ΠΡΟΤΑΣΗ: “ΔΙΚΤΥΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ”*
ΥΠΟ-ΟΜΑΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ “ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΔΟΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ”
ΟΜΑΔΑ ΓΙΑ ΤΑ “ΑΜΕΣΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΤΩΧΕΙΑ”
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΩΝ “ΔΙΚΤΥΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ” KAI ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΔΟΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Περιληπτική Περιγραφή
1. Αυτονομείται η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑΣ (του Υπ.Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας) αποκτά διακριτό ρόλο και μετονομάζεται σε ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ (Γ.Γ.Κ.Α.), με σκοπό την συμβολή στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης.
2. Το ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ (Ε.Κ.Κ.Α.-Ν.Π.Δ.Δ.) υποστηρίζει επιστημονικά (έρευνα, πιστοποίηση-αξιολόγηση φορέων, εκπαίδευση, συντονισμός, γνωμοδότηση, ευρωπαϊκά προγράμματα κλπ) την Γ.Γ.ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ.
3. Τα 12 Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας (Ν.Π.Δ.Δ.), με τα παραρτήματά τους, που υπάγονται και εποπτεύονται από τη Γ. Γ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ, λειτουργούν ως περιφερειακές μονάδες εφαρμογής της προνοιακής πολιτικής.
4. Συστήνονται Τοπικά και Περιφερειακά ΔΙΚΤΥΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ στους Δήμους και στις Περιφέρειες, υπό το συντονισμό των δημοτικών και περιφερειακών κοινωνικών υπηρεσιών. Όλοι οι φορείς με κοινωνικό έργο έχουν θέση (Δημόσιοι, Ιδιωτικοί, Μη-Κυβερνητικοί, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Εκκλησιαστικοί, αλληλέγγυες αυτοδιοικούμενες συλλογικότητες και κοινωνικές δομές τροφίμων, φαρμάκων κλπ όπως η “Αλληλεγγύη για Όλους” κλπ). Στελέχη τους εκπροσωπούν τους φορείς τους στα Τοπικά και Περιφερειακά ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ, καθώς και στο ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ που έχει επιτελικό ρόλο και συνεργάζεται με την Γ.Γ.Κ.Α. και με το Ε.Κ.Κ.Α.. και σε αυτό εξυπακούεται ότι συμμετέχουν επιτελικά στελέχη συναρμόδιων Υπουργείων (Εσωτερικών, Υγείας, Δικαιοσύνης), καθώς η προνοιακή πολιτική δεν είναι ευθύνη ενός μόνο Υπουργείου. Στόχος ο καλύτερος συντονισμός στην παροχή υπηρεσιών προς τον πολίτη.
5. Το συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα “e-pronoia για τον πολίτη” (ο παλιός “χάρτης πρόνοιας”) αποτελεί την ψηφιακή πλατφόρμα όπου τα Δίκτυα και οι φορείς θα παρουσιάζονται και θα συντονίζονται και μέσω αυτού η Γ. Γ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ, θα συγκεντρώνει στοιχεία για τα αποτελέσματα των προνοιακών δράσεων, θα αξιολογεί και θα επανασχεδιάζει σε συνεργασία με το Ε.Κ.Κ.Α.
Η παρούσα πρόταση αφορά την οργανωτική πλευρά της κρατικής δομής για την κοινωνική αλληλεγγύη. Το “τι” θα παρέχεται είναι αντικείμενο άλλων ομάδων εργασίας του ΣΥΡΙΖΑ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. Γιατί είναι προτεραιότητα η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης;............................................................................................................................................................ 3
2. Ποιοι οι περιορισμοί της πρότασης των ΔΙΚΤΥΩΝ Κ.Α.;...................................... 4
3. Ποιο το σημερινό πλαίσιο;.................................................................................................... 5
4. Ποιες οι προϋποθέσεις/προαπαιτούμενα της εφαρμογής της πρότασης ......................................................................................................................... των ΔΙΚΤΥΩΝ Κ.Α.; 7
5. Ποιες οι γενικές Αξίες/Αρχές;............................................................................................. 8
6. Σε ποιες πληθυσμιακές ομάδες αναφερόμαστε;................................................ 9
7. Ποια είναι η περιγραφή των ΔΙΚΤΥΩΝ Κ.Α.;................................................................. 10
7.3. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΟΜΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ................................ 12
8. Τι καινούργιο εμπεριέχει η πρόταση των ΔΙΚΤΥΩΝ Κ.Α.;................................ 13
9. Ποιο το χρονοδιάγραμμα-προγραμματισμός στην υλοποίηση της πρότασης;......................................................................................................................................... 14
10. Ποια τα “συν” και τα “πλην” της πρότασης;............................................................ 16
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1............................................................................................................................................. 17
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2............................................................................................................................................. 18
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3............................................................................................................................................. 20
1. Γιατί είναι προτεραιότητα η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης;
1.1 Τα Μνημόνια, οι πολιτικές/μέτρα που απορρέουν απ’αυτά και οι συνέπειες τους στην κοινωνική συνοχή είναι καταστρεπτικές. Ανεργία στο 30%, μείωση εισοδήματος στο 40%, φτώχεια, συσσίτια, λουκέτα, αυτοκτονίες, κοινωνικός αποκλεισμός κλπ.
1.2 Στα θύματα της κρίσης συγκαταλέγεται και η παραδοσιακή ελληνική οικογένεια που έχει κυριολεκτικά γονατίσει. Οι κοινωνικές/ανθρώπινες σχέσεις θρυματίζονται. Άλλες δημιουργούνται στη βάση της αλληλεγγύης, αλλά χωρίς την συνδρομή ενός ισχυρού κράτους πρόνοιας, η κοινωνική ερήμωση θα είναι ολοσχερής.
1.3 Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει εντοπίσει και αναδείξει το τεράστιο πρόβλημα της ανθρωπιστικής κρίσης και το θεωρεί ως πρώτη προτεραιότητα στις προγραμματικές δεσμεύσεις του. Στο πλαίσιο αυτό, της αυξημένης ζήτησης παροχών/υπηρεσιών κοινωνικής αλληλεγγύης και στην μειωμένη προσφορά τους από πλευράς κράτους, ο ΣΥΡΙΖΑ σχεδιάζει και θα υλοποιήσει μια άλλη πολιτική, όπου οι κοινωνικές ανάγκες θα είναι στο επίκεντρο και όλες οι προσπάθειες της πολιτείας θα συντονίζονται μ’αυτές.
1.4 Η υπόθεση ης αλληλεγγύης δεν αφορά μόνο την κεντρική κυβέρνηση (Υπουργεία, Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Ε.Κ.Κ.Α.) αλλά επίσης τις Περιφέρειες και τους Δήμους, το συνδικαλιστικό κίνημα, τον εθελοντισμό, την Εκκλησία κλπ. Γι’αυτό και δεν υιοθετούμε τον όρο “Κοινωνική Πρόνοια” καθότι η “Αλληλεγγύη” θεωρείται ευρύτερος όρος.
2. Ποιοι οι περιορισμοί της πρότασης των ΔΙΚΤΥΩΝ Κ.Α.;
2.1. Η πρόταση πρέπει να είναι σχεδόν άμεσα υλοποιήσιμη.
2.2. Η πρόταση πρέπει να στηρίζεται στις υπάρχουσες υποδομές και μονάδες.
2.3. Η πρόταση πρέπει να φέρνει κάτι “νέο”. Κάτι που θα σηματοδοτεί ότι τα πράγματα αλλάζουν προς το καλύτερο. Η “κοινωνική ασπίδα προστασίας να είναι ορατή και αποτελεσματική σε παρόντα χρόνο”.
2.4. Να ενσωματώνει και να ουσιαστικοποιεί τις αξίες που χαρακτηρίζουν την αριστερά όπως “κοινωνικός έλεγχος”, “διαφάνεια”, “αποκέντρωση”, “συμμετοχή πολίτη” κλπ.
3. Ποιο το σημερινό πλαίσιο;
3.1. Η οικογένεια, ο παραδοσιακός προστατευτικός της ρόλος και η διαγενεακή αλληλεγγύη έχουν υποστεί συντριπτικά χτυπήματα από τις πολιτικές των Μνημονίων.
3.2. Το “νοτιοευρωπαϊκό”, “μεσογειακό”, “πελατειακό”, “γραφειοκρατικό” μοντέλο κοινωνικής προστασίας που έχει διαμορφωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος της κρίσης. Ο σκόπιμος απεμπλουτισμός του κράτους πρόνοιας επιτάσσει την μεταρρύθμιση, τον εκσυγχρονισμό του, αλλά και την ισχυροποίησή του.
3.3. Οι κοινωνικές ανάγκες αυξάνονται ποσοτικά και εντείνονται ποιοτικά. Νέοι “παίκτες” εμφανίστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες, που φιλοδοξούν να τις ικανοποιήσουν (τις ανάγκες). Εκτός της οικογένειας, του κράτους και της εκκλησίας, έντονο ρόλο ανέλαβαν οι κερδοσκοπικές εταιρείες, οι Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.) και η Τοπική Αυτοδιοίκηση.
3.4. Ο τομέας της κοινωνικής αλληλεγγύης/πρόνοιας από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης μεταφέρθηκε στο Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Το βάρος έχει πέσει στη Γενική Γραμματεία Πρόνοιας που οργανωτικά διαθέτει μία Γενική Διεύθυνση Πρόνοιας με 3 Διευθύνσεις α) Προστασίας της Οικογένειας (παιδιά, έφηβοι και ηλικιωμένοι), β) Κοινωνικής Αντίληψης και Αλληλεγγύης (κυρίως προστασία ευπαθών ομάδων πληθυσμού, προσφύγων και πιστοποίησης Μ.Κ.Ο.-εθελοντικών οργανώσεων), γ) Προστασίας ΑμεΑ (ανοικτής φροντίδας, αυξημένης φροντίδας και πληροφόρησης). Τέλος υπάρχει και μια τέταρτη Δ/νση που ασχολείται με το προσωπικό των φορέων πρόνοιας που ανήκουν και ελέγχονται/χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Εργασίας δηλαδή: ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ, (Ε.Κ.Κ.Α), ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΦΩΝ (Ε.Ι.Κ.), ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ (Κ.Ε.Α.Τ.) & 12 ΚΕΝΤΡΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ (με τα παραρτήματά τους)
3.5. Ειδικά το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Κ.Κ.Α.) αποστολή έχει την προστασία ατόμων/οικογενειών/πληθυσμιακών ομάδων που περιέρχονται σε κατάσταση έκτακτης κοινωνικής ανάγκης και πολιτών που είναι κοινωνικά ευάλωτοι και τα δικαιώματα τους παραβιάζονται. Εφαρμόζει μέτρα/πολιτικές για την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού των κοινωνικά ευάλωτων/ευπαθών πολιτών. Έχει επιχειρησιακό ρόλο (πληροφόρηση, φιλοξενία, τηλ. γραμμές, επιτόπια παρέμβαση, συμβουλευτική υποστήριξη, εκπαίδευση) και συντονιστικό ρόλο (στοχοθεσία, σχεδιασμός, εποπτεία, έρευνα, αξιολόγηση, πιστοποίηση, συντονισμός Δικτύου παιδικής προστασίας, διαχείριση Εθνικών Μητρώων, ευρωπαϊκά προγράμματα, “e-pronoia για τον πολίτη”, εθνικό σημείο επαφής για την κοινωνική ένταξη των Ρομά, κλπ). Στελεχώνεται από 150 υπαλλήλους εκ των οποίων, οι 50 είναι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, νομικοί, οικονομολόγοι κλπ).
3.6. Πρόσφατα έχουν γίνει προσπάθειες από πλευράς Γ.Γ.Πρόνοιας για δημιουργία Σχεδίων Δράσης και λειτουργίας “Κοινωνικών Δομών Άμεσης Αντιμετώπισης Φτώχειας” στή βάση εταιρικών σχημάτων μη-κερδοσκοπικών και στα πλαίσια του ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ (Ε.Π.Α.Ν.Α.Δ.-Ε.Κ.Τ.)
4. Ποιες οι προϋποθέσεις/προαπαιτούμενα της εφαρμογής της πρότασης των ΔΙΚΤΥΩΝ Κ.Α.;
4.1. Σταθερή, επαρκής χρηματοδότηση. Ο προϋπολογισμός της Γ.Γ.Κοινωνικής Αλληλεγγύης θα εγκρίνεται από τη Βουλή
4.2. Επαρκής στελέχωση ειδικά με κοινωνικούς επιστήμονες (κοιν.λειτουργούς, κοινωνιολόγους, ψυχολόγους κλπ)
4.3. Εκσυγχρονισμός υποδομών.
4.4. Εισαγωγή-διάδοση νέων τεχνολογιών (“e-pronoia για τον πολίτη”).
4.5. Σύνταξη Μνημονίων Συνεργασίας μεταξύ των φορέων Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ώστε με την κατάλληλη κινητροδότηση να ενταχθούν όλοι στα ΔΙΚΤΥΑ Κ.Α.
4.6. Σύσταση αρμόδιας διαρκούς Διυπουργικής Επιτροπής για την προνοιακή πολιτική, τη διαμόρφωση εξειδικευμένων Εθνικών Σχεδίων Δράσης για την στήριξη των διαφόρων ευπαθών ομάδων, την αμεσότερη προώθηση αναγκαίων νομοθετικών ρυθμίσεων, (π.χ. γενικευμένη εφαρμογή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος) κλπ.
4.7. Κινητοποίηση της κοινωνίας.
5. Ποιες οι γενικές Αξίες/Αρχές;
Τα ΔΙΚΤΥΑ Κ.Α. αποτελούν κοινωνική ασπίδα και λειτουργούν με τις παρακάτω Αξίες/Αρχές:
5.1. Σεβασμού ανθρωπίνων/κοινωνικών δικαιωμάτων
5.2. Διαφάνειας
5.3. Κοινωνικού Ελέγχου
5.4. Λογοδοσίας / Αξιολόγησης
5.5. Αποκέντρωσης
5.6. Αποδοτικότητας / Αποτελεσματικότητας
5.7. Ορθολογικότητας
5.8. Συμμετοχής χρηστών/πολιτών
5.9. Συνέργειας – συμπληρωματικότητας
5.10. Επιλογής / πλουραλισμού
5.11. Εξατομίκευσης – αποφυγής στιγματισμού
5.12. Ισορροπίας καθολικότητας / στόχευσης
5.13. Ιεράρχησης κοινωνικών αναγκών
6. Σε ποιες πληθυσμιακές ομάδες αναφερόμαστε;
Τα εθνικά προγράμματα κοινωνικής προστασίας που λειτουργούν προβλέπουν τις παρακάτω 4 κατηγορίες:
6.1. Οικογένεια – παιδί – νεότητα
6.2. ΑμεΑ
6.3. Ηλικιωμένοι
6.4. Ευάλωτες – ευπαθείς ομάδες πληθυσμού
6.4.1. Άνεργοι
6.4.2. Ανασφάλιστοι
6.4.3. Άστεγοι
6.4.4. Φτωχοί ή απειλούμενοι από φτώχεια
6.4.5. Θύματα trafficking
6.4.6. Θύματα ενδοοικογενειακής βίας
6.4.7. Ομάδες με πολιτισμικές/θρησκευτικές ιδιαιτερότητες
6.4.8. Χρήστες και πρώην χρήστες ουσιών
6.4.9. Ανήλικοι παραβάτες
6.4.10. Φυλακισμένοι / αποφυλακισμένοι
6.4.11. Παλλινοστούντες
6.4.12. Μετανάστες
6.4.13. Πρόσφυγες
6.4.14. Αιτούντες άσυλο
6.4.15. Άλλες πληθυσμιακές ομάδες.
Να σημειωθεί ότι οι κοινωνικές ανάγκες των παραπάνω πληθυσμιακών ομάδων ιεραρχούνται, ώστε να διευκολυνθεί ο σχεδιασμός πολιτικών και μέτρων στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης.
7. Ποια είναι η περιγραφή των ΔΙΚΤΥΩΝ Κ.Α.;
7.1. Η πρόταση για τα ΔΙΚΤΥΑ Κ.Α. στηρίζεται σε υπαρκτές, ήδη λειτουργούσες δομές. Συγκεκριμένα: Δήμος, Περιφέρεια, Ε.Κ.Κ.Α. (Ν.Π.Δ.Δ.), Κρατικοί φορείς, Μ.Κ.Ο, Ν.Π.Ι.Δ., Ιδιωτικούς/κερδοσκοπικούς φορείς, Εκκλησία, αυτοδιοικούμενες συλλογικότητες κλπ.
7.2. Συγκροτούνται Τοπικά και Περιφερειακά ΔΙΚΤΥΑ Κοινωνικής Αλληλεγγύης σ’όλη τη χώρα. Εκπρόσωποί τους συνιστούν τα Τοπικά και Περιφερειακά ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Οι αρμόδιες Διευθύνσεις και Γραφεία Πρόνοιας των Περιφερειών και των Δήμων συντονίζουν συντρέχουν και στηρίζουν την όλη προσπάθεια.
Αξιοποιείται η ψηφιακή πλατφόρμα “e-pronoia για τον πολίτη”.
Σε τριτοβάθμιο επίπεδο, οι εκπρόσωποι των Περιφερειακών Συμβουλίων αποτελούν μέλη του Κεντρικού Συμβουλίου Κοινωνικής Αλληλεγγύης, όπου βεβαίως θα συμμετέχουν και άλλα εκλεγμένα/διορισμένα μέλη (επιστήμονες, συνδικαλιστές, εκπρόσωποι άλλων φορέων κλπ).
Όλοι οι φορείς που εντάσσονται στα ΔΙΚΤΥΑ Κ.Α. συνεχίζουν κανονικά το κοινωνικό τους έργο. Απλά το ζητούμενο είναι ο καλύτερος συντονισμός και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) με την τεχνογνωσία που διαθέτει υποστηρίζει το έργο της Γ.Γ.Κοινωνικής Αλληλεγγύης, του Κεντρικού Συμβουλίου, καθώς και των Περιφερειακών/Τοπικών Συμβουλίων Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
7.3. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΟΜΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ “e-pronoia για τον πολίτη”
8. Τι καινούργιο εμπεριέχει η πρόταση των ΔΙΚΤΥΩΝ Κ.Α.;
8.1. Διακριτός και αυτόνομος ρόλος της Κοινωνικής Αλληλεγγύης που σταματά να είναι “φτωχός συγγενής” στο Υπουργείο Υγείας που ήταν πριν 2 χρόνια ή στο Υπουργείο Εργασίας που είναι τώρα.
8.2. Ενσωματώνει τις νέες αντιλήψεις στο χώρο της κοινωνικής προστασίας και φροντίδας με την δημιουργία Τοπικών / Περιφερειακών ΔΙΚΤΥΩΝ και την λειτουργία φορέα υποστήριξης τους.
8.3. Αξιοποιεί την ηλεκτρονική/ψηφιακή πλατφόρμα που για χρόνια παραμένει στα συρτάρια των υπουργών (“e-pronoia για τον πολίτη”).
8.4. Δίνει νόημα και ουσία σε έννοιες όπως “δικαίωμα επιλογής”, “κοινωνικός έλεγχος”, “αποκέντρωση”, “συμμετοχή πολίτη”, “πλαίσιο αρχών”, “διαφάνεια”, κλπ.
8.5. Βασικός στόχος είναι ο καλύτερος συντονισμός των φορέων που ασκούν κοινωνικό έργο και κατά συνέπεια η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητά τους.
9. Ποιο το χρονοδιάγραμμα-προγραμματισμός στην υλοποίηση της πρότασης;
9.1. Ενδεχόμενο πιλοτικής εφαρμογής της πρότασης πριν τις βουλευτικές εκλογές.
9.2. Στις πρώτες 10 μέρες ανάληψης της διακυβέρνησης της χώρας ανακοινώνεται η νέα λειτουργία αυτόνομης ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης.
Ανακοινώνεται επίσης, η σύσταση της διαρκούς Διυπουργικής Επιτροπής για την προνοιακή πολιτική, καθώς και η πρόθεση της Γ.Γ.Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την δημιουργία Περιφερειακών και Τοπικών ΔΙΚΤΥΩΝ καθώς και η μετεξέλιξη του Ε.Κ.Κ.Α. (Ν.Π.Δ.Δ.) σε φορέα στήριξης της Γ.Γ.Κοινωνικής Αλληλεγγύης, των ΔΙΚΤΥΩΝ, και των αντίστοιχων Συμβουλίων Κοινωνικής Αλληλεγγύης και της διαρκούς Διυπουργικής Επιτροπής για την προνοιακή πολιτική .
Αποφασίζονται οι πρώτες πολιτικές και μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης. Καλούνται οι Περιφέρειες και οι Δήμοι να συνδράμουν στη σύσταση και καλή λειτουργία των Δικτύων Κ.Α.
9.3. Στις πρώτες 100 μέρες θα έχουν συνταχθεί τα Μνημόνια Συνεργασίας μεταξύ των φορέων και θα προχωρά η αξιοποίηση της ψηφιακής πλατφόρμας “e-pronoia για τον πολίτη ”.
Στελεχώνονται η Γ.Γ.Κοινωνικής Αλληλεγγύης και το Ε.Κ.Κ.Α. από το υπάρχον προσωπικό με εσωτερική κατανομή. Γίνεται επίσημο κάλεσμα σε όλους τους φορείς να συμμετέχουν. Υλοποιούνται οι πρώτες πολιτικές αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης.
9.4. Στον πρώτο χρόνο οι φορείς θα πρέπει να έχουν ενταχθεί στα ΔΙΚΤΥΑ, να έχουν ορίσει εκπροσώπους στα συμβούλια και να έχουν αρχίσει ενέργειες για:
- ανάπτυξη στρατηγικών/επιχειρησιακών σχεδίων
- διαμόρφωση μοντέλου “διοίκησης ολικής ποιότητας” υπηρεσιών
- διαμόρφωση μοντέλου αξιολόγησης (Κοινό Πλαίσιο Αξιολόγησης Κ.Π.Α.)
- εισαγωγή νέων τεχνολογιών
- εφαρμογή πολιτικών επιμόρφωσης προσωπικού
- σχεδιασμό ερευνών
- πρωτοβουλίες συνεργασιών-συνεργειών
- διάδοση καλών πρακτικών καινοτόμων πρωτοβουλιών
- ενημέρωση πολιτών
- ένταξη / συνέχιση διαδικασιών πιστοποίησης φορέων Κ.Α.
- ενδυνάμωση των δράσεων τους και των παρεμβάσεων τους στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης.
Το Ε.Κ.Κ.Α. υποστηρίζει τις παραπάνω ενέργειες με την τεχνογνωσία που διαθέτει.
9.5. Μετά τον πρώτο χρόνο αξιολογείται η πορεία υλοποίησης της πρότασης και γίνονται διορθωτικές παρεμβάσεις όπου χρειάζεται.
10. Ποια τα “συν” και τα “πλην” της πρότασης;
10.1.Στα “υπέρ” είναι:
α) η δυνατότητα άμεσης υλοποίησης της πρότασης καθότι δεν απαιτεί σοβαρές θεσμικές αλλαγές,
β) το απλό οργανωτικό σχήμα (Γ.Γ., τοπικά/περιφερειακά ΔΙΚΤΥΑ και ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ, φορέας Ν.Π.Δ.Δ. με ρόλο υποστηρικτικό στο έργο της Γ.Γ., 12 φορείς ΝΠΔΔ με περιφερειακή δράση ),
γ) το σχεδόν μηδενικό κόστος,
δ) η αποτελεσματικότητα των ΔΙΚΤΥΩΝ δεδομένου του γεγονότος ότι οι τοπικές κοινωνίες γνωρίζουν καλύτερα τα προβλήματα και τις κοινωνικές ανάγκες.
ε) ο καλύτερος συντονισμός του έργου των φορέων των ΔΙΚΤΥΩΝ Κ.Α. και η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητά τους, με στόχο την αντιμετώπιση επικαλύψεων αλλά και ελλείψεων αναφορικά με τα προνοιακά προγράμματα που υλοποιούνται.
στ) όλα τίθενται υπό Δημόσιο Έλεγχο (Μ.Κ.Ο. κλπ)
ζ) η κινητοποίηση της κοινωνίας με την δραστηριοποίηση συλλογικοτήτων αλληλεγγύης
η) το αξιακό φορτίο της αριστεράς
10.2.Στα “πλην” της πρότασης είναι :
α) η μη-προθυμία των φορέων να ενταχθούν στα ΔΙΚΤΥΑ Κ.Α.
β) η μη-στήριξη Περιφερειών και Δήμων
γ) η μη-συνεργασία συναρμοδίων Υπουργείων (Εσωτερικών, Εργασίας, Υγείας, Παιδείας κλπ)
δ) οι γνωστές γραφειοκρατικές καθυστερήσεις
ε) οι υποστελεχωμένες δομές
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1
Σύντομη παρουσίαση θεωρητικών ρευμάτων σχετιζομένων με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τα “Κοινωνικά Δίκτυα”
Τον 20ο αιώνα αναπτύχθηκε αυτό που όλοι γνωρίζουμε ως “Κράτος Πρόνοιας”. Η κοινωνική πολιτική ως επιστήμη αλλά και ως πολιτική πρακτική επηρεάστηκε κυρίως από τρία ρεύματα σκέψης: του Λειτουργισμού, του Ρεφορμισμού και του Μαρξισμού.
- Ο Λειτουργισμός (Functionalism) βλέπει την κοινωνία ως ένα ευρύ σύστημα που αποτελείται από μέρη που πρέπει να επιδιώκουν τη σταθερότητα, τη συνοχή και την αρμονία. Κύριοι εκπρόσωποι είναι οι: Max Weber, Robert Merton, Emile Durkheim, Adam Smith, Talcott Parsons, John Stuart Mill, Milton Friedman, Friedrich Hayek, Marcel Mauss, Bronislaw Malinowski, Radcliff Brown, Auguste Comte, Herbert Spencer. Αξιοποιήθηκε κυρίως από συντηρητικές / νεοφιλελεύθερες δυνάμεις ιδιαίτερα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και της κυριαρχίας των Αγορών.
- Ο Ρεφορμισμός (Reformism) βλέπει την κοινωνία να αλλάζει μέσα από μια σειρά μεταρρυθμίσεων χωρίς να ανατρέπεται το δεδομένο σύστημα. Κύριοι εκπρόσωποι είναι οι: Edward Bernstein, Jean Jaures, Richard Titmuss, William Beveridge, Peter Townsend, Otto Von Bismarck. Οι έννοιες “μεταρρύθμιση”, “κράτος πρόνοιας” αξιοποιήθηκαν από τους σοσιαλδημοκράτες που με υψηλή φορολογία δημιούργησαν θεσμούς κοινωνικής προστασίας.
- Ο Μαρξισμός (Marxism – Conflict theory) βλέπει την εξέλιξη των κοινωνιών μέσω των συγκρούσεων των κοινωνικών τάξεων. Το κράτος παρεμβαίνει και ρυθμίζει τη λειτουργία της κοινωνίας. “Ανάγκες” και “Αλληλεγγύη” είναι λέξεις κλειδιά . Κύριοι εκπρόσωποι είναι οι: Carl Marx, Lester Ward, Ludwig Gumplowicz, Steven Pinker, Ian Gough, Ian O’Connor, Claus Offe, Ernest Mandel, Ralph Miliband, Paul Baran, Paul Sweezy, Noam Chomsky, Nicos Poulantzas, Kostas Tsoukalas. Υποστηρίζεται από δυνάμεις της Ευρωπαϊκής κυρίως Αριστεράς.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2
Απολογισμός κυβερνητικού έργου στον τομέα της πρόνοιας τα χρόνια της κρίσης 2010-2014.
Ο απολογισμός του κυβερνητικού έργου τα χρόνια της κρίσης (2010-2014) είναι απογοητευτικός.
Όλα τα στοιχεία που διαθέτουν και έχουν ανακοινώσει οι αρμόδιες υπηρεσίες (Γ.Γ.Πρόνοιας – Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, Συνήγορος του Πολίτη, Ελληνική Στατιστική Αρχή κλπ) δείχνουν ότι η ποιότητα ζωής των πολιτών χειροτεύρευσε δραματικά την τελευταία πενταετία.
Οι προσπάθειες της κυβέρνησης να περιορίσει τον Δημόσιο Τομέα και το κράτος πρόνοιας σύμφωνα με τις μνημονιακές δεσμεύσεις είχαν ως αποτέλεσμα την υποστελέχωση των υπηρεσιών. Τα μέτρα “διαθεσιμότητας” και “κινητικότητας” αποστέρησαν και από τις κοινωνικές υπηρεσίες πολύτιμο επιστημονικό και υποστηρικτικό προσωπικό.
Οι υπηρεσίες πρόνοιας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης μεταφέρθηκαν μέσω του “Καλλικράτη” στις κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων χωρίς την απαραίτητη ενίσχυσή τους (επιδόματα αναπηρίας, ομογενών, παιδικής προστασίας κλπ).
Η διακοπή προσλήψεων, η συνταξιοδότηση χιλιάδων υπαλλήλων και οι περικοπές στη χρηματοδότηση είχαν ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του έργου των Δήμων στον τομέα της πρόνοιας.
Ο κατακερματισμός των δράσεων, η πανσπερμία ανολοκλήρωτων προγραμμάτων, η κατάργηση δομών, ο αναποτελεσματικός συντονισμός και η έλλειψη σαφούς πλαισίου στρατηγικής, είναι μόνο μερικές πλευρές του χάους που επικρατεί παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των εργαζομένων...
Η Ελλάδα προ κρίσης δεν υπολειπόταν σημαντικά απο τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες στο μερίδιο των δαπανών που αφιέρωνε στην Κοινωνική Προστασία ως ποσοστό του ΑΕΠ. Οι επιδοτήσεις όμως στον τομέα καταπολέμησης της φτώχειας, της ανισότητας και της κοινωνικής αποστέρησης ήταν εξαιρετικά χαμηλές. Χαρακτηριστικά παραδείγματα που ενίσχυσαν την τάση φτωχοποίησης της κοινωνίας και έπληξαν τους ευπαθείς:
1. Άδικο φορολογικό σύστημα
2. Μη εφαρμογή ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος
3. Καθυστέρηση στην επικύρωση Διεθνών Συμβάσεων
4. Ανυπαρξία ενημέρωσης για λήψη επιδομάτων
5. Προβληματική λειτουργία Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας ΚΕ.Π.Α.
6. Διαφθορά σε πολλές Μ.Κ.Ο.
7. Ανυπαρξία πολιτικής για την δημογραφική κρίση και την γήρανση του πληθυσμού
8. Ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες χωρίς στοιχειώδη προστασία όπως
- απώλεια αναδρομικών ποσών προνοιακής οικονομικής ενίσχυσης
- ανασφάλιστοι υπερήλικες λόγω οφειλής ασφαλιστικών εισφορών προς τους οργανισμούς
- προβληματική επιδότηση θέρμανσης – κοινωνικό τιμολόγιο
- “υπερπληθυσμός” αιτήσεων στις δομές επείγουσας φιλοξενίας παιδιών
9. Διάλυση του προγράμματος “Βοήθεια στο Σπίτι”
Συμπερασματικά τα διάφορα ανεπαρκή μέτρα και οι προβληματικές πολιτικές αδυνατούν να αντιμετωπίσουν με αποτελεσματικό τρόπο τις κοινωνικές ανάγκες των 2/3 των πολιτών της χώρας.
Είναι πρώτη προτεραιότητα μιας κυβέρνησης της αριστεράς να αναλάβει το τεράστιο έργο πρώτα της εμπόδισης της πλήρους ρήξης της κοινωνικής συνοχής και αμέσως μετά της ανασυγκρότησης και ανάκαμψης της χώρας.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3
Βιβλιογραφικές Αναφορές
- Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (Ε.Ε.Ε.)
Μάνος Ματσαγγάνης, Γαβριήλ Αμίτσης, Μιχάλης Χλέτσος
Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (2013) www.eiead.gr
- Κοινωνικό Δίκτυ Ασφαλείας για την Διατήρηση της Κοινωνικής Συνοχής: Προτάσεις και Μέτρα Πολιτικής
Ζωή Λαναρά, Γιώργος Τσατήρης, Ιωάννης Λυμβαίος
Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος (2014) www.oke.gr
- Ετήσια Έκθεση για τις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και τις Κοινωνικές Υπηρεσίες στην Ελλάδα
Σύνδεσμος Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος (2014) www.skle.gr
- Ετήσια Έκθεση “Συνήγορος του Πολίτη” (2013) www.synigoros.gr
