Το 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε τη συγκρότηση Νεολαίας μέσα στο 2013. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται σήμερα αυτή η διαδικασία;
Η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ έχει πολλά βήματα να κάνει. Τόσο ως προς τις ίδιες τις διαδικασίες συγκρότησής της, όσο και ως προς την πολιτική της δράση, τη συμβολή της στο νεολαιίστικο κίνημα σήμερα. Τα βήματα δεν μπορούν να γίνουν σε μια διαδικασία συγκόλλησης των ήδη υπαρχουσών συλλογικοτήτων, κυρίως γιατί η κατάσταση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι πολύπλοκη.
Χρειαζόμαστε μια βαθιά και πολιτική διαδικασία που να εμπλέκει μαζικά νέο κόσμο, συνδεδεμένη με τις μάχες και τους αγώνες που δίνουμε, με τα πρωτότυπα εγχειρήματα δημοκρατίας, αλληλεγγύης και δημιουργίας που συμμετέχουμε, η οποία θα μας δώσει τη δυνατότητα να φτιάξουμε μια μαχητική, ριζοσπαστική οργάνωση νεολαίας για τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα. Με αυτή τη λογική το Συντονιστικό Νέων ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να προχωρήσουμε τον Δεκέμβρη στην ιδρυτική διαδικασία της οργάνωσης ως ένα πρώτο βήμα και όχι ως το τελικό.
Δηλαδή;
Υπήρχαν σκέψεις να κάνουμε κατευθείαν Συνέδριο «για να τελειώνουμε». Αποφασίσαμε όμως να πάμε με σταθερά και όχι βεβιασμένα βήματα. Τον Δεκέμβρη συγκροτούμαστε ως ενιαία οργάνωση, με όργανα, με συντεταγμένες διαδικασίες και οργανώσεις μελών. Στη συνέχεια θα βαδίσουμε προς το Ιδρυτικό Συνέδριο, μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες και με την εμπειρία που θα έχουμε συσσωρεύσει θα είμαστε αρκετά πιο ώριμοι και ώριμες να απαντήσουμε στα μεγάλα ερωτήματα: ποια στρατηγική για τη Νεολαία; Πως αντιστοιχίζεται σε μια τέτοια στρατηγική μια οργάνωση σήμερα; Τι πρακτικές υιοθετεί; Ποια είναι η σχέση της με την κοινωνία, τα κινήματα, αλλά και με μια αριστερή κυβέρνηση.
Λες ότι δεν είναι επαρκή τα σημερινά δεδομένα, τουλάχιστον οργανωτικά, για να συγκροτηθεί μια νεολαία που θα μπορέσει να αφήσει το στίγμα της στους κοινωνικούς αγώνες. Έχοντας αυτό στο μυαλό σας, μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου, πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Μέχρι τον Δεκέμβρη τουλάχιστον, μπορούμε να μαζικοποιηθούμε μέσα από την συστηματική μας παρέμβαση σε όλα τα κοινωνικά πεδία. Έχουμε ξεκινήσει άλλωστε ήδη την καμπάνια. Τα δεκάδες φεστιβάλ που έγιναν σε όλη την Ελλάδα, μια σειρά από εκδηλώσεις και παρεμβάσεις, αλλά και οι νέες συνελεύσεις Νέων ΣΥΡΙΖΑ, σε μέρη που δεν υπήρχε μέχρι χτες παρέμβαση. Όμως το μεγάλο άλμα απαιτεί και τομές. Ειδικά για την Αριστερά και ειδικά σήμερα, η δημοκρατία είναι το κλειδί. Οι απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα δεν μπορούν να προκύψουν από κλειστές ομάδες. Οι νέοι και οι νέες που συμμετέχουν στις Τοπικές Οργανώσεις, πρέπει να συμβάλλουν στη διαδικασία συγκρότησης. Αυτή τη στιγμή συγκροτείται η πρώτη φυσιογνωμία της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ. Για αυτό και το πολιτικό κείμενο που θα καταθέσει το Συντονιστικό έχει περισσότερο φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά, ορίζοντας ταυτόχρονα και τα βασικά μέτωπα για τη νεολαία.
