to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Η θεσμική κατάρρευση

Το 2008 από τις εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα κυκλοφόρησε το βιβλίο ενός μεγάλου μέρους των πανεπιστημιακών μου παραδόσεων με τίτλο «Κοινωνιολογία του πολιτικού συστήματος. Γενικό μέρος» και πρόθεμα του Α. Ι. Μεταξά, ομότιμου καθηγητή της Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.


φωτ. EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ

Θίγονται θέματα διαφθοράς, πολιτικής επιρροής των ΜΜΕ, δημοσκοπικού καθεστώτος, ολιγαρχικής εξουσίας, βαθιάς κρίσης στην παιδεία και στο κοινωνικό κράτος και βεβαίως το περιβόητο ζήτημα της διάκρισης των εξουσιών σε σχέση με προβληματικές πλευρές της Δικαιοσύνης.

Δεκαπέντε χρόνια μετά και ύστερα από την παρακμιακή και «μαύρη» τετραετία 2019-2023 με πολιτική οδύνη και επιστημονικό πόνο αναλογίζομαι πως οι θεσμικές καταστάσεις και παράμετροι όχι μόνο έχουν χειροτερέψει αλλά έχουν περάσει τα όρια της ακύρωσης και της κατάρρευσης.

Αντιγράφω, από το πόνημα του 2008, γράφω και προσθέτω.

«Η διαφθορά στην Ελλάδα υπήρξε πάντα φαινόμενο συνυφασμένο με τις δυσλειτουργίες του πολιτικού συστήματος και με τις σχέσεις κράτους-πολίτη. “Εθνικού” μεγέθους προμηθευτές και εργολάβοι προέβησαν στην αγορά ΜΜΕ, ιδίως ηλεκτρονικών. Τα όρια πολιτικής και επιχειρηματικής εξουσίας έγιναν δυσδιάκριτα. Δίπλα στην καθημερινή διαφθορά, που έως τότε στιγμάτιζε την καθημερινότητα των πολιτών, τώρα προέκυψε και η διαπλοκή, δηλαδή η σχέση των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων με τη δημόσια και πολιτική ζωή».

Πλέον το δυσδιάκριτο έγινε παρελθόν και η επιχειρηματική εξουσία επιβλήθηκε πλήρως πάνω στην πολιτική. Η διαφθορά έγινε συνώνυμο μιας κυβερνητικής πολιτικής που υπηρετεί πειθήνια τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα των ομίλων και το δημοκρατικό πολιτικό σύστημα αγωνίζεται να περισώσει τμήματα από τις θεμελιώδεις αρχές του έχοντας απέναντι μια θηριώδη διαπλοκή.

«Η πολιτική ζωή είναι πλέον προσαρμοσμένη στα ηλεκτρονικά δελτία ειδήσεων. Ο πολιτικός λόγος περικόπτεται και προσαρμόζεται σε επικοινωνιακά στερεότυπα, προκειμένου να προλάβει να ακουστεί στις ασφυκτικές τηλεοπτικές προθεσμίες... Η τηλεοπτική επικαιρότητα διαμορφώνει και εκδίδει την πολιτική ημερήσια διάταξη. Το ενίοτε “αποκαλυπτικό” τηλεοπτικό ρεπορτάζ αξιοποιείται σε πρόχειρες τηλεδίκες, οι οποίες υποκαθιστούν την -ούτως ή άλλως προβληματική- Δικαιοσύνη στο όνομα μιας ιδιόμορφης αυτοδικίας με κύριο χαρακτηριστικό την ακύρωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Τα πραγματικά γεγονότα προβάλλονται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να προκύψει ένα άλλο γεγονός επί της τηλεοπτική οθόνης».

Πλέον η ιδιοκτησιακή ολιγαρχία των ΜΜΕ, σε απόλυτη σύμπνοια με την κυβερνητική εξουσία, έχει εγκαταστήσει καθεστώς απόλυτης μονομέρειας, μονοφωνίας και στρέβλωσης στην ενημέρωση. Ο συνταγματικός πλουραλισμός έχει ακυρωθεί. Μία πολιτική και ιδεολογική άποψη υπάρχει. Αλλα γεγονότα παράγει η καθημερινή πραγματικότητα και άλλα εμφανίζονται στις τηλεοπτικές οθόνες.

«Παραλλήλως οι δημοσκοπήσεις υποκαθιστούν κάθε παραγωγή πολιτικής. Διενεργούνται δημοσκοπήσεις ακόμη και για θέματα ισχύος και λειτουργίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με αυτόν τον τρόπο ο πραγματικός λαός αντικαθίσταται από έναν ψεύτικο παραθεσμικό “λαό”, ο οποίος διαμορφώνεται από δημοσκοπήσεις και πρόθυμους δημοσκόπους».

Πλέον η ολιγαρχία των επιχειρήσεων των δημοσκόπων δημιουργεί σχεδόν καθημερινά, μέσω των προθύμων ΜΜΕ, το παραθεσμικό «λαϊκό» αντίβαρο απέναντι σε κάθε πολιτική και κοινωνική εξέλιξη. Την πολιτική δεν τη διαμορφώνουν ο θεσμικός πολιτικός λόγος και η θεσμική πολιτική πράξη, αλλά το «επιχειρηματικό δαιμόνιο» των δημοσκόπων. Ο πολιτικός διάλογος είναι συνήθως προϊόν των εντολών και των κερδών τους. Ο παραθεσμικός «λαός» στο προσκήνιο για να εξουδετερώσει κάθε δημοκρατική «επίθεση» ή «άμυνα», δηλαδή τον αγωνιζόμενο «πραγματικό» λαό.

Πλέον οι βασικοί θεσμοί του κοινωνικού κράτους έχουν ανατραπεί, τα δικαιώματα της εργασίας κατέστησαν ανύπαρκτα και η δημόσια παιδεία, σε όλες τις βαθμίδες της, ανατέθηκε σε πρόσωπα απολύτως εχθρικά προς αυτήν.

Η θεμελιώδης αρχή της διάκρισης των εξουσιών ουσιαστικά δεν λειτουργεί. Μια ολιγαρχική οικονομική εξουσία ενοποιεί στην πραγματικότητα την εκτελεστική, δηλαδή την κυβερνητική, και το μεγαλύτερο τμήμα της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας, με την αμέριστη συνδρομή μιας μονομερούς προπαγανδιστικής ενημέρωσης. Η διάκριση μεταβάλλεται σε υπερσυγκέντρωση. Τα οικονομικά προνόμια των ολίγων, μονομερής εξουσία.

Η αυριανή δημοκρατική προοδευτική κυβέρνηση, μπροστά στη θεσμική κατάρρευση, έχει ως πρώτιστο καθήκον να αναστυλώσει το συνταγματικό δημοκρατικό κράτος και τις λειτουργίες του.

Για να προχωρήσει τάχιστα στο έργο της ανόρθωσης οικονομίας και κοινωνίας. Στο όνομα των κοινωνικά μη προνομιούχων.

*Ο Κώστας Ζώρας ομότιμος καθηγητής, πρώην αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)