Με την ομιλία του στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» -αφού υπήρχαν ακόμη και όρθιοι!- ολοκλήρωσε τη διήμερη επίσκεψή του στην Αθήνα, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα.
Ήταν, χωρίς αμφιβολία, μια επική ομιλία, κάποιοι μάλιστα, με γνώση της αμερικανικής ιστορίας, την συνέκριναν με την ιστορική ομιλία του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι το 1963, στο Βερολίνο (εκεί δηλαδή, όπου μεταβαίνει τώρα ο νυν Πρόεδρος).
Και μπορεί να μην αναφώνησε ο σημερινός Πρόεδρος, «Είμαι Αθηναίος», το υπονοούσε ωστόσο σε κάθε φράση της ομιλίας του -όχι μόνο δηλαδή με την επίκληση ελληνικών όρων και προσωπικοτήτων της αρχαιότητας (Περικλής, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης). Και μπορεί να μην είχε ένα τείχος του Ψυχρού Πολέμου ενώπιον του, είχε όμως όλα αυτά τα τείχη που έχουν «χτίσει» οι σύγχρονες κοινωνίες και πολιτικά συστήματα στα οποία αναφέρθηκε.
Ο κ. Ομπάμα εισήλθε στην αίθουσα υπό τις επευφημίες του ακροατηρίου, ενώ από τις πρώτες φράσεις του για τη χώρα μας, αλλά και πώς εορτάζεται στη δική του χώρα η εθνική επέτειος της 25ης Μαρτίου, δημιούργησε αμέσως ένα ευχάριστο κλίμα. Για να ακολουθήσουν οι βαρυσήμαντες αναφορές του -οι οποίες, συχνά πυκνά, διακόπτονταν από το χειροκρότημα- για τη Δημοκρατία και τους εχθρούς της (πχ τρομοκρατία), το προσφυγικό και την ελληνική αυταπάρνηση στο θέμα. Καθώς και οι αναφορές του στην κρίση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες. Όπως και στον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα και τις προσπάθειές του για τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων. Κομβική αναφορά του, η θέση του για βιώσιμο χρέος (είναι κλειδί για την ανάκαμψη της χώρας, όπως υποστήριξε).
Και έκλεισε, καταχειροκροτούμενος, με το «φιλότιμο», τον «πολίτη» (που είναι και ο πιο σημαντικός τίτλος, όπως είπε), τον «Δήμο». «Ζήτω η Ελλάς», έκλεισε επευφημούμενος ο κ. Μπαράκ Ομπάμα.
Στο αμφιθέατρο το «παρών» έδωσαν ο πρωθυπουργός της χώρας, Αλέξης Τσίπρας, ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκος Μητσοτάκης, πρώην πρωθυπουργοί, πολλοί υπουργοί, επίσης οικονομικοί παράγοντες. Ξεχωριστή «νότα» στο ακροατήριο, γυναίκες από τη Συρία, το Αφγανιστάν και άλλες χώρες τις οποίες υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν, λόγω πολεμικών συρράξεων. Άλλη ξεχωριστή «νότα» έδωσε η παρουσία πολλών μαθητών και μαθητριών από ελληνο-αμερικανικά σχολεία.
Η ομιλία ξεκίνησε με αναφορές του Μπαράκ Ομπάμα στην κληρονομιά που άφησε σε ολόκληρη την ανθρωπότητα η αρχαία Ελλάδα, τονίζοντας ότι «έχουμε χρέος στην Ελλάδα... καθώς εδώ, πριν από 25 αιώνες, στους βράχους αυτής της πόλης δημιουργήθηκε μια νέα ιδέα, η Δημοκρατία και το Κράτος». «Ο Περικλής ενέπνευσε με το Σύνταγμα, είπε ότι τα δικαιώματα πρέπει να είναι γραμμένα... Καθ΄ όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας η φλόγα άναψε εδώ στην Αθήνα και ποτέ δεν έσβησε», τόνισε ο Αμερικανός πρόεδρος. «Εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου για όσα προσέφερε η Ελλάδα, αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας.... Οι ΗΠΑ ευγνωμονούν τους Έλληνες για τη φιλία τους», πρόσθεσε ο κύριος Ομπάμα, κάνοντας αναφορά στον στίχο του Οδυσσέα Ελύτη.
