to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Η συμφωνία των Πρεσπών ως αποθέωση της διπλωματίας

«Η συμφωνία των Πρεσπών όχι μόνο καταφέρνει το εφικτό στους συγκεκριμένους ρευστούς γεωπολιτικούς συσχετισμούς, αλλά και το αδιανόητο, καθώς σε μία εποχή όπου τα εθνικιστικά παραληρήματα και ο παραλογισμός γιγαντώνει, μας δείχνει την οδό για την επίλυση των κοινωνικών και των περίφημων εθνικών ζητημάτων. Ουσιαστικά η συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί την αποθέωση της διπλωματίας στην εποχή των τεράτων»


Τα έθνη κράτη όπως κάθε θεσμός δεν έπεσαν από τον ουρανό αλλά είναι προϊόντα ιστορικών διεργασιών , οι οποίες ενσωματώνουν στο εσωτερικό τους κοινωνικές, πολιτιστικές και εν τέλει ταξικές αντιθέσεις. Πιο συγκεκριμένα, η ιστορία της νεωτερικότητας μας έδειξε με τον πιο σκληρό τρόπο ότι η επικράτηση του εθνικισμού και της μισαλλοδοξίας έφερε τα πιο οδυνηρά αποτελέσματα, καθώς δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και πάνω από 70 εκατομμύρια νεκροί, έγιναν στο όνομα του πατριωτισμού και της υπεράσπισης του έθνους, που σε ιδεολογικό επίπεδο αφανίζει τις κοινωνικές αντιθέσεις καθώς παρουσιάζει στα μυαλά των ανθρώπων ίσο το παιδί ενός εφοπλιστή με ένα παιδί ενός οικοδόμου. Το προαναφερθέν δεν ισχύει, καθώς σε μία ταξική κοινωνία ο κάθε άνθρωπος ανάλογα την ταξική του καταγωγή δεν εκκινεί από την ίδια αφετηρία.

Πέρα από τις διεισδυτικές συζητήσεις για σημαντικές έννοιες όπως η τάξη, το έθνος και ο πατριωτισμός, ας στραφούμε λίγο προς την ιστορία γιατί μόνο δια αυτής μπορούμε να εξάγουμε γόνιμα συμπεράσματα. Το 1919 μετά την συνθήκη των Βερσαλλιών οι νικήτριες  δυνάμεις (Αντάντ) επέβαλαν στην Γερμανία  υπέρογκες αποζημιώσεις και εξευτελιστικούς όρους, καθιστώντας την ως την μοναδική χώρα που ήταν υπεύθυνη για τον πόλεμο. Στις τότε διαπραγματεύσεις συμμετείχε και ένας άνθρωπος που αργότερα έμελλε να στιγματίσει την οικονομική σκέψη, ο Τζων Κέυνς, ο οποίος είχε διατυπώσει τα εξής για τους τότε αρχηγούς που επέβαλαν τους όρους εξαθλίωσης στην Γερμανία:  «Το Συμβούλιο των Τεσσάρων δεν έδωσε καμία σημασία σε αυτά τα ζητήματα, καθώς άλλα είχαν στο νου τους: Ο Κλεμανσώ (πρωθυπουργός της Γαλλίας) πως να συντρίψει την οικονομική ζωή του εχθρού του, ο Λόυντ Τζορτζ (Υπουργός Εξωτερικών Βρετανίας) πως να κλείσει μια συμφωνία για να επιστρέψει με κάτι που θα γινόταν αποδεκτό για μια εβδομάδα, ο Πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον (πρόεδρος ΗΠΑ) πως να μη κάνει τίποτε που δεν θα ήταν δίκαιο. Είναι εκπληκτικό το γεγονός, ότι τα θεμελιώδη προβλήματα μιας Ευρώπης που λιμοκτονούσε και διαλυόταν μπρος στα μάτια τους, ήταν το μόνο ζήτημα που δεν ήταν ικανό να διεγείρει το ενδιαφέρον των Τεσσάρων. Οι αποζημιώσεις ήταν η μόνη τους παρέκκλιση προ το χώρο της οικονομίας και τις προσέγγισαν σαν να ήταν πρόβλημα θεολογικό, πολιτικό, ψηφοθηρικό και, εν πάση περιπτώσει, από κάθε άλλη άποψη εκτός από αυτή που αφορούσε το οικονομικό μέλλον των Κρατών των οποίων το μέλλον διαχειρίζονταν.

