Το αντίστοιχο σύνθημα για τον εικοστό αιώνα μπορεί να πρέπει να είναι κάπως διαφορετικό, καθώς ο αγώνας ενάντια στην εξουσία δεν θα είναι μόνο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη αλλά και αγώνας ενάντια στην τεχνητή μνήμη. Σαν και την θετική τεχνητή μνήμη που ανακοινώθηκε ότι δημιουργήθηκε με την τεχνική της οπτογενετικής σε αρσενικά ποντίκια για να ξεπεράσουν μια κατάθλιψη που είχε προκληθεί όταν στα ίδια ποντίκια είχε αρχικά δημιουργηθεί μια αρνητική μνήμη. Με στόχο την μετατροπή δυσάρεστων αναμνήσεων σε ευχάριστες.

Σήμερα στα ποντίκια, στους απόλυτους αυτούς μάρτυρες της επιστήμης, αύριο, ως ρητά δηλωμένος στόχος, στους ανθρώπους. Και δεν ξέρω τι είναι πιο ανησυχητικό: η χειραγώγηση της πολιτικής μνήμης ή η χειραγώγηση της ερωτικής μνήμης; Ή μήπως τα δύο είναι ένα και το αυτό.

* O Τέλης Τύμπας είνι μέλος ΔΕΠ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με ειδικότητα στην διδασκαλία και την έρευνα της ιστορίας και της κοινωνιολογίας της υπολογιστικής τεχνολογίας και των τεχνολογικών δικτύων.