Στη συνέχεια ευχαρίστησε τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τους νέους που βρίσκονταν στο ακροατήριο, λέγοντας ότι αποτελούν «το μέλλον της Ελλάδας».
Ο Ομπάμα επισήμανε ότι επιθυμούσε το τελευταίο ταξίδι του ως Πρόεδρος να είναι στην Ελλάδα, τονίζοντας ότι «σε όλες τις κοινωνίες και τις χώρες υπάρχει περισσότερο φιλότιμο, όπως λένε οι Έλληνες». Μάλιστα την λέξη «φιλότιμο» την επανέλαβε στα ελληνικά, επισημαίνοντας: «Φιλότιμο. Το βλέπω κάθε μέρα και αυτό μου δίνει ελπίδα», για να προσθέσει ότι «στο τέλος τα πάντα εξαρτώνται από εμάς.
Έκανε μάλιστα ιδιαίτερη αναφορά στην ομογένεια: «οι Αμερικανοί ευγνωμονούν τους Έλληνες. Μπορείς να τους βρεις με φουστανέλα.. Μαζί με τους οποίους γιορτάζουμε την 25η Μαρτίου. Γιορτάζουμε με σπανακόπιτα και ούζο. Πολλοί ελληνοαμερικανοί ντύθηκαν στα χακί για την ελευθερία της πατρίδας μας», είπε ο Ομπάμα, προσθέτοντας ότι «πολλοί ελληνοαμερικανοί βάδισαν μαζί με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ». Μάλιστα αναφέρθηκε και στον μπασκετμπολίστα Γιάννη Αντετοκούμπο, ο οποίος κάνει καριέρα στο NBA, λέγοντας ότι «γίνεται καλύτερος μέρα με την μέρα». «Αυτό που πιστεύω μετά από 8 έτη στην προεδρία των ΗΠΑ είναι η ζωή διά της αξιοπρέπειας. Αυτά τα μαθήματα εν συνόλω είναι παγκόσμια και είναι μαθήματα που καίνε σε κάθε ανθρώπινη καρδιά», ανέφερε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, σε μία αποστροφή της ομιλίας του, που ήταν και η πολιτική παρακαταθήκη του.
«Ο πιο σημαντικός θώκος είναι αυτός του πολίτη» είπε χαρακτηριστικά. «Κάποιες χώρες ενώ γίνονται εκλογές δεν έχουν πραγματικά δημοκρατικό πολίτευμα. Εμείς ως χώρα πιστεύουμε στις ιδέες και τις αξίες που γεννήθηκαν εδώ πριν από αιώνες. Η ιστορία μας έχει δείξει ότι οι χώρες με δημοκρατικές κυβερνήσεις είναι πιο δίκαιες και πιο σταθερές... Η Δημοκρατία μας έδειξε ότι είμαστε πιο ισχυροί από τους τρομοκράτες. Εκείνοι προσπάθησαν να αλλάξουν την ζωή των ανθρώπων διά της βίας και να μας κάνουν να παρεκκλίνουμε από τις δικές μας αξίες. Η Δημοκρατία είναι ισχυρότερη», σημείωσε.
