Οπως και να το δει κανείς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την πρώτη επιτυχία του Ζάεφ στο Κοινοβούλιο, έχει ένα δίκιο: ο μόνος τρόπος να αποτραπεί η κύρωση της συμφωνίας με τη Βόρεια Μακεδονία και η λήξη μιας ανόητης διένεξης ενός τετάρτου του αιώνα είναι να πέσει η κυβέρνηση στην Αθήνα και να ηττηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές: δηλαδή να επανέλθει το παλιό καθεστώς στα κατορθώματα του οποίου ανήκει, εκτός από την οικονομική καταστροφή της Ελλάδας με την εκπτώχευση των λαϊκών τάξεων, εκτός από τη διαφθορά και τη ρεμούλα, εκτός από την καθυστέρηση, σε σύγκριση με άλλες χώρες, να εφαρμόσει σύγχρονο καθεστώς δικαιωμάτων, και η απομόνωση στην εξωτερική πολιτική.
Και πάλι όμως: σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί να σωθούν η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή να μην πληρώσουν τα θαλασσοδάνεια που πήραν, μπορεί να σωθεί εκείνο το πολιτικό τους προσωπικό που κινδυνεύει να κάτσει στο σκαμνί, είναι όμως αδύνατο να επικρατήσει η πολιτική τους στο Μακεδονικό. Εάν οι γείτονες εκπληρώσουν όσα ανέλαβαν με τη συμφωνία των Πρεσπών – και μέχρι τώρα μια χαρά τα πάνε – και η ελληνική Βουλή, με διαφορετική πλειοψηφία, αρνηθεί να κυρώσει αυτά που υπέγραψε η κυβέρνηση Τσίπρα, τότε η απομόνωση της Ελλάδας και οι πιέσεις από το εξωτερικό προς την Αθήνα θα πάρουν διαστάσεις που είναι δύσκολο να τις φανταστούμε. Η Δημοκρατία της Μακεδονίας – έτσι θα λέγεται τότε από όλους, ακόμα και όσους σήμερα δεν την αναγνωρίζουν με αυτό το όνομα – θα είναι το κράτος που θέλησε να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τους γείτονες κι εκείνοι αρνήθηκαν. Θα βρεθεί τρόπος να μπει στο ΝΑΤΟ, έστω και δια της πλαγίας, και θα αποκτήσει ειδική σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, έστω και με διμερείς συμφωνίες – δηλαδή χωρίς η Ελλάδα να έχει λόγο. Πιστεύει κανείς ότι αυτά δεν θα έχουν και οικονομικές συνέπειες, ότι δεν θα περιοριστούν οι δυνατότητες της Ελλάδας στις συναλλαγές της με τα Βαλκάνια – χώρια η ανατροπή του συσχετισμού στην περιοχή υπέρ της τουρκικής πολιτικής, χώρια ο παραγκωνισμός της χώρας μας από τις διεργασίες για τη διαβαλκανική συνεργασία;
Έσχατη ευκαιρία για το συμφέρον τους
Το ΠΑΣΟΚ – διότι ουσιαστικά το «Κίνημα Αλλαγής» έχει εξελιχθεί σε μικρο-ΠΑΣΟΚ και λοιποί – και η Νέα Δημοκρατία φαίνεται ότι θεωρούν το μακεδονικό την έσχατη ευκαιρία τους, αδιαφορώντας για το «εθνικό συμφέρον», για το οποίο κόβουν φλέβες, αφού οι ελπίδες ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θα αποτύχει στην οικονομική και δημοσιονομική της πολιτική διαψεύδονται. Εκεί λοιπόν θα ρίξουν το βάρος της αντιπολιτευτικής τους τακτικής, μέχρι να έρθει η συμφωνία στην ελληνική Βουλή. Μένει να φανεί, αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει σε αυτό το διάστημα να εξουδετερώσει πολιτικά τον εθνικισμό, οι δυνάμεις του οποίου ποντάρουν στο (πραγματικό δεδομένο) ότι κοινωνικές ομάδες στην Ελλάδα αγωνιούν, και ότι η κρίση ταυτότητας που έχει επιφέρει, ιδίως σε αδύναμες χώρες και σε λαϊκά στρώματα, η παγκοσμιοποίηση θα τις οδηγήσει να πιαστούν από το μακεδονικό σαν την τελευταία τους ελπίδα να διασώσουν κάτι από το παρελθόν. Για να γίνει αυτό θα χρειαστεί πολύ μεγάλη προσπάθεια του κόμματος, πολύ περισσότερο παρά της κυβέρνησης – που βέβαια και η δική της πολιτική, στο μέτρο που αγγίζει λαϊκά συμφέροντα, θα παίξει σημαντικό ρόλο.
Φαίνεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αυτό το καταφέρνει τουλάχιστον στην κεντρική πολιτική σκηνή. Είναι πολύ νωπή η μνήμη του “διπλή ονομασία έναντι όλων” ως “εθνική γραμμή” για να ενδώσουν όλες οι πτέρυγες της Βουλής και όλα τα μέλη του Κοινοβουλίου στην πίεση που ασκείται από τη Νέα Δημοκρατία με απειλές και εκβιασμούς. Και φαίνεται ότι δεν ενδίδουν και ότι, εκτός από το Ποτάμι, υπάρχουν και στο ΠΑΣΟΚ βουλευτές που δεν πείθονται από τον καιροσκοπισμό και την αδυναμία ηγεσίας της Φώφης Γεννηματά. Άλλωστε, η απειλή ότι «όσοι ψηφίσουν υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών» δεν θα μπορούν να συνεργαστούν με τη Νέα Δημοκρατία χλομιάζει: είναι πια εμφανές ότι η δυναμική που είχε αναπτύξει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης το 2016 και το 2017 ανακόπτεται και επομένως η υπόσχεση προς πολιτικούς άλλων κομμάτων ότι «θα αξιοποιηθούν» εάν επιδείξουν τώρα καλή διαγωγή δεν είναι πια τόσο ελκυστική.
Το ζόρι παραμένει στην αντιπολίτευση
Βέβαια, η κυβέρνηση έχασε έναν πολύ καλό υπουργό Εξωτερικών, και το είδος σπανίζει. Ήταν σωστός ο τρόπος που χειρίστηκε το ζήτημα ο πρωθυπουργός; Όσοι στον ΣΥΡΙΖΑ τον μέμφονται, πρέπει να σκεφτούν ότι στην κοινοβουλευτική δημοκρατία, για να ασκήσεις την πολιτική σου χρειάζεσαι κοινοβουλευτική πλειοψηφία και αυτό, χωρίς την απόλυτη πλειοψηφία, που την εξασφάλιζε το εκλογικό σύστημα, απαιτεί συμβιβασμούς και θυσίες, ακόμα και την απώλεια («με πόνο καρδιάς», είπε ο Τσίπρας) ενός πολύ καλού υπουργού. Τον σκοπό αυτού του εκλογικού συστήματος τον ανέτρεψε ο ελληνικός λαός το 2012. Οι κυβερνήσεις από δω και πέρα θα είναι συνεργατικές κυβερνήσεις, πολύ περισσότερο από τότε που θα εφαρμοστεί η απλή αναλογική. Αξίζει, πάντως, να σημειώσουμε ότι πολλοί από αυτούς που δυσανασχέτησαν επειδή «Ο Τσίπρας θυσίασε τον Κοτζιά για τον Καμμένο», τον Φεβρουάριο του 2015 δυσανασχετούσαν επειδή ο Κοτζιάς έγινε υπουργός Εξωτερικών.
Εν πάση περιπτώσει, φαίνεται ότι ο Νίκος Κοτζιάς και οι συν αυτώ στο “Πράττω” παραμένουν στο πολιτικό ρεύμα που ανέτρεψε το παλιό καθεστώς. Η ζημιά έγινε, αλλά δεν ήταν καταστροφική και μπορεί να διορθωθεί. Με άλλα λόγια το ζόρι παραμένει στην αντιπολίτευση.
Συνέπειες στο κομματικό σύστημα
Όταν οι δύο υπουργοί Εξωτερικών, ο Νίκος Κοτζιάς και ο Νικόλα Ντιμιτρόφ, τέλειωσαν τη δουλειά τους και οι δύο πρωθυπουργοί, ο Ζόραν Ζάεφ και ο Αλέξης Τσίπρας επικύρωσαν τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων, από τη μεριά του ΣΥΡΙΖΑ είχε γίνει η παρατήρηση ότι η συμφωνία των Πρεσπών θα άλλαζε το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα. Η αλήθεια είναι ότι μέχρι τώρα υπήρξαν αναταράξεις, αλλά δεν υπήρξαν τεκτονικές αλλαγές στο κομματικό σύστημα. Ωστόσο, εφόσον στο τέλος η προσπάθεια ευοδωθεί, τέτοιες αλλαγές θα υπάρξουν, ιδίως εάν η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ πράγματι συνεχίσουν να θεωρούν το Μακεδονικό το «απόλυτο όπλο». Γιατί τότε αυτό το όπλο θα έχει αφοπλιστεί και θα μείνουν από σφαίρες.
