Η διερεύνηση της πολιτικής συμπεριφοράς της νεολαίας αποτελεί ένα διαρκές επίδικο στην πολιτική και κοινωνιολογική ανάλυση. Η θέση του παράγοντα «νεολαία» σε κάθε συγκυρία συνοδεύεται από συγκεκριμένες προδιαθέσεις απέναντι στο τι επιθυμούν και στο τι πράττουν πολιτικά οι νέοι. Κατά καιρούς οι τελευταίοι έχουν θεωρηθεί δυναμικοί και επιπόλαιοι, αδιάφοροι και ηδονιστές, ανώριμοι και ευάλωτοι, ελπίδα και διάψευση. Πρακτικά, η νεολαία ως κατηγορία εμφανίζεται ως το μέλλον του σώματος των πολιτών, ως μια ορμητική δύναμη ανανέωσης, που βλέπει τα πράγματα από ένα ατελώς συγκροτημένο πολιτικό πρίσμα και συνήθως διέπεται από δυσπιστία απέναντι σε αυτό που δείχνει ή και είναι πολιτικά ή ιδεολογικά παρωχημένο.
Οι πάντες, πολιτικοί δρώντες και διαμορφωτές γνώμης, εξαίρουν τη σημασία της νεανικής ταυτότητας, αλλά ξιφουλκούν εναντίον της όταν αυτή λαμβάνει ανατρεπτικά ή έστω αντιπαραθετικά προς τις κυρίαρχες επιλογές χαρακτηριστικά.
Σίγουρα η σημερινή νεολαία δεξιώθηκε μεγάλο μέρος των πιέσεων της οικονομικής κρίσης, ωστόσο αυτή η ίδια νεολαία διαθέτει πλέον παραστάσεις και δεξιότητες που τη διαφοροποιούν ριζικά από τις παλαιότερες γενιές. Οι νέοι μετανάστευσαν στο εξωτερικό, με εφόδια την ψηφιακή τους εξειδίκευση και εξοικείωση, νιώθουν ότι θα ζήσουν χειρότερα από τους γονείς τους, έρχονται αντιμέτωποι με δυσυπέρβλητα δομικά εμπόδια στις σχέσεις εργασίας και στην αναζήτηση στέγης και εύκολα σωρεύουν στάσεις και αντιλήψεις που εκπηγάζουν από μια εδραία δυσπιστία απέναντι στο τι κάθε φορά κομίζεται ως δέον ή ως καθιερωμένο από την τρέχουσα θεσμική και πολιτική δομή.
Στο πλαίσιο αυτό, το τέταρτο τεύχος του Δελτίου Ανάλυσης Πολιτικής Συγκυρίας του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ επιχειρεί, με πυκνά και συνοπτικά κείμενα ανάλυσης, να αναδείξει ορισμένες πλευρές της συζήτησης γύρω από τη σχέση της νεολαίας με την πολιτική, θέτοντας κατά κύριο λόγο ερωτήματα τα οποία φιλοδοξούν να λειτουργήσουν ως έναυσμα για ευρύτερο και εμπεριστατωμένο διάλογο.
Η Λίνα Ζηργάνου-Καζολέα στο κείμενό της «Διαστάσεις της πολιτικότητας των νέων στην Ελλάδα: Σημεία σύγκλισης και απόκλισης σε σχέση με τη διεθνή βιβλιογραφία» σχολιάζει τα ερευνητικά πορίσματα της έρευνας «Νεολαία: Συνήθειες, αντιλήψεις και πολιτική συμπεριφορά» του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, αξιοποιώντας τις βασικές αιχμές της οικείας βιβλιογραφίας, και διαπιστώνει την ανάδυση και εξάπλωση ενός προτύπου «ιδιότητας του πολίτη από προσωπική δέσμευση» εντός της ελληνικής νεολαίας.
Ο Δημήτρης Παπανικολόπουλος στο «Οι Millennials και τα κινήματα του 21ου αιώνα», εκκινώντας από μια γενεακή προσέγγιση της κινηματικής δράσης, επιχειρεί να εξετάσει της συνάφειες ανάμεσα στην κατηγορία των millennials και τα κοινωνικά κινήματα των δύο τελευταίων δεκαετιών, περιγράφοντας τους τελευταίους ως μια «νέα κινηματική γενιά» με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
Ο Κωνσταντίνος Θεοδωρίδης με το άρθρο του «Νεολαία, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πολιτική σε μια περίοδο πολλαπλών κρίσεων» αναφέρεται στον ρόλο των ψηφιακών μέσων στις σχέσεις νεολαίας και πολιτικής, καθώς και στις επιπτώσεις αυτών των μέσων στη διαμόρφωση των νεανικών ταυτοτήτων, για να επισημάνει την κρισιμότητα της δυνατότητας των νέων να συνδιαμορφώνουν και να συνδημιουργούν μέσω αυτών το περιεχόμενο της πολιτικής (επικοινωνίας).
Η Αιμιλία Βήλου με το «Η σχέση κόμματος – νεολαίας. Η νεολαία ως κόμμα;» σχολιάζει τους ιδιαίτερους τρόπους με τους οποίους τα πολιτικά κόμματα επιδιώκουν να προσεγγίσουν τους νέους και αναδεικνύει ορισμένες αρχές για αυτού του είδους την κομματική προσέγγιση.
Η Beáta Kovács στη συνεισφορά της με τίτλο «Τα πολιτικά συναισθήματα των νέων: Η περίπτωση της Ουγγαρίας» αξιοποιεί ορισμένες έννοιες μιας πολιτικής κοινωνιολογίας των συναισθημάτων για να διατυπώσει κάποιες σκέψεις γύρω από την πολιτικότητα των νέων, εστιάζοντας στις υλιστικές και μεταϋλιστικές ανησυχίες της (έντονα πολωμένης) ουγγρικής νεολαίας.
Κύκλος Πολιτικής Ανάλυσης
Επιμέλεια Δελτίου: Δρ. Κώστας Ελευθερίου
