Το μυαλό όλων μας είναι στη μεγάλη εικόνα: στο αν ο χρόνος μετά την 20ή Φλεβάρη θα αποδειχτεί κερδισμένος, παρά τις υποχωρήσεις -ή αν, αντίθετα, η "αμοιβαία επωφελής συμφωνία" θα σκοντάψει στον υπέρ πάντων αγώνα των δανειστών να ξεμπερδεύουν με την αριστερή ανορθογραφία. Το μυαλό, λοιπόν, είναι εκεί. Η καρδιά μας, όμως, είναι σ' αυτό το πολύ δικό μας νομοσχέδιο, που, έπειτα από καιρό, βρίσκει επιτέλους τον δρόμο για τη Βουλή.
Αυτές τις μέρες ανατρέχω στο μικρό ιστολόγιο που φτιάξαμε το 2010 μέλη της Επιτροπής Δικαιωμάτων της Νεολαίας του Συνασπισμού, ενόψει της ψήφισης του Ν. 3838 για την ιθαγένεια [allhleggyh.wordpress.com]. Λίγo πριν από τη μνημειώδη παράσταση στο Καστελλόριζο, το νομοσχέδιο εκείνο ήταν το μόνο αντίβαρο στην άτυπη συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - ΛΑΟΣ στα της οικονομικής πολιτικής -μια χαραμάδα φωτός, ενώ ο νεοεκλεγείς Σαμαράς διαγκωνιζόταν με τον Καρατζαφέρη στα χωράφια της ξενοφαγίας, πριν συμπράξουν εν τέλει και οι τρεις στην κυβέρνηση Παπαδήμου.
Επρόκειτο, από άλλη προοπτική, για τη μοναδική παύση στη ρεβάνς για τον Δεκέμβρη του 2008 -την εκδίκηση, μεταξύ άλλων, για τη συμμετοχή των μεταναστών στην εξέγερση που φώτισε τα βαθιά ρήγματα της κοινωνικής συνοχής στην Ελλάδα. Η παρουσία αυτή των μεταναστών, έγραφε ο Ανδρέας Καλύβας, έδειχνε "την πιθανότητα [ύπαρξης] μιας δημοκρατικής κοινωνίας αποδεσμευμένης από την πρωτοκαθεδρία της εθνικής ταυτότητας και ανοιχτής στην ενεργή, επαναστατική και αγωνιστική άσκηση της ιθαγένειας"1.
Εκδίκηση λοιπόν γι' αυτή την αναπάντεχη άσκηση της ιδιότητας του πολίτη αναζητούσε η Δεξιά όλων των αποχρώσεων. Γι' αυτό η φρενίτιδα του Σαμαρά κατά του "αντεθνικού" νομοσχεδίου, γι' αυτό η συλλογή υπογραφών και οι κραυγές για δημοψήφισμα από τον ΛΑΟΣ - γι' αυτό και ο χρυσαυγίτικος κινηματισμός, που από την πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα εκείνες τις μέρες έκανε μετάσταση σε όλο το κέντρο της Αθήνας, φτάνοντας μέχρι την αίθουσα της Παλαιάς Βουλής.
Σ' εκείνο το καταθλιπτικό σκηνικό, το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια ήταν η τελευταία μέριμνα για την αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής που τσάκισαν τα Μνημόνια, κι όμως εμποδίστηκε με λυσσαλέες επιθέσεις, ακόμα και στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ. Ψυχή λοιπόν του νομοσχεδίου γινόταν εκ των πραγμάτων ο ΣΥΡΙΖΑ, που, έστω με διαφορετικές ταχύτητες, το στήριξε με λόγο και πράξη -στον δρόμο και, με σθεναρές τοποθετήσεις, μέσα στη Βουλή.
Μέχρι το ΣτΕ να υφαρπάξει την αρμοδιότητα της Βουλής, διεκδικώντας να ορίζει αυτό ποιος (δεν) είναι Έλληνας πολίτης, ο Ανένδοτος κατά του Ν. 3838 είχε αποκαλύψει μια κρίσιμη μεταβολή: Για την αριστοκρατική Δεξιά του 21ου αιώνα, η πολιτική ισότητα αντιμετωπιζόταν πλέον ως βόμβα στα θεμέλια του έθνους -καθότι ρωγμή στα κλειστά σύνορα που "προστατεύουν" τα κοινωνικά δικαιώματα από τους ξένους.
Τερατολογώντας κατά της ιθαγένειας, η ελληνική Δεξιά δεν τασσόταν απλώς με τον νόμο και την ασφάλεια -έστω του κράτους- απέναντι στους "λαθραίους". Αλλά, καθώς η απόδοση της ιθαγένειας αφορούσε και αφορά τους "νόμιμους", θεωρώντας τους ξένους (και) αυτούς, η Δεξιά υπερασπιζόταν μια εθνική ταυτότητα - προνόμιο και τοποτηρητή της ανισότητας: την απόλαυση των δικαιωμάτων μόνο από τους Έλληνες το γένος, τους μόνους "αυθεντικούς".
Η αριστοκρατική μετάλλαξη της Δεξιάς, στην Ελλάδα και την Ευρώπη, πάει χέρι - χέρι με τη διολίσθηση στον ρατσισμό. Είναι λοιπόν ευτύχημα, και όχι μόνο για την Ελλάδα, η διαφαινόμενη ήττα αυτής της Δεξιάς -και μαζί η διάψευση όσων αριστοκρατών προεξοφλούσαν την εθνικιστική προσαρμογή του ΣΥΡΙΖΑ λόγω σύμπραξης με τους ΑΝ.ΕΛΛ. Ευτύχημα: Και γιατί τα παιδιά της "δεύτερης" γενιάς δεν θα χτίζουν πια τη ζωή τους πάνω στην άμμο και γιατί η μείωση των ορίων για την κτήση της άδειας επί μακρόν διαμένοντος δικαιώνει, τέσσερα χρόνια μετά, τον αγώνα των απεργών πείνας της Υπατίας.
Πολύ δικό μας, λοιπόν, το νομοσχέδιο. Σαν τέτοιο θα το υπερασπιστούμε - κι έτσι θα προσπαθήσουμε όσο γίνεται να το διευρύνουμε.
1 Η συμμετοχή των μεταναστών στην εξέγερση ως ενεργοποίηση μιας νέας πρακτικής της ιθαγένειας, RedNotebook 8.12.2010 (μτφρ: Ν. Βαγδούτης, Α. Κοσυφολόγου, Π. Σταυροπούλου) [http://goo.gl/0KMZ2j]
* Ο Δημοσθένης Παπαδάτος - Αναγνωστόπουλος είναι συντονιστής του Τμήματος Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ
