to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Η Ρόζα δολοφονήθηκε… η μικρή κόκκινη Ρόζα

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ επανέρχεται στην ιστορική μνήμη, μέσα από μια νουαρ πολιτική μυθιστορία.


Όταν πέσει στα χέρια σου γραφή («Ρόζα», του Τζόναθαν Ραμπ, Εκδόσεις Πόλις – 2014) που καταπιάνεται με την  Ρόζα Λούξεμπουργκ μόνο αδιάφορη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Όταν, μάλιστα, η γραφή παντρεύει την ιστορία με τον μύθο, την πολιτική στόχευση με την αστυνομική λογική (λέγε με και νουάρ…), τότε οι σελίδες που έχεις μπροστά σου γίνονται, τουλάχιστον, θελκτικές.

Με δεδομένο την πολιτική και ιστορική φυσιογνωμία της Ρόζας οφείλω να ομολογήσω πως άρχισα να διαβάζω το συγκεκριμένο βιβλίο με ιδιαίτερη επιφύλαξη. Μια νουάρ μυθιστορία για την Ρόζα; Κάτι δεν μου πήγαινε. Δεν ξέρω γιατί, αλλά δεν νοιάζει κιόλας… Μετά από λίγες σελίδες, όμως, η επιφύλαξη αυτή, με σχεδόν μαγικό τρόπο, εξαφανίστηκε. Το βιβλίο του Τζόναθαν Ραμπ, (το οποίο παρεμπιπτόντως είναι το πρώτο από μια τριλογία που ξεκινά με την δολοφονία της Ρόζας και τελειώνει με την άνοδο των Ναζί στην εξουσία) είχε βάλει για τα καλά την σκέψη να περπατά τα σοκάκια του Βερολίνου και να ψάχνει την σκιά της Ρόζας και του  Καρλ (Λίμπκνεχτ).

Τι είναι, όμως, το βιβλίο «Ρόζα»; Πως «δένει» και πως «κυλά» την μυθιστορία του ο Ραμπ; Και το κυριότερο: πως καταφέρνει να συνδέσει τον μύθο, την ιστορία και την νουάρ ατμόσφαιρα μέσα στην γραφή και την σκέψη του;

Στο κέντρο της μυθιστορίας ο επιθεωρητής (κομισάριος) Νικολάι Χόφνερ, ο οποίος, με φόντο το    στο μεταπολεμικό Βερολίνο (βρισκόμαστε στα 1919, ένα χρόνο, δηλαδή, μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου), προσπαθεί να εξιχνιάσει συνεχόμενες δολοφονίες γυναικών. Κάπου εκεί μπλέκεται και η Ρόζα, το πτώμα της οποίας θα ταράξει κι άλλο το ήδη έκρυθμο Βερολίνο…

Ο κομισάριος Χόφνερ (ο Ραμπ του δίνει ένα ιδιόμορφο σοσιαλιστικό προφίλ) δεν πρόκειται να αφήσει την υπόθεση του φόνου της Ρόζας να χαθεί στον χρόνο. Με το καθεστώς του Εμπερτ να… υπάρχει παντού, σαν «σκια – φυλακή», πάνω από το Βερολίνο, ο Χόφνερ αρχίζει να ψάχνει την μικρή κόκκινη Ρόζα. Την επαναστάτρια που μισούσε, όσο τίποτα άλλο στον κόσμο, το καθεστώς του Σοσιαλδημοκράτη Φρίντριχ Εμπερτ. Χρησιμοποιώντας τις εθνικιστικές πολιτοφυλακές, τα λεγόμενα Freikorps, το καθεστώς, αφού έπνιξε στο αίμα την εξέγερση των Σπαρτακιστών, εκτέλεσε τόσο την Ρόζα όσο και τον Καρλ Λίμπκνεχτ. Μάλιστα, η εκτέλεση έγινε αμέσως μετά την σύλληψής τους.

Όσο ο Χόφνερ προχωράει την υπόθεση αρχίζει να καταλαβαίνει πως το ίδιο το καθεστώς, φαίνεται ότι έχει κάποια (άμεση ή έμμεση) σχέση με τις δολοφονίες και των άλλων γυναικών. Όμως, η Κρίπο (ένα είδος εγκληματολογικού) στην οποία εργάζεται και ο ίδιος ο Χόφνερ εμποδίζεται από την Πόλπο (Κρατική Ασφάλεια για πολιτικά θέματα, η οποία είναι στον πλήρη έλεγχο του καθεστώτος). Είναι, πλέον, φανερό για τον Χόφνερ, ότι, πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι δεν θέλουν, σε καμία περίπτωση, να διαλευκανθεί ο θάνατος της Ρόζας. Δίκαιο και άδικο, συνείδηση και «καθήκον», τόλμη και υποταγή… έννοιες που χορεύουν στο μυαλό του Χόφνερ άρα και στην σκέψη του Ραμπ.

Τελειώνοντας το βιβλίο, αυτό που με εντυπωσίασε στον Τζόναθαν Ραμπ, είναι, πως, πέρα από ένα καλός παραμυθάς, πως, πέρα από ένας καλός γραφιάς νουαρ μυθιστορημάτων είναι και ένας «επαναστάτης ιστορικός». Με έντονη την πολιτική σκέψη (δεν μπορεί να κρυφτεί αυτό), ο συγγραφέας καταφέρνει να φωτίσει πτυχές της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας οι οποίες να παραμένουν (ηθελημένα ή αθέλητα) στην… άκρη.

Δεν θα σταθώ, παραπάνω, στην πλοκή, στην ιστορική δομή, και το πολιτικό άρωμα της μυθιστορίας. Φάνηκε, και με το παραπάνω θα έλεγα, ότι το βιβλίο μόνο αδιάφορο δεν μπορεί να αφήσει τον αναγνώστη. Σ’ αυτό, όμως, που θέλω να σταθώ, πριν κλείσω το κείμενό μου, είναι στον τρόπο με τον οποίο ο Τζόναθαν Ραμπ μας μεταφέρει σ’ εκείνο το Βερολίνο. Στο Βερολίνο της οργής και της επανάστασης. Στο Βερολίνο της Ρόζας και του Καρλ, στο Βερολίνο των οραμάτων και του αίματος… Και το Βερολίνο αυτό, το δίνει με εξαιρετικό τρόπο ο Τζόναθαν Ραμπ. Με τρόπο, σχεδόν, κινηματογραφικό (film noir) ο συγγραφέας «υφαίνει και ξηλώνει» γεγονότα φτιάχνοντας ένα πεζογραφικό κείμενο που αξίζει, πραγματικά, να διαβαστεί.

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)