Οι άνθρωποι δεν είναι πάντοτε διατεθειμένοι να πεθάνουν ήσυχα. Διότι η λιμοκτονία, που σε ορισμένους φέρνει λήθαργο και την ανημπόρια της απόγνωσης, σε άτομα διαφορετικού ταμπεραμέντου προξενεί τη νευρική αστάθεια της υστερίας και τρελή απόγνωση. Κι αυτοί στην απελπισία τους μπορεί να ανατρέψουν τα υπολείμματα οργάνωσης και να καταποντίσουν τον ίδιο τον πολιτισμό στη προσπάθειά τους να ικανοποιήσουν όπως μπορούν τις κυρίαρχες ανάγκες του ατόμου». 

Τα παραπάνω λόγια του Κέυνς είναι ιστορικά, καθώς δείχνουν το εύρος και τον διεισδυτικό νου του μεγάλου αυτού στοχαστή, ο οποίος λίγα χρόνια αργότερα επαληθεύτηκε με τα πιο οδυνηρά αποτελέσματα για την ανθρωπότητα, καθώς η άνοδος του ναζισμού και του φασισμού είχε σαν βασικό ιδεολογικό αφήγημα την αποκατάσταση της εθνικής υπερηφάνειας η οποία είχε ισοπεδωθεί από τους εξαθλιωτικούς όρους της συνθήκης των Βερσαλλιών. Βέβαια, πρέπει να τονίσουμε ότι η ιστορία δεν λειτουργεί με γραμμικό ή μηχανικό τρόπο, αλλά η απελπισία όπως σωστά επεσήμανε ο Κέυνς λειτούργησε σαν λίπασμα που δημιούργησε το εύφορο έδαφος και τις κοινωνικές προϋποθέσεις για να διαχυθούν τα αφηγήματα του μίσους και της φυλετικής «ανωτερότητας», που οδήγησαν σε εκατομμύρια νεκρούς, και στην εξαχρείωση του περίφημου δυτικού πολιτισμού.

Όλα αυτά θα μπορούσαν να μην είχαν συμβεί εάν εισακούγονταν οι μειοψηφικές απόψεις του Κέυνς και εάν οι τότε αρχηγοί δεν ήταν κατώτεροι των ιστορικών περιστάσεων όπως σωστά επεσήμανε ο Κέυνς.  Η ιστορία όμως δεν γράφεται με τα εάν και με υποθετικά σενάρια, με αποτέλεσμα η ανευθυνότητα των πολιτικών αρχηγών εκείνης της εποχής να οδηγήσει τους λαούς στο σφαγείο του Β΄παγκοσμίου πολέμου. Βλέποντας τα τερατώδη αποτελέσματα του εθνικισμού και της μισαλλοδοξίας, ο Καμύ ένας από τους μεγαλύτερους υπαρξιστές στοχαστές του 20ου αιώνα είπε τα εξής πολύ σημαντικά: «Αγαπώ πολύ την πατρίδα μου για να είμαι εθνικιστής» Η παραπάνω διατύπωση είναι πολύ σημαντική διότι, αναδεικνύει ότι η οδός για να ζουν ελεύθεροι οι λαοί δεν είναι το μίσος και οι κραυγές πολέμου μεταξύ των λαών, αλλά η συνεργασία και η ειρηνική συμβίωση.

 Αφού έχουν ειπωθεί όλα τα παραπάνω ιστορικά στοιχεία και γεγονότα πάμε στην περίφημη Συμφωνία των Πρεσπών, και την ιστορική της σημασία. Ζούμε σε ένα κόσμο ο οποίος παγκοσμίως συντηρητικοποιείται και στρατιωτικοποιείται, με αποτέλεσμα τα αφηγήματα του μίσους, ο αυταρχισμός και η ξενοφοβία να κερδίζουν ολοένα και περισσότερο χώρο. Αυτό αποτυπώνεται σε παρά πολλές χώρες και εντός Ευρώπης αλλά και εκτός.

Από τις ΗΠΑ του Τραμπ, μέχρι την Βραζιλία του Μπολσονάρο, και από την Ουγγαρία του Όρμπαν μέχρι την Ιταλία του Σαλβίνι υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής, η εθνική περιχαράκωση, η οποία ξεδιπλώνεται με όρους αντιδραστικούς και μίσος σε οτιδήποτε διαφορετικό το οποίο καθόλου τυχαίο δεν είναι ότι ακουμπάει πάντα τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα (μετανάστες, πρόσφυγες, τοξικοεξαρτημένοι, άνθρωποι με διαφορετικές κοινωνικές προτιμήσεις κτλ). Σε αυτό το ρευστό και με υπερσυντηριτικές τάσεις γεωπολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον που επικρατεί παγκοσμίως, στην χερσόνησο  του Αίμου, βρέθηκαν δύο πρωθυπουργοί που πάνε κόντρα στους ανέμους της εποχής, συνάπτοντας μία συμφωνία η οποία είναι αμοιβαία επωφελής και δημιουργεί τις κοινωνικές προϋποθέσεις  για την ειρηνική συμβίωση των λαών.

Το ότι η συμφωνία είναι αμοιβαία επωφελής φαίνεται από ένα γεγονός που δεν μπορεί κανένας να το αποδομήσει. Στο ότι και τον Ζάεφ αλλά και τον Τσίπρα οι πολιτικοί τους αντίπαλοι του χαρακτηρίζουν ως μειοδότες, δηλαδή ότι τα έδωσαν όλα μη κερδίζοντας τίποτα για να το πούμε απλοϊκά. Μόνο που αυτό το αφήγημα είναι παιδαριώδες και καταλαβαίνει κάθε πολίτης, ότι δεν γίνεται σε μία διμερή συμφωνία και τα δύο μέρη που συμμετέχουν να είναι μειοδοτικά. Άρα για να είμαστε σαφής η συμφωνία είναι πατριωτική, με την έννοια ότι διασφαλίζει την ειρηνική συμβίωση των λαών, σε μία περιοχή όπως τα βαλκάνια όπου οι τοπικές συγκρούσεις με εθνοτικά χαρακτηριστικά ταλανίζουν εδώ και αιώνες του λαούς της. Όμως, επειδή η αλήθεια είναι απελευθερωτική αξίζει να πούμε και δύο τρία πράγματα για όλους αυτούς που θέλουν να φτιάξουν την Ελλάδα της χλαμύδας και του τυφλού μίσους. Πάνω στο ζήτημα του μακεδονικού στήθηκαν ολόκληρες πολιτικές και εκκλησιαστικές καριέρες, από ανθρώπους που με τυχοδιωκτικό τρόπο εκμεταλλεύονται τις πατριωτικές ευαισθησίες των πολιτών.

Αυτό αποδεικνύεται και στο πεδίο της πραγματικότητας, καθώς με την στάση της αδράνειας στο πεδίο των εξωτερικών υποθέσεων οι σημερινοί υποκινητές των Μακεδονομάχων το μόνο που κατάφεραν είναι να αναγνωρίζεται η γειτονική μας χώρα με τον όνομα σκέτο Μακεδονία από εκατοντάδες χώρες. Από την άλλη, η κριτική εξ αριστερών κινείται στο πεδίο της μεταφυσικής, καθώς το επιχείρημα ότι δεν στηρίζουμε την συμφωνία για να μην μπει η γειτονική χώρα στον ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση όζει ας μου επιτραπεί ο όρος ιμπεριαλιστικής λογικής. Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών είναι θεμελιώδες και δεν είναι τυχαίο ότι ο Λένιν το τόνιζε με κάθε ευκαιρία.  Άρα, για να είμαστε σαφής, κάποτε ο Θουκυδίδης έλεγε στην ανάλυση του Πελοποννησιακού Πολέμου ότι «το δρων υποκείμενο προχωράει μέχρι εκεί που του επιτρέπει η δύναμη του και υποχωρεί μέχρι εκεί που του επιβάλλει η αδυναμία του».

Με βάση τα παραπάνω η συμφωνία των Πρεσπών όχι μόνο καταφέρνει το εφικτό στους συγκεκριμένους ρευστούς γεωπολιτικούς συσχετισμούς, αλλά και το αδιανόητο, καθώς σε μία εποχή όπου τα εθνικιστικά παραληρήματα και ο παραλογισμός γιγαντώνει, μας δείχνει την οδό για την επίλυση των κοινωνικών και των περίφημων εθνικών ζητημάτων. Ουσιαστικά η συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί την αποθέωση της διπλωματίας στην εποχή των τεράτων.

Ο Αντιλιάν Κοτζάι είναι μέλος του Κ.Σ. της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στην Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία (ΕΚΠΑ)

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)