Υπάρχει το διαπιστωμένο πρόβλημα της αρνητικής στάσης των νέων προς τα κόμματα. Πως σκέφτεστε να το αντιμετωπίσετε;
Είναι ένα σημαντικό ζήτημα, με την έννοια ότι η κρίση εκπροσώπησης και η κρίση του κομματικού φαινομένου «χτυπάει κόκκινο» στις νέες γενιές. Όταν συναντιέται το χειραφετητικό πρόταγμα με μια καθημερινή εμπνευστική πρακτική που παλεύει στο σήμερα και δεν μεταθέτει τις συγκρούσεις κάθε φορά στο άγνωστο μέλλον, το αποτέλεσμα είναι εκρηκτικό. Πρέπει να δουλέψουμε με βάση τις αξίες της Αριστεράς. Για παράδειγμα, να βρούμε τους τρόπους, έτσι ώστε, να ενταχθούν στις οργανώσεις μας οι «από κάτω», όπως νέοι μετανάστες/τριες, εργαζόμενοι μαθητές, νέοι άνθρωποι που αποκλείονται λόγω σεξουαλικής ταυτότητας και προσανατολισμού κ.λπ. Πρέπει να είναι πανταχού παρούσα η ρήξη, όχι μόνο στα λόγια, με τον αστικό τρόπο άσκησης πολιτικής, με την ανάθεση και την ιδιοτέλεια. Όχι από κάποια ιδεοληψία, αλλά γιατί αν δεν κοιτάς εκεί που θέλεις να πας, θα πας εκεί που κοιτάς.
Μια σύγχρονη ριζοσπαστική οργάνωση νεολαίας πρέπει να χαρακτηρίζεται από ελκτική εσωτερική ζωή που θα εμπνέει τη συμμετοχή, θα απελευθερώνει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία των μελών.
Δείτε για παράδειγμα μια σειρά από εγχειρήματα που στηρίζονται στις αξίες της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας και της δημοκρατίας πως συσπειρώνουν κόσμο μέσα από την έμπνευση. Τέτοια εγχειρήματα μπορεί να εφάπτονται ή και να μην εφάπτονται στενά με την πολιτική Αριστερά, αλλά εκεί συναντάς τις δικές μας αξίες, τις αξίες που μπορούν να εμπνεύσουν τους νέους ανθρώπους.
Ο ίδιος ο αγώνας για την ανατροπή, για να σταματήσουμε την καταστροφή, ως δημιουργική διαδικασία και όχι ως στείρα άρνηση του παρόντος, ως διαδικασία που θα βρει τρόπους να εμπλακεί ο νέος κόσμος, μπορεί να συμβάλλει στη συγκρότηση ενός μαζικού νεολαιίστικού αριστερού ρεύματος. Η δημοκρατία, η αλληλεγγύη, ο πολιτισμός, η μάχη κατά του φασισμού, η μάχη ενάντια στην εργοδοτική αυθαιρεσία, ενάντια στην έμφυλη καταπίεση, ο αγώνας για την προστασία του περιβάλλοντος, η μάχη δηλαδή για έναν πλούσιο, κατά Μαρξ, άνθρωπο είναι αυτή που μπορεί πραγματικά να εμπνεύσει και να δημιουργήσει ένα νεολαιίστικο κίνημα απαραίτητο για την μάχη της ανατροπής, για το όραμα του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού.
Υπάρχει πάντως και μια άποψη που λέει ότι προκειμένου να μπορέσει ο νέος κόσμος να ενταχθεί στην Αριστερά θα πρέπει να μινιμαριστεί το ιδεολογικό πλαίσιο.
Η Μάρτα Χάρνεκερ στο βιβλίο της «Πραγματοποιώντας το αδύνατο» λέει ότι η ήττα της Αριστεράς, δημιούργησε εσωτερικές κρίσεις και οδήγησε σε μια υπεριδεολογικοποίηση που «δικαιολογούσε» τον κατακερματισμό της Αριστεράς, κάτι που έχουμε βιώσει και στην Ελλάδα. Πολλές φορές προκρίνεται ως κατάλληλη μέθοδος για την ενότητα να βάζουμε τα ιδεολογικά ζητήματα κάτω από το χαλί. Δεν είναι σωστή μέθοδος, όπως ούτε και αυτή της υπερ-ιδεολογικοποίησης. Συνήθως η υπεριδεολογικοποίηση φτιάχνει στεγανά στην ερμηνεία της πραγματικότητας και σε αποκόβει από αυτήν. Ορισμένες φορές γίνεται τόσο εργαλειακή που μπορεί να δικαιολογήσει τα πάντα στο όνομα μάλιστα της επιστήμης! Από την πιο δεξιά μέχρι την πιο αριστερή γραμμή.
