«Αν η τάση δεν ανατραπεί, ο αριθμός των ειδών θα συνεχίσει να μειώνεται και ο πλανήτης δεν θα είναι πλέον βιώσιμος ακόμη και για εμάς». Η Τατιάνα Ζιρό, βιολόγος στο παρισινό πανεπιστήμιο Saclay και καθηγήτρια στο Collège de France, γνωρίζει. Η τάση στην οποία αναφέρεται είναι η δραματική απώλεια της βιοποικιλότητας. Η υποχώρηση της ζωής. Έκανε την παρατήρηση αυτή, μιλώντας στο γαλλικό δημόσιο ειδησεογραφικό ραδιόφωνο France Info, με αφορμή την έναρξη στο Μόντρεαλ, την Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου, της COP15, της (εξ αναβολής λόγω Covid, καθώς επρόκειτο να γίνει στην Κίνα) Διεθνούς Διάσκεψης του ΟΗΕ για τη Βιοποικιλότητα. Μια σύνοδος σε κομβική στιγμή για τον πλανήτη.
«Αν κοιτάξουμε τις πρόσφατες καταστροφές, πλημμύρες, ξηρασίες, καύσωνες, πυρκαγιές, ναι, πάντα λέμε ότι οφείλονται στην κλιματική κρίση, αλλά πού συμβαίνουν αυτές οι καταστροφές; Όλες συμβαίνουν σε οικοσυστήματα. Είναι σαφές ότι αν δεν προστατεύσουμε και αποκαταστήσουμε τη βιοποικιλότητα, θα συνεχιστεί η υπερθέρμανση και μπορεί να χάσουμε τον στόχο του 1.5 βαθμού Κελσίου» εξηγεί η Ελίζαμπεθ Μαρούμα Μρέμα, επικεφαλής του Τομέα Βιοποικιλότητας του ΟΗΕ. Προς επίρρωση η 5η Έκθεση του ΟΗΕ για τις Παγκόσμιες Προοπτικές της Βιοποικιλότητας που δημοσιοποιήθηκε το 2020. Εξηγούσε αναλυτικά και τεκμηριωμένα ότι κανείς από τους 20 στόχους που είχαν τεθεί το 2010 στη σύνοδο στην Ιαπωνία δεν τηρήθηκε, «γεγονός που απειλεί με τη σειρά του την υλοποίηση των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης και εμποδίζει τις προσπάθειες κατά των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής». Από την πλευρά της, η Διακυβερνητική Επιστημονική και Πολιτική Πλατφόρμα για τη Βιοποικιλότητα και τις Οικοσυστημικές Υπηρεσίες (Ipbes) του ΟΗΕ επισημαίνει ότι ένα εκατομμύριο είδη απειλούνται με εξαφάνιση και το 75% των φυσικών χώρων έχουν αλλοτριωθεί από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
«Η ανθρωπότητα έχει γίνει όπλο μαζικής εξαφάνισης και οι κυβερνήσεις πρέπει να βάλουν τέλος στο 'όργιο καταστροφής'» έκρουσε χαρακτηριστικά και για πολλοστή φορά τον κώδωνα του κινδύνου ο γ.γ. του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες, επισημαίνοντας ότι «έχουμε χάσει την αρμονία με τη φύση». «Στην πραγματικότητα παίζουμε ένα εντελώς διαφορετικό τραγούδι. Σε όλο τον κόσμο, για εκατοντάδες χρόνια, διευθύνουμε μια κακοφωνία χάους που παίζουν όργανα καταστροφής. Η αποψίλωση των δασών και η ερημοποίηση δημιουργούν άγονη γη εκεί όπου κάποτε ανθούσαν οικοσυστήματα» συνέχισε ο ίδιος στην εναρκτήρια ομιλία του στην COP15.
Ο εμβληματικός πλέον στόχος της φετινής συνόδου είναι γνωστός ως 30Χ30, στοχεύει στην προστασία του 30% ζωνών του πλανήτη -εδαφών, λιμνών, ωκεανών- έως το 2030. Τη στηρίζουν Βρετανία, Γαλλία, Κόστα Ρίκα και άλλες 100 χώρες. Αντιρρήσεις εκφράζουν ομάδες ιθαγενών, πανεπιστημιακών, ακτιβιστών, που θεωρούν ότι πίσω από τον στόχο κρύβεται κίνδυνος αρπαγής εδαφών, διεκδικώντας διασφάλιση του δικαιώματος στη γη. Σε «δομικό πρόβλημα του στόχου 30Χ30» αναφέρθηκε ο Μορντεχάι Ογκάντα, διευθυντής της οργάνωσης Conservation Solutions Afrika, θέτοντας το θέμα της αναθεώρησης του ορισμού των «προστατευόμενων περιοχών, εκείνων που υπάρχουν και της ανάγκης για ένα πιο επεξεργασμένο μοντέλο βιοποικιλότητας και διατήρησης». «Αυτή είναι η πρόκληση για τις μεγάλες οργανώσεις, γιατί δυσκολεύονται πολύ να αλλάξουν τις δομές τους» εξηγούσε παλιότερα στον Guardian.
Οι εργασίες της συνόδου τυπικά θα κλείσουν στις 19 Δεκεμβρίου, με ενδεχόμενο παράτασης. Πιθανότητες συμφωνίας; «Τα πάντα συζητιούνται με πολύ οξύ τρόπο, με αντικρουόμενες προτάσεις. Πολλές χώρες είναι αντίθετες σε ποσοτικοποιημένους στόχους» σχολιάζει η έμπειρη σε διεθνείς συνόδους εκτελεστική γραμματέας της Ipbes Αν Λαριγκοτερί, εξηγώντας ότι αυτές οι διαπραγματεύσεις απειλούν «πολύ σημαντικά οικονομικά συμφέροντα» στον αγροτικό και διατροφικό τομέα. «Φοβόμαστε περιορισμό των φιλοδοξιών του γενικού πλαισίου, με την εξαφάνιση των ποσοτικοποιημένων στόχων» παρατήρησε ο Αμερικανός καθηγητής Πολ Λίντλεϊ. Τα περιθώρια πάντως στενεύουν επικίνδυνα...
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, υπεύθυνη για το Περιβάλλον, την Κλιματική Αλλαγή και την Ενεργειακή Κρίση
