και έως 2008 που ιδιωτικοποιήθηκε. Ιδιωτικοποιήθηκε με φανφάρες περί όλων των καλών που υποτίθεται φέρνει ο ιδιωτικός ανταγωνισμός. Λίγα χρόνια αργότερες αυτό που πράγματι έγινε ήταν ότι το κρατικό μονοπώλιο αντικαταστάθηκε με ένα ιδιωτικό. Αυτό της Aegean Airline. Σήμερα το κράτος, μετά την επιδημία κορονοϊού, κρατά ζωντανό το ιδιωτικό μονοπώλιο με 150 εκατομμύρια ευρώ χωρίς το δημόσιο να πάρει ούτε μια μετοχή! Πράγματι, θαυματουργή η ιδιωτική πρωτοβουλία…