Από την άλλη, δεν υπάρχει πολιτική ξεκομμένη από την ιδεολογία και όποιος το ισχυρίζεται αυτό πέφτει στην παγίδα του αντιπάλου, εκεί που η πολιτική είναι «ουδέτερη» και βασιλεύει ο τεχνοκρατισμός. Σε μια διαδικασία ανασυνθετική, η οποία αναγνωρίζει ότι τα εργαλεία του κάθε ρεύματος μέχρι σήμερα δεν είναι αρκετά, που αναγνωρίζει την ανάγκη να συγκροτήσουμε μια νέα αριστερά που δε θα καθορίζεται με βάση τις διαχωριστικές γραμμές του παρελθόντος, αλλά θα δημιουργεί συγκλίσεις και αποκλίσεις σύγχρονες με την εποχή μας, δεν μπορούμε να προσποιηθούμε πως δεν υπάρχει ιδεολογία. Με μια νέα λαϊκότητα, να βρούμε τους τρόπους να συζητάμε και να αποφασίζουμε. Χρειαζόμαστε όμως ιδεολογικές πυξίδες στο ταξίδι μας για τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα.
Υπάρχει πάντως μια πρόταση για Συνδιάσκεψη ολομελειακού χαρακτήρα με μέτρο 1 προς 1. Ποια είναι η γνώμη σου;
Διαφωνώ. Τα φεστιβάλ της αριστεράς επιβάλλεται να έχουν έναν πιο πανηγυρικό χαρακτήρα. Οι εσωτερικές μας διαδικασίες όμως οφείλουν να έχουν άλλες μέριμνες. Πρέπει να είναι πολιτικές και να διαπαιδαγωγούν στις αριστερές αξίες και στην δημοκρατική λειτουργία, το συλλογικό σχεδιασμό και την ανάληψη της ευθύνης που συνεπάγονται οι εκάστοτε επιλογές. Μην υποτιμήσουμε τις διαδικασίες προετοιμασίας της Συνδιάσκεψης στις οργανώσεις βάσεις και φτιάξουμε μια αρένα ξαφνικά για 3 μέρες. Ως Νεολαία Συνασπισμού είχαμε πάντα την θέση ότι τα σώματα των συνεδρίων και των συνδιασκέψεων πρέπει να μπορούν να είναι πραγματικά βουλευόμενα δίχως να παραβλέπουμε τις ανάγκες για μέριμνες που να διασφαλίζουν μια πλουραλιστική εκπροσώπηση. Νομίζω ότι σε αυτή τη κατεύθυνση πρέπει να κινηθούμε και τώρα.
Παρ' όλα αυτά η συζήτηση αυτή δεν έχει ξεκινήσει στις διαδικασίες των Νέων ΣΥΡΙΖΑ, είναι από τα θέματα όπου η παρέμβαση των «μεγαλύτερων» μπορεί καμιά φορά να λειτουργία εκφυλιστικά παρά να βοηθάει την πορεία συγκρότησης. Ευτυχώς στην Πολιτική Γραμματεία δεν επικράτησε αυτή η λογική, αντιθέτως η απόφαση για τη νεολαία λήφθηκε με εντυπωσιακά ευρεία συναίνεση στην κατεύθυνση που έβαζαν οι ίδιοι οι νέοι. Το θετικό είναι ότι στο συντονιστικό των Νέων ΣΥΡΙΖΑ διεξάγεται μια πλούσια πολιτική συζήτηση με ευρεία συναίνεση. Νομίζω ότι η βάση πρέπει να είναι πολιτική και με μια διάθεση συμπερίληψης όλων να προχωρήσουμε στα επόμενο βήματα. Είναι ευθύνη όλων μας να συμμετέχουμε δημιουργικά σε αυτήν την διαδικασία, εμείς το θέλουμε και θα το επιδιώξουμε.
Ποια θα είναι η σχέση της οργάνωσης νέων με το κόμμα;
Βάσει της συνεδριακής απόφασης, η Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ θα έχει πλήρη οργανωτική αυτονομία, κινούμενη ταυτόχρονα στο πλαίσιο των στρατηγικών επιλογών του ΣΥΡΙΖΑ. Η νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναι τα μέλη του κόμματος που δεν έχουν γκριζάρει τα μαλλιά τους, αλλά διακριτό ρεύμα μέσα στη κοινωνία, με διακριτή πολιτική και πολιτιστική ταυτότητα. Άρα, ναι είμαστε κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας όμως και τη δική μας αυτόνομη στρατηγική στα ζητήματα που αφορούν τη νεολαία.
