Δεν ξέρω γιατί. Αλλά είναι μια φωτογραφία που με τρόμαξε πιο πολύ απ’ όλες τις εικόνες που βασανιστικά πέρασαν από μπροστά μου τις τελευταίες ώρες. Είναι μια φωτογραφία που στο κάδρο της έχει μια ομάδα άστεγων προσφύγων να κοιμούνται ανάμεσα στα μνήματα ενός νεκροταφείου της Λέσβου. Μάλλον κάπου κοντά στα αποκαΐδια της Μόριας.
Δεν ξέρω γιατί. Αλλά αυτή η φωτογραφία με τρόμαξε πιο πολύ ακόμα κι από εκείνες τις εικόνες με τους πρόσφυγες που προσπαθούσαν να περισώσουν ό,τι μπορούσαν μέσα στις φλόγες, από εκείνες τις εικόνες με τους ανθρώπους που έτρεχαν να σωθούν από τις φωτιές, από εκείνες τις εικόνες που έδειχναν ανθρώπους να κοιμούνται στους δρόμους της δυστυχίας και της απελπισίας.
Ήταν η φωτογραφία των προσφύγων που είχαν βρει καταφύγιο μέσα στο νεκροταφείο που με τρόμαξε. Η εικόνα των ζωντανών ανάμεσα στους νεκρούς. Η ζωή εν μέσω του θανάτου. Η ζωή εν τάφω. Μια χούφτα άνθρωποι στριμωγμένοι ανάμεσα στα μνήματα. Με τις ελπίδες για μια καλύτερη ζωή δολοφονημένες στο όνομα των πολιτικών επιλογών της Ευρώπης. Με την αξιοπρέπειά τους σκοτωμένη από της πολιτικές επιλογές της χώρας που ανέλαβε να τους φυλακίσει αντί να τους φιλοξενήσει και να απαλύνει τη δυστυχία τους. Με τη ζωή τους παραχωμένη στον τάφο της αδιαφορίας.
Ζωές εν τάφω. Προσδοκώντας την ανάσταση των ζωντανών, μιας κοινωνίας βυθισμένης στον βούρκο του μίσους και της απανθρωπιάς που θα τους δώσει το χέρι να βγουν από τον τάφο της Μόριας που τους θάψαμε ζωντανούς. Είναι τρομακτική αυτή η φωτογραφία. Όχι γι’ αυτούς τους ανέστιους, αλλά για όλους εμάς τους υπόλοιπους. Για εμάς τους, υποτίθεται, ζωντανούς. Για εμάς που θέλουμε να λέμε και να πιστεύουμε ότι είμαστε ακόμα ζωντανοί σε έναν κόσμο νεκροζώντανων τεράτων που ορίζουν και αποφασίζουν ότι κάποιοι πρέπει να κοιμούνται στα νεκροταφεία και όχι δίπλα μας.
Όσο είμαστε ακόμη «ζωντανοί» πρέπει αυτή η φωτογραφία να μας τρομάζει και να μας στοιχειώνει. Να μας ακολουθεί σε κάθε μας βήμα κι αυτόν τον τρόμο που μας γεμίζει η φωτογραφία πρέπει να τον μεταφέρουμε εκεί που πρέπει. Σ’ αυτούς που πρέπει. Γιατί σε κανέναν ζωντανό δεν αξίζει να κοιμάται στα νεκροταφεία.
ΥΓ.: «Πήγαμε στο νεκροταφείο. Ούτε σπιθαμή να σταθείς. Είχανε προλάβει άλλοι, πριν από μας, και πήρανε την πρωτοκαθεδρία. Βγάλανε απ’ τους τάφους λιωμένους κι άλιωτους νεκρούς και ’βαλαν οι ζωντανοί τα στρωσίδια τους και τα παιδιά τους. Γυναίκες γεννούσανε πρόωρα. Είχε διαδοθεί στους γύρω μαχαλάδες: «Οποία είναι για γέννα, στο νεκροταφείο. Παραστέκουνε και γιατροί!. Γερόντισσες βράζανε νερά για τις λεχώνες με προσάναμμα κόκαλα πεθαμένων!»
Διδώ Σωτηρίου, «Ματωμένα Χώματα»... και Λέσβος 2020
