Διευκρινίσεις για την επένδυση του Ελληνικού Δημοσίου και του Ομίλου Volkswagen στην Αστυπάλαια ζητούν 35 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία με ερώτηση τους που κατατέθηκε με πρωτοβουλία των βουλευτών Νεκτάριου Σαντορινιού -Τομεάρχη Ναυτιλίας-, Σωκράτη Φάμελλου -Τομεάρχη Περιβάλλοντος-, Πέτης Πέρκα -Αν. Τομεάρχη Περιβάλλοντος-, Κώστα Ζαχαριάδη -Τομεάρχη Εσωτερικών-, Νίκου Παππά -Τομεάρχη Μεταφορών-, Αλέξη Χαρίτση -Τομεάρχη Ανάπτυξης- και Μίλτου Χατζηγιαννάκη -Αν. Τομεάρχη Τοπικής Αυτοδιοίκησης-.
Πρόσφατα, δια στόματος του κυρίου Πρωθυπουργού, ανακοινώθηκε για το νησί της Αστυπάλαιας, επένδυση στον τομέα της πράσινης ηλεκτροκίνησης και των έξυπνων μεταφορών, σε συνεργασία με τον Όμιλο της Volkswagen. Όπως έγινε γνωστό, σκοπός της συγκεκριμένης επένδυσης είναι «η ενίσχυση της αειφορίας του νησιού, μέσω πρωτοποριακών συστημάτων, καθιστώντας την Αστυπάλαια της Δωδεκανήσου νησί-πρότυπο στην κινητικότητα, με ουδέτερο κλιματικό αποτύπωμα.
Σύμφωνα με τα σχετικά Δελτία Τύπου και δημοσιεύματα, το πρόγραμμα «Green & Sustainable Island», περιλαμβάνει «κίνητρα, μέσω ενός προγράμματος χρηματοδότησης, για την αλλαγή των συμβατικών ΙΧ οχημάτων, με ηλεκτρικά μέσα, αντικατάσταση των οχημάτων δημόσιας χρήσης καθώς και αυτών κοινής ωφέλειας του νησιού, από ηλεκτρικά οχήματα, αναγκαίες εργασίες υποδομών για την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου δικτύου φόρτισης των οχημάτων, υπηρεσίες κατά παραγγελία δημόσιας συγκοινωνίας, μέσω ψηφιακών εφαρμογών, που θα επιτρέψει σε κατοίκους και επισκέπτες μεγαλύτερη ελευθερία στις μετακινήσεις τους οποιαδήποτε ώρα της ημέρας και την παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής και ανανεώσιμης ενέργειας με σκοπό την κάλυψη των αναγκών του νησιού, αλλά και για την ανάπτυξη τεχνολογιών σχετικά με την ηλεκτροκίνηση και την αυτόνομη οδήγηση, όπως και για την παραγωγή μπαταριών για οχήματα αυτής της τεχνολογίας». Τέλος, όπως σημειώθηκε, «η Ελληνική Δημοκρατία θα εξασφαλίσει την ύπαρξη ποιοτικών οδικών υποδομών, άριστη σήμανση και επαρκή δεδομένα αναφορικά με την κυκλοφορία και τις καιρικές συνθήκες, ώστε να διασφαλίσει ασφαλή και χωρίς αποκλεισμούς μεταφορές που θα οδηγήσουν τελικά στην αυτόνομη οδήγηση». Επισφράγιση του προγράμματος αποτελεί το Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Volkswagen, το οποίο υπογράφηκε στις 4.11.2020.
Είναι σαφές ότι η πλήρης απανθρακοποίηση του ενεργειακού μίγματος της χώρας είναι επιβεβλημένη στο πλαίσιο της δέσμευσης για κλιματική ουδετερότητα. Στο πλαίσιο αυτό η μείωση και τελικά ο μηδενισμός του ανθρακικού αποτυπώματος τόσο της ηλεκτροπαραγωγής όσο και των μεταφορών αποτελεί επιδίωξη της χώρας. Καθώς οι μικρές νησιωτικές γεωγραφικές ενότητες αποτελούν ιδανικά «κλειστά συστήματα» εφαρμογής πρωτοποριακών προγραμμάτων ενέργειας, γίνεται κατανοητός τόσο ο στόχος του ανακοινωθέντος σχεδίου, όσο και η επιλογή της Αστυπάλαιας.
Εντούτοις, προβληματισμοί έχουν ανακύψει καθώς οι σχετικές πληροφορίες που δημοσιεύονται είναι γενικόλογες και δεν προσδιορίζουν ακριβώς το τι αλλαγές απαιτούνται στις υποδομές του νησιού και εάν στα εν λόγω σχέδια έχει ληφθεί υπόψη η φέρουσα ικανότητα του νησιού, καθώς τα μεγέθη που παρουσιάζονται σε διάφορα δημοσιεύματα είναι μάλλον αντικρουόμενα.
Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι το συγκεκριμένο έργο θα αυξήσει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (για φόρτιση οχημάτων) κατά 15% σε σχέση με το 2019, το οποίο μεταφράζεται κατά μέσο όρο σε 1,2 MW (το έτος) και 2,4 MW το καλοκαίρι, μέσω υβριδικού έργου. Όμως, παράλληλα, έχει ανακοινωθεί ότι υπάρχει μελέτη του ΔΕΔΔΗΕ για κάλυψη 60% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, επίσης μέσω (άλλου;) υβριδικού έργου.
Ερωτήματα επιπλέον προκαλούνται από το γεγονός ότι ένα χρόνο μετά την ψήφιση του Ν. 4643/2019, δεν έχει εκδοθεί ακόμη η Υπουργική Απόφαση του άρθρου 22 του Νόμου, για το καθεστώς στήριξης Υβριδικών Σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, που αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την οικονομική βιωσιμότητα του εγχειρήματος.
Η ανησυχία των κατοίκων της Αστυπάλαιας επιτείνεται ιδιαίτερα λόγω της αυξημένης αδειοδότησης περιοχών και πεδίων εγκατάστασης ΑΠΕ, μετά και από την εφαρμογή του αντιπεριβαλλοντικού Νόμου 4685/20, με τον οποίο απελευθερώθηκε ανεξέλεγκτα η αδειοδότηση τους, και το γεγονός ότι στην περιοχή έχουν λάβει άδεια παραγωγής ή έχουν κατατεθεί αιτήσεις για έργα ΑΠΕ που υπερβαίνουν κατά πολύ τόσο τις ενεργειακές ανάγκες της ίδιας της Αστυπάλαιας όσο και τη φέρουσα ικανότητα του νησιού.
Επίσης, ασαφής είναι η κατανομή του βάρους του κόστους του Προγράμματος και οι πόροι χρηματοδότησης, ειδικά σε σχέση με την αντικατάσταση οχημάτων Ιδιωτικής και Δημόσιας Χρήσης, καθώς στην πρόσφατη ανακοίνωση του Πρωθυπουργού, δεν έχει προσδιοριστεί το ακριβές ποσοστό συμμετοχής της Volkswagen και της Ελληνικής Δημοκρατίας, και οι δαπάνες και οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται από κάθε συμβαλλόμενο μέρος. Ιδιαίτερα δε, δεδομένου ότι η εν λόγω επένδυση θα μετατρέψει το νησί σε ένα ανοιχτό εργαστήρι για την εφαρμογή νέων τεχνολογιών αυτόνομης οδήγησης, παράγοντας τεχνολογικής υπεραξίας για την αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen, οφείλει να έχει και οφέλη για την τοπική κοινωνία και για την Ελληνική Πολιτεία.
Ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοί:
1. Γνωρίζουν σε τι συνίσταται ακριβώς το σχέδιο που περιγράφεται ως «παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής και ανανεώσιμης ενέργειας»; Πόσες ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά και συστήματα αποθήκευσης προβλέπεται να εγκατασταθούν στο νησί; Αυτές πρόκειται να λειτουργούν ως ενεργειακός κόμβος ή θα στοχεύουν αποκλειστικά στην κάλυψη των αναγκών μόνο της Αστυπάλαιας; Υπάρχει στόχος για μετατροπή της Αστυπάλαιας σε ένα πραγματικά πράσινο νησί με πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα; Πώς συνάδει η τρέχουσα κατάσταση αναφορικά με την αδειοδότηση και τη χωροθέτηση έργων ΑΠΕ στο νησί και τις πέριξ βραχονησίδες με τους στόχους της ενεργειακής αυτονομίας, της βιώσιμης ανάπτυξης και της προστασίας της βιοποικιλότητας;
Πότε αναμένεται η έκδοση της απόφασης του άρθρου 22 του Ν. 4643/2019 για το καθεστώς στήριξης Υβριδικών Σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, όπως η Αστυπάλαια, που εκκρεμεί από το ΥΠΕΝ και αφορά στα ενεργειακά έξυπνα και αυτόνομα νησιά;
3. Ποιο ποσοστό του κόστους του Προγράμματος και ποιες δαπάνες θα καλυφθούν από την Ελληνική Κυβέρνηση και ποιο από τον Όμιλο Volkswagen; Μέσω ποιων χρηματοδοτικών ταμείων πρόκειται το Κράτος να στηρίξει το ποσοστό συμμετοχής του, αλλά και την αναβάθμιση υποδομών (π.χ. οδικών έργων) που θα απαιτηθούν; Ποια θα είναι τα οφέλη των πολιτών και πως θα χρηματοδοτηθεί το κόστος μετάβασης στην ηλεκτροκίνηση για τους πολίτες και τους επαγγελματίες του νησιού; Θα διαχυθούν τα οφέλη στην τοπική κοινωνία ή θα αξιοποιηθεί το πιλοτικό έργο μόνο για εξέλιξη και προώθηση των τεχνολογιών της εταιρείας;
4. Με ποιο τρόπο τα αρμόδια Υπουργεία έχουν εξασφαλίσει τη συντήρηση του εν λόγω αναβαθμισμένου εξοπλισμού και των τοποθετημένων μονάδων παραγωγής εναλλακτικής ενέργειες στο νησί, μετά την ολοκλήρωση του εξαετούς Προγράμματος; Μετά το πέρας των χρόνου του Προγράμματος, πρόκειται να αποδοθούν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ή στο Ελληνικό Κράτος;
5. Εκτός από την ενημέρωση του Τύπου, στην οποία προέβη σχετικά ο Πρωθυπουργός, έχει γίνει επίσημη παρουσίαση και διαβούλευση με σκοπό την ενημέρωση του Δήμου Αστυπάλαιας και της τοπικής κοινωνίας, αναφορικά με όλες τις πτυχές του Προγράμματος, τις προοπτικές και την εφαρμογή του;
Και αιτούμεθα από τα αρμόδια Υπουργεία να κατατεθούν στη Βουλή
Α) Το επονομαζόμενο ως «Μνημόνιο Συνεργασίας (Memorandum of Understanding)» μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Ομίλου Volkswagen σχετικά με την υλοποίηση του Προγράμματος «Green & Sustainable Island» στο νησί της Αστυπάλαιας, καθώς και όλα τα σχετικά έγγραφα και συμφωνητικά.
Β) η μελέτη του ΔΕΔΔΗΕ για την μετατροπή της Αστυπάλαιας σε πράσινο νησί, καθώς και όποια ειδικότερη μελέτη αναφορικά με το ενεργειακό σύστημα του νησιού και το πρόγραμμα «Green & Sustainable Island».