Σήμερα σχεδόν 2 στους 3 νέους είναι άνεργοι και ο 1 στους 3 εργάζεται χωρίς δικαιώματα για ένα χαρτζιλίκι. Η παιδεία συρρικνώνεται και εμπορευματοποιείται πετώντας χιλιάδες νέους και νέες εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο κρατικός αυταρχισμός αντιμετωπίζει σχεδόν με μένος τους νέους ανθρώπους: αστυνομική αυθαιρεσία, διώξεις μαθητών, χημικά, επίθεση στο άσυλο κλπ. Χιλιάδες νέοι και νέες οδηγούνται στο εξωτερικό. Συλλογικές διαδικασίες απαξιωμένες ή και ανύπαρκτες. Τα ήδη αποδυναμωμένα συνδικάτα ως επί τω πλείστον έχουν κλειστές τις πόρτες στους νέους, ενώ ο κατακερματισμός του χώρου και του χρόνου κάνει ακόμα πιο δύσκολη τη συλλογική οργάνωση. Όλα τα παραπάνω, δεν μας δείχνουν απλώς ότι χρειαζόμαστε μια αυτόνομη στρατηγική και οργάνωση για τα ιδιαίτερα προβλήματα της νεολαίας, αλλά και ότι είναι εξαιρετικής σημασίας.
Μπορεί δηλαδή να σκεφτείτε και άλλο όνομα;
Κατά την προσωπική μου γνώμη αυτό θα μπορούσε να γίνει. Η παράδοση της ελληνικής Αριστεράς άλλωστε είναι πλούσια και δείχνει ότι πολλές φορές μπορεί να είναι και προωθητικό. Μιας και φέτος είναι έτος Καβάφη και αν όντως «είναι κακό πράγμα η βιά» δεν είναι ανάγκη να βιαστούμε για τέτοια ζητήματα τώρα. Αυτό μπορεί να μας απασχολήσει στο δρόμο προς το Ιδρυτικό Συνέδριο.
Έχεις συχνή επαφή με την κομματική ζωή του ΣΥΡΙΖΑ. Ποια χαρακτηριστικά του κόμματος πιστεύεις ότι η νεολαία πρέπει να κρατήσει και τι να αφήσει πίσω;
Πρέπει να κρατήσουμε όλα όσα μας κάνουν αυτούς που είμαστε. Την μαχητικότητα, την ταξική μεροληψία, τον ριζοσπαστισμό, την διεθνιστική οπτική, την ανοιχτότητα σε νέες μορφές λαϊκής οργάνωσης και τον πλουραλισμό. Πρέπει όμως να αφήσουμε παθογένειες που αποστεώνουν τις διαδικασίες από την πολιτική ουσία, ανούσιες κόντρες χωρίς πολιτικά επίδικα, φαινόμενα αριβισμών και ιδιοτέλειας που είναι πιθανό να καλλιεργούνται λόγω της κυβερνητικής προοπτικής. Πρέπει να αφήσουμε πίσω ευκαιριακές λογικές για συμμαχίες που κοιτάζουν απλώς το συσχετισμό πέρα από ιδεολογικές και πολιτικές συγκλίσεις. Πρέπει να αφήσουμε την πίσω πολλά από τα «αυτονόητα» που κουβαλάμε για το πως επιβάλλει ο νόμος της συνήθειας να λειτουργήσουμε. Μην νομίζεται ότι αυτό είναι εύκολο. Στο τελευταίο συνέδριο της Νεολαίας Συνασπισμού διαπιστώσαμε και εμείς οι ίδιοι ότι είναι πολύ δύσκολο να επερωτήσεις τι έκανες μέχρι χτες.
Αναφέρθηκες πριν στο ζήτημα του φασισμού και ήθελα να σε ρωτήσω αν το αντιφασιστικό πρόταγμα είναι ικανό να δημιουργήσει ένα μεγάλο νεολαιίστικο κίνημα, όμοιο του Άρθρου 16 και του Δεκέμβρη του 2008;
Κατά τη γνώμη μου η πάλη κατά του φασισμού δεν μπορεί να είναι μια ευκαιριακή σημαία, επειδή μπορεί να έχει τώρα περισσότερη πέραση. Και φυσικά είναι απαραίτητη και θεσμικό επίπεδο, αλλά κυρίως είναι μια πολύ σημαντική υπόθεση για την ίδια τη κοινωνία, τη νεολαία και τους εργαζόμενους. Στη νεολαία αποκτά κομβική σημασία, όχι μόνο λόγω της έντονης παρουσίας της Χρυσής Αυγής. Η σύγκρουση των δύο κόσμων που συχνά αναφέρουμε, στην πραγματικότητα δεν έχει χωρίσει σε στρατόπεδα όλη την κοινωνία, αλλά οι δύο κόσμοι συνήθως συγκρούονται στο εσωτερικό των ίδιων ανθρώπων. Ειδικά στη νεολαία αυτή η ρευστότητα είναι πολύ έντονη. Από τη μία η κατάρευση των προσδοκιών των νέων και η κυριαρχία του ατομικού δρόμου και της οργής, από την άλλη η ελπίδα της ανατροπής, η συμμετοχή σε εγχειρήματα αλληλεγγύης, άμεσης δημοκρατίας κλπ.
Για αυτό χρειάζεται μάχη για την ιδεολογική ηγεμονία προκειμένου να ενισχύσουμε την δυναμική του δικού μας κόσμου. Κάθε κοινωνικός αγώνας πρέπει να μάχεται και κατά του φασισμού, με την έννοια ότι εμπράκτως θα του στερεί το οξυγόνο μέσα από τις ίδιες του πρακτικές. Χρειάζεται όμως και αμιγώς αντιφασιστική πάλη. Ιδιαίτερα στα σχολεία, χρειάζεται αυτόνομη αντιφασιστική δουλειά. Επιτροπές με ευρεία κοινωνική συσπείρωση, με δημοκρατικό πλαίσιο. Ας σκεφτούμε ότι οι μεγάλες αντιφασιστικές συγκεντρώσεις, μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα έγιναν από αντιφασιστικές συνελεύσεις γειτονιών και είχαν συγκλονιστική νεανική συμμετοχή.
Σε φοβίζει η προοπτική της κυβέρνησης της Αριστεράς, σε σχέση με την δουλειά που έχει να κάνει μια αριστερή νεολαία σήμερα;
Θα ήταν τρελό κάποιος να μην αναγνωρίζει τις δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος. Θα ήταν όμως πιο τρελό να μην αντιλαμβάνεται την άμεση ανάγκη να σταματήσουμε τις πολιτικές των μνημονίων και να αναδείξουμε μια κυβέρνηση της Αριστεράς.
Για τη νεολαία της ανεργίας, της οργής, της θλίψης, της μετανάστευσης, της σκληρής εκμετάλλευσης, των αποκλεισμών και της καταπίεσης, το να σταματήσει η καταστροφική πολιτική των μνημονίων και να αρχίσει μια πορεία διαφορετική είναι ζήτημα σχεδόν επιβίωσης.
Με αυτή την έννοια δεν μας φοβίζει αυτή η προοπτική αλλά μας δημιουργεί περισσότερες ευθύνες. Βλέπετε η Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ, δε θα έχει καμία σχέση με τις νεολαίες του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, που ανυπομονούσαν να έρθουν τα κόμματά τους στην κυβέρνηση, προκειμένου να απολαμβάνουν περισσότερα προνόμια και να οικοδομούν ισχυρότερα πελατειακά δίκτυα κλπ ώστε να αποσπούν συναίνεση για τις κυβερνητικές πολιτικές. Η σχέση μιας αριστερής κυβέρνησης με το λαό θα είναι διαφορετική. Για παράδειγμα η οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανασυγκρότηση θα πρέπει να στηριχτεί στους νέους ανθρώπους και τις ικανότητες τους, δίνοντας τους προοπτική για τον μέλλον τους, μέσα από την αλληλέγγυα και συνεργατική οικονομία. Ή ακόμα γνωρίζουμε καλά πως τόσο εγχώρια όσο και διεθνώς θα υπάρξουν πιέσεις από το κατεστημένο προκειμένου να καταρρεύσει μια διαφορετική προοπτική. Εκεί ο ίδιος ο λαός θα πρέπει να πρωτοστατήσει.
Η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ ανυπομονεί για την ανατροπή και ξέρει ότι τότε δεν τελειώνει τίποτα, αλλά θα πρέπει να συνεχίσει ακόμα πιο μαχητικά και δημιουργικά να συνεχίσει να συμβάλλει στην κοινωνική οργάνωση και αυτοοργάνωση των νέων ανθρώπων.