Στην εκτενή αναφορά του στο προσφυγικό και στην στάση των Ελλήνων, ο κ. Ομπάμα τόνισε ότι: «Στις Δημοκρατίες δεν υπάρχουν αποκλεισμοί. Οι Δημοκρατίες βοηθούν τους πρόσφυγες. Και ποτέ άλλοτε στον κόσμο δεν έχουμε δει τέτοια συμπόνια προς τους πρόσφυγες, όπως στην Ελλάδα. Η γενναιοδωρία των Ελλήνων ενέπνευσε τον κόσμο. Η Ελλάδα δεν μπορεί να επωμιστεί μόνη της το προσφυγικό. Η Δημοκρατία σας όμως ανοίγει την αγκαλιά της», είπε ο Μπαράκ Ομπάμα. Και πρόσθεσε: «Άκουσα πολλές φορές για τους πρόσφυγες-μετανάστες. Όλοι μας είμαστε άνθρωποι, κάτω από τον ίδιο ήλιο. Γυναίκες και άνδρες, όπως αυτοί που φτάνουν στην Ελλάδα , μου δίνουν ελπίδα. Βλέπω φιλότιμο κάθε μέρα, και αυτό μου δίνει ελπίδα».
«Είναι δική μου πεποίθηση ότι οι δημοκρατίες μπορούν να λύνουν προβλήματα μέσω της διπλωματίας. Μέσω της διπλωματίας βρήκαμε λύση με το Ιράν και ανοίξαμε δρόμους επικοινωνίας με την Κούβα» τόνισε.
«Η Δημοκρατία μπορεί να είναι ατελής, μπορεί να είναι αργή, δύσκολη στην υλοποίηση σε μια πολυφυλετική χώρα, όπως είναι η ΗΠΑ, η Δημοκρατία είναι πολύπλοκη, αλλά είναι η καλύτερη. Η Δημοκρατία, όπως και όλοι οι ανθρώπινοι θεσμοί είναι ατελής. Μπορεί να είναι ατελής και δύσκολη στην υλοποίηση. Οι πολιτικοί στις δημοκρατίες είναι αντιδημοφιλείς γιατί στην Δημοκρατία απαιτούνται συμβιβασμοί» πρόσθεσε ο Μπαράκ Ομπάμα.
«Η Δημοκρατία είναι καλύτερη γιατί επιτρέπει να δοκιμάζουμε καινούργιες ιδέες και να διορθώνουμε τα λάθη μας. Κατά τη διάρκεια της δικής μας ιστορίας έτσι καταφέραμε να είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στο νόμο» ανέφερε και σημείωσε «εδώ όπου γεννήθηκε η Δημοκρατία για ακόμη μία φορά διατρανώνουμε τις ιδέες μας».
«Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ και εγώ έχουμε διαφορετικές απόψεις. Αλλά η Δημοκρατία εξασφαλίζει την ομαλή μετάβαση» ανέφερε ο Μπαράκ Ομπάμα, στέλνοντας μήνυμα στην εσωτερική πολιτική σκηνή των Ηνωμένων Πολιτειών, μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, προσθέτοντας ότι «η Δημοκρατία είναι το σοφότερο πολίτευμα».
«Η ανισότητα κάποτε γινόταν ανεκτή γιατί οι άνθρωποι δεν είχαν μέτρο σύγκρισης. Τώρα δεν είναι ανεκτή. Στις δικές μας κοινωνίες θέλουμε οι άνθρωποι να ανταμείβονται για τα δημιουργήματά τους. Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται ότι ο ένας κερδίζει και ο άλλος χάνει, υψώνονται τείχη ανάμεσα στους ανθρώπους. Το είδαμε στην Ελλάδα, στις ΗΠΑ, στο Brexit. Τώρα ζούμε σε μία παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. Δεν μπορούμε να κοιτάζουμε προς τα πίσω. Πρέπει να κοιτάμε το μέλλον. Δεν μπορούμε να κινούμαστε σε συγκρούσεις ανάμεσα στις χώρες. Το μονοπάτι της παγκοσμιοποίησης πρέπει να καλυτερεύσει» είπε ο Μπαράκ Ομπάμα.
Εκτενής ήταν η αναφορά του στην ελληνική κρίση και στις μεταρρυθμίσεις που γίνονται στη χώρα μας.
