«Είμαι πολύ απογοητευμένη» είπε η 64χρονη Μπίντα Σμαΐλοβιτς, που παρακολούθησε την απευθείας τηλεοπτική μετάδοση της ετυμηγορίας μαζί με τις δύο κουνιάδες της στο Ποτόκαρι, ένα προάστιο της Σρεμπρένιτσας, όπου οι τρεις γυναίκες αντίκρισαν τους συζύγους τους για τελευταία φορά πριν από 21 χρόνια.
«Βρισκόμαστε σε κατάσταση σοκ από τη στιγμή που ακούστηκε η πρώτη τουφεκιά, κι αυτή είναι ακόμα μία», πρόσθεσε η ίδια.
Οι σύζυγοι των τριών γυναικών έχασαν τη ζωή τους όταν οι δυνάμεις των Σερβοβόσνιων, υπό τις διαταγές του στρατηγού Ράτκο Μλάντιτς, κατέλαβε τη Σρεμπρένιτσα, που τελούσε υπό την προστασία των Ηνωμένων Εθνών, στις 11 Ιουλίου 1995.
Χώρισαν τις γυναίκες από τις άνδρες και τις επόμενες μέρες σφαγίασαν περίπου 8.000 μουσουλμάνους άνδρες και αγόρια. Επρόκειτο για τη χειρότερη ωμότητα που έχει διαπραχθεί στην Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία (TPIY) έκρινε ένοχο σήμερα τον 70χρονο Κάρατζιτς για 10 εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και παραβιάσεις του δικαίου του πολέμου κατά τη διάρκεια του πολέμου της Βοσνίας, περιλαμβανομένης της γενοκτονίας στη Σρεμπρένιτσα. Τον απάλλαξε εντούτοις από τις κατηγορίες για διάπραξη γενοκτονίας σε άλλους επτά δήμους της Βοσνίας.
Ο πρώην ψυχίατρος Κάρατζιτς είναι ο πλέον υψηλόβαθμος πολιτικός που δικάστηκε από το ΔΠΔ για εγκλήματα πολέμου.
«Ήλπιζα να (του) επιβαλλόταν η ποινή του θανάτου», τόνισε η 73χρονη Βάσβα Σμαΐλοβιτς. «Ο άνδρας μου πέθανε πριν 20 χρόνια κι ο Κάρατζιτς είναι ακόμη ζωντανός. Τουλάχιστον περίμενα ισόβια», πρόσθεσε η ίδια.
Ο άνδρας της Μπίντας Σμαΐλοβιτς προσπάθησε να αποδράσει μέσα από το δάσος, αλλά εκτελέστηκε μαζί με τα δύο αδέρφια του. Τα πτώματα τους βρέθηκαν σε δύο ξεχωριστούς μαζικούς τάφους στην ανατολική Βοσνία, όπου 20 χρόνια μετά, ανασύρονται ακόμη λείψανα των θυμάτων της σφαγής.
Η απόφαση «ήρθε πολύ καθυστερημένα», είπε αναστενάζοντας η Μπίντα Σμαΐλοβιτς, που ζει μόνη της στο σπίτι της με θέα τις 7.000 λευκές ταφόπλακες των θυμάτων της σφαγής. «Η ετυμηγορία για εμάς βγήκε το 1995. Δεν υπάρχει καμιά ποινή που να μπορεί να αντισταθμίσει τη φρίκη που περάσαμε ή τα δάκρυα μία μόνο μητέρας, πόσο μάλλον χιλιάδων», πρόσθεσε.
Πολλοί Σερβοβόσνιοι όμως υπερασπίζονται τον Κάρατζιτς και πιστεύουν ότι οι Σέρβοι έχουν βρεθεί αδίκως στο στόχαστρο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
«Η ποινή κάθειρξης 40 ετών είναι άδικη και δεν συνεισφέρει ούτε στην ανάδειξη της αλήθειας, ούτε στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην περιοχή μας», υποστήριξε ο Μπλάντεν Μπόσιτς, επικεφαλής του Σερβικού Δημοκρατικού Κόμματος (SDS), το οποίο ίδρυσε ο Κάρατζιτς το 1990. Ο ίδιος έκρινε πως η απόφαση «δείχνει ξανά πως το δικαστήριο της Χάγης έχει πολιτικό χαρακτήρα».
«Μας πληγώνει ότι επιλέχθηκε αυτή η μέρα για την ανακοίνωση της ετυμηγορίας (για τον Κάρατζιτς) στο ΔΠΔ», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Μίλοραντ Ντόντικ, πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, λίγο πριν την ανάγνωση της ετυμηγορίας, κατά τη διάρκεια μια τελετή που πραγματοποιήθηκε στη Σερβία για την επέτειο της έναρξης των αεροπορικών επιθέσεων του ΝΑΤΟ εναντίον της πρώην Γιουγκοσλαβίας το 1999.
