to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Η πολιτική σημασία του δημοψηφίσματος για το νερό

Είναι ανησυχητικό, αν όχι προσβλητικό για την ιδιότητα του πολίτη, ότι σε αυτή τη χώρα δεν ζητείται ποτέ η γνώμη μας σε σχέση με ζητήματα που αφορούν τη ζωή μας.


           

Η Ελλάδα, μετά την υπογραφή του Μνημονίου, κατέστη προνομιακός προορισμός για το γνωστό είδος πολυεθνικών εταιρικών αρπακτικών. ΤΑΙΠΕΔ, μνημόνια, αγγλικό δίκαιο και πολιτική υποτέλεια διαμόρφωσαν τις ιδανικές συνθήκες για την ευδοκίμηση της πανίδας.

Η διεξαγωγή δημοψηφίσματος με σκοπό τη διάσωση του νερού, με όλο το συμβολικό και πραγματικό βάρος που το συγκεκριμένο αγαθό φέρει, πρόσθεσε ένα εργαλείο στη διάθεση των κοινωνιών που μπορεί να αξιοποιηθεί για την αυτοπροστασία τους.

Η ίδια η πραγματοποίησή του αποτελεί νίκη της δημοκρατίας. Γεγονός ιδιαίτερα αισιόδοξο σε μια χώρα που τα δημοψηφίσματα είναι εφικτά μόνο επί της αρχής –ποτέ δεν εκδόθηκε ρυθμιστικός νόμος ούτε σε εθνικό, ούτε σε καλλικρατικό επίπεδο–, όπου η προώθηση του αιτήματος διεξαγωγής δημοψηφίσματος μπορεί να γίνει μόνο με τη συναίνεση των 3/5 της Βουλής, ενώ καμία πρόβλεψη δεν υπάρχει για προώθηση αντίστοιχου αιτήματος των πολιτών με τη συλλογή ικανού αριθμού υπογραφών, όπως συμβαίνει σχεδόν στο σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών.

Είναι ανησυχητικό, αν όχι προσβλητικό για την ιδιότητα του πολίτη, ότι σε αυτή τη χώρα δεν μας ζητούν ποτέ τη γνώμη μας σε σχέση με ζητήματα που αφορούν τη ζωή μας. Αντίθετα, επιλέγουμε αποκλειστικά πρόσωπα, τα οποία στη συνέχεια θα εκφράσουν τη γνώμη μας. Πότε ρωτήθηκαν οι Ελληνες πολίτες τι γνώμη έχουν επί των σημαντικότερων ζητημάτων της πολιτικής ατζέντας σε εθνικό ή σε τοπικό επίπεδο; Ποτέ.

Γιατί άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως π.χ. η γειτονική Ιταλία που προχώρησε σε εθνικό δημοψήφισμα για το νερό με όλους τους τύπους και τις διαπιστεύσεις, ζητούν τη γνώμη των πολιτών τους, ενώ εμείς ερωτόμαστε μόνο ως προς το ποιος θέλουμε να τη διαμεσολαβήσει; Οι πολίτες των άλλων χωρών είναι περισσότερο ενήλικοι; Ή μήπως πρόκειται για μία θεσμική ερμηνεία της ρήσης «αν θέλεις να πεις τη γνώμη σου, θα σου δώσω εγώ μία»;

Οταν η ιδέα για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το νερό άρχισε να συζητιέται, τον προηγούμενο χρόνο, οι αντιδράσεις ακόμα και ημέτερων υπερασπιστών του δημόσιου χαρακτήρα του κυμαίνονταν μεταξύ φόβου και δυσπιστίας. Σε μια χώρα που το θεσμικό πλαίσιο είναι σκόπιμα ασαφές, μία πολιτική και όχι κομματική πρωτοβουλία από τα κάτω, ακηδεμόνευτη, μονοθεματική, αλλά βαθιά πολιτική -εφόσον οι πολίτες αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη ζωή τους- προχώρησε σε δράση υπερβαίνοντας όλα τα θεσμικά κωλύματα και προγνωστικά και έδρασε άμεσα.

Χωρίς να αναθέσει τη λύση του προβλήματος σε κάποιον εκπρόσωπο, αναγνωρίζοντας την ευθύνη που αναλογεί στον καθένα και την καθεμία, χωρίς να κρύβεται πίσω από μεγάλους και συνολικούς στόχους που θα είχαν αποτέλεσμα την αδράνεια στο παρόν καθώς η επίλυση του προβλήματος μετατίθεται μετά την επανάσταση, την ανατροπή ή ό,τι έχει ο καθένας στο μυαλό του υιοθετήσει ως «μεγάλη αφήγηση».

Αντίθετα, η δημιουργία ενός πολιτικού γεγονότος σε συγχρονία παρήγαγε πολιτικά αποτελέσματα με εμβέλεια μεγαλύτερη από τη σωτηρία του νερού, προχωρώντας τη «δημιουργία του κόσμου που θέλουμε να δημιουργήσουμε, μέσα στον κόσμο που θέλουμε να ανατρέψουμε» άλλο ένα βήμα μπροστά.

Η συμμετοχή στο δημοψήφισμα, παρ’ ότι άτυπο, δημιούργησε άμεσα αποτελέσματα, τα οποία μακροχρόνιες σχετικές καμπάνιες, όσο αποτελεσματικές και αν ήταν, δεν θα κατόρθωναν. Οσες αφίσες και αν κολλήσεις, όσα σποτάκια και αν βγάλεις, όσες υπογραφές και αν μαζέψεις, ακόμα και ηλεκτρονικό δημοψήφισμα να κάνεις, τίποτα δεν συγκρίνεται με το κύρος που φέρει το γεγονός ότι ένας πολίτης με τη φυσική του παρουσία δηλώνει τη διάθεσή του να πάρει θέση συμμετέχοντας σε μια συλλογική διαδικασία, που μάλιστα στη δική μας περίπτωση ήταν οργανωμένη 100% από τα κάτω με όρους αυτοοργάνωσης και αυτοχρηματοδότησης, αξιοποιώντας τη διεθνή αλληλεγγύη αντίστοιχων κινημάτων από όλη την Ευρώπη που αναγνώρισαν στη Θεσσαλονίκη τον επόμενο σταθμό των αγώνων για το νερό.

Οι Θεσσαλονικείς που εργάστηκαν για το δημοψήφισμα μπορούν να είναι πολύ υπερήφανοι, όχι μόνο γιατί βρήκαν τρόπους να υπερβούν τα νομικά κωλύματα εμπλέκοντας θεσμικούς φορείς όπως οι δήμοι, ο Δικηγορικός Σύλλογος και αντιπροσώπους της EPSU (Ευρωπαϊκά Συνδικάτα Δημόσιων Υπηρεσιών), όχι μόνο γιατί κατόρθωσαν να κινητοποιήσουν τους συμπολίτες τους, ως ψηφοφόρους και ως εθελοντές που στελέχωσαν εφορευτικές επιτροπές για κάθε εκλογικό κέντρο, αλλά κυρίως γιατί μαζί με τη σωτηρία του νερού τους εισήγαγαν την αμεσοδημοκρατική πρακτική των δημοψηφισμάτων σε μια εποχή που η δημοκρατία έχει ανάγκη όλα τα εργαλεία που μπορούν να ενισχύσουν τη νομιμοποίηση και αποτελεσματικότητά της (όπως συμμετοχικός προϋπολογισμός, λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία κ.ά.). Ελπίζουμε στο επόμενο να δοθεί η δυνατότητα άρτιας υλικοτεχνικής υποδομής που θα υποστηρίξει την όλη προσπάθεια.

Ευχόμαστε στη Suez, τη γνωστή γαλλική πολυεθνική εταιρεία που δραστηριοποιείται σε όλο τον πλανήτη (χτυπάει την πόρτα χωρών ή δήμων με μεγάλα χρέη με σκοπό να πάρει υπό τον έλεγχό της το φυσικό μονοπώλιο του νερού), καλό κατευόδιο και υποσχόμαστε ότι στον επόμενο στόχο που θα επιδιώξει να επιτεθεί, η ίδια ή αδελφές εταιρείες, θα μας βρει ξανά μπροστά της. Παρομοίως και στα εγχώρια αρπακτικά που εξαιτίας των συνθηκών ευδοκίμησης των τελευταίων ετών, όποια πέτρα και αν σηκώσεις θα τα βρεις από κάτω να παραμονεύουν…

* Η Δώρα Κοτσακά είναι ερευνήτρια, δρ Πολιτικής Κοινωνιολογίας

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)