«Εδώ στην Ελλάδα, καταλαβαίνω ότι υπάρχει μία κατάσταση μεταρρυθμίσεων. Για να παραμείνει η Ελλάδα ανταγωνιστική έπρεπε να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις... Σήμερα ο προϋπολογισμός σας εμφανίζει πλεόνασμα. Θα ήθελα να συγχαρώ τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα για τις μεταρρυθμίσεις. Θα συνεχίσετε να έχετε την υποστήριξη των ΗΠΑ. Εγώ θα συνεχίσω να λέω στους πιστωτές ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα που διευκολύνουν τη βιωσιμότητα του χρέους. Το χρέος είναι κλειδί για να ανακάμψει η χώρα», είπε ο Πρόεδρος Ομπάμα. «Οι Έλληνες έχουν κάνει μεγάλες θυσίες και από την πλευρά μου είμαι υπερήφανος για το έργο της δικής μου διοίκησης που βοήθησε τους Έλληνες. Ένα μέρος της επίσκεψής μου ήταν για να καταδείξει τα βήματα που έχουν γίνει στην Ελλάδα», πρόσθεσε ο Αμερικανός Πρόεδρος.
«Δεν πρέπει να μεταναστεύετε για να βρείτε δουλειά. Πρέπει να μείνετε εδώ και να μεγαλουργήσετε.... Η Δημοκρατία γίνεται απλούστερη όταν όλοι τρώνε το ίδιο φαγητό και λατρεύουν τον ίδιο Θεό», είπε ο Μπαράκ Ομπάμα.
«Ζούμε σε μια νέα πραγματικότητα, όπου οι κοινωνίες συγκρούονται και κάποιοι θα ζητήσουν καταφύγιο στις σέχτες και τον εξτρεμισμό... Σε μια εποχή που μπορούμε να δούμε τι κάνει ο καθένας σε κάθε πλευρά του πλανήτη, και όμως οι πολίτες νιώθουν απομακρυσμένοι από τις κυβερνήσεις τους... » τόνισε.
«Ως Πρόεδρος των ΗΠΑ προώθησα τη λογοδοσία και τη διαφάνεια, λάβαμε μέτρα κατά της διαφθοράς. Οι κυβερνήσεις συνεργάζονται, εμείς ενισχύσαμε την κοινωνία των πολιτών, επενδύσαμε στους νέους επιχειρηματίες. Η ελπίδα και η αναγέννηση στις κοινωνίες θα αρχίσει από τους νέους», ανέφερε, κάνοντας τον απολογισμό του έργου του. «Ανέλαβα τα καθήκοντά μου σε μια δύσκολη περίοδο, πιο δύσκολη από τη μεγάλη ύφεση. Πρέπει να έχουμε οικονομίες χωρίς αποκλεισμούς», πρόσθεσε. «Δεν λέω ότι λύσαμε όλα τα προβλήματα. Υπάρχουν ακόμη άνεργοι και φτωχοί, αλλά οι πολιτικές που εφαρμόσαμε δείχνουν το μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσουμε», τόνισε ο Μπαράκ Ομπάμα. Και πρόσθεσε: «Όταν οι άνθρωποι βλέπουν την ελπίδα, δεν θα στραφούν σε σκοτεινότερες δυνάμεις της κοινωνίας».
«Πιστεύω ότι ο κόσμος μας διέρχεται μία περίοδο αλλαγής. Φυσικά υπάρχει αβεβαιότητα. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον... Η ιστορία μας δίνει ελπίδα. Η πρόοδος κατακτάται. ... Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είχε δίκιο όταν έλεγε ότι η αψίδα των δικαιωμάτων σχετίζεται με την δικαιοσύνη» όπως τόνισε.
Η ομιλία του Αμερικανού προέδρου ολοκληρώθηκε με ευχαριστίες για τη φιλοξενία και κατέληξε λέγοντας στα ελληνικά «Ζήτω η Ελλάς».
Πληροφορίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ
