Κύριε Πρόεδρε, κύριε υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπισε το νομοσχέδιο ως ευκαιρία να δοθεί, έστω με μεγάλη καθυστέρηση, ένα μήνυμα στην κοινωνία: ότι η πολιτεία θεωρεί προτεραιότητα την καταπολέμηση του ρατσισμού. Γι’ αυτό και ψηφίσαμε «παρών» επί της αρχής, παρά τις σοβαρές ενστάσεις μας, τα πολύ σοβαρά του προβλήματα και μολονότι από το 2013 έχουμε καταθέσει τη δική μας, πληρέστερη πρόταση νόμου. Γι’ αυτό και καταθέσαμε τροπολογίες για τη βελτίωσή του, μολονότι το θεωρήσαμε και το θεωρούμε κατώτερο των αναγκών.
Δυστυχώς, με εξαίρεση τη συμπερίληψη του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου, η κυβέρνηση επιβεβαίωσε την αρχική μας εκτίμηση: ότι βασική της μέριμνα είναι να ξεφορτωθεί το ζήτημα, να καλύψει τυπικά την υποχρέωσή της ενσωματώνοντας μια ευρωπαϊκή οδηγία.
Αυτό που απασχόλησε περισσότερο την κυβέρνηση ήταν να κατευνάσει μια πλευρά της Δεξιάς που ενοχλήθηκε με την εξαγγελία ενός αντιρατσιστικού νόμου, μάλλον γιατί θεωρεί τον ρατσισμό και την ομοφοβία είδη υπό προστασία. Επιβεβαιώνοντας λοιπόν τη γραμμή Μπαλτάκου, η κυβέρνηση απέρριψε τη διεύρυνση του συμφώνου συμβίωσης, και ανέδειξε σε μείζον ζήτημα την ποινικοποίηση της άρνησης γενοκτονιών. Λες και στην Ελλάδα έχει εξαπλωθεί επικίνδυνα ένα κίνημα αρνητών της γενοκτονίας των Ποντίων, που συναντιέται στη Βουλή με τον πρώην γενικό γραμματέα της κυβέρνησης, επιδιώκει μαζί του την ανατροπή του πολιτεύματος και στέλνει ανθρώπους στα νοσοκομεία!
Μπαίνω στα άρθρα του νομοσχεδίου.
ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 1, που συνιστά τον πυρήνα του, δεν ορίζεται το έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά. Δεν σας δεσμεύει η ευρωπαϊκή οδηγία να μην το κάνετε: εσείς το αποφεύγετε. Δεν ασχολείστε με τον δράστη των αξιόποινων πράξεων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά, μολονότι αυτές πολλαπλασιάζονται καθημερινά, αλλά με αυτόν που προτρέπει ή προκαλεί την τέλεσή τους. Την Δευτέρα, η βοηθός συντονίστρια του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας είπε ότι το Δίκτυο δεν πήρε θέση επί του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου, επειδή, πολύ απλά, το αντικείμενο του νομοσχεδίου είναι άσχετο με τη δραστηριότητα του Δικτύου. Γιατί, ακόμα και αν είχε γίνει νόμος, δεν θα διώκονταν για ρατσιστικό έγκλημα ούτε οι δολοφόνοι του Σαχζάτ Λουκμάν, ούτε οι θύτες της Μανωλάδας, ούτε ο εργοδότης που βασάνισε τον αιγύπτιο αρτεργάτη στη Σαλαμίνα, ούτε οι δράστες των βίαιων επιθέσεων κατά γκέι και τρανσέξουαλ, που αυξάνονται ανησυχητικά.
Προτείναμε με τροπολογία να ορίζεται στο άρθρο 13 του Ποινικού Κώδικα το έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά, ως «κάθε αξιόποινη πράξη πoυ διαπράττεται σε βάρος προσώπου ή ομάδας προσώπων λόγω εθνικής ή εθνοτικής προέλευσης, χρώματος, θρησκείας, αναπηρίας, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου και αυτό να συνιστά λόγο επιβάρυνσης του εγκλήματος». Και, σε ξεχωριστό άρθρο (93Α) του Ποινικού Κώδικα προτείνουμε αυτοτελή επιβαρυντική περίσταση για τα ρατσιστικά εγκλήματα. Έτσι, θα ερευνάται το ρατσιστικό χαρακτηριστικό από το πρώτο στάδιο της καταγγελίας και άσκησης της ποινικής δίωξης, και όχι κατά την επιμέτρηση της ποινής, όπως σήμερα. Τέλος, προτείνουμε αυστηρότερες παρεπόμενες ποινές για τους δημόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους, οι οποίοι καταδικάζονται για την τέλεση ρατσιστικών εγκλημάτων κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
ΑΡΘΡΟ 2: Θα ξαναπώ ότι οι διατάξεις του δημιουργούν σοβαρούς κινδύνους για την ελευθερία της έκφρασης.
Ο κ. υπουργός διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος ποινικοποίησης της έκφρασης, αφού η «άρνηση» των γενοκτονιών πρέπει να συνδέεται με πράξεις που υποκινούν βία ή καλλιεργούν το μίσος ή έχουν προσβλητικό χαρακτήρα. Ωστόσο, οι προϋποθέσεις αυτές δεν αρκούν σε καμιά περίπτωση, είναι πολύ ρευστές. Ένα παράδειγμα. Αν σας λέγαμε ότι για ένα θεατρικό που έχει παιχθεί σε πολλές χώρες, ενός γνωστού συγγραφέα, βραβευμένου με τέσσερα βραβεία Τony ένα Emmy, και υποτροφίες από τα ιδρύματα Ροκφέλερ και Γκούγκενχαϊμ, φίλου του Ντασέν, του Κακογιάννη και της Μελίνας Μερκούρη, θα συλλαμβάνονταν οι ηθοποιοί, για προσβολή θρησκεύματος, παρότι ακόμα και η Ιερά Σύνοδος είχε δηλώσει ότι δεν επιθυμεί την δίωξη, θα μας λέγατε ότι υπερβάλλουμε. Ότι δεν διαβάσαμε τα άρθρα των νόμων. Και όμως, το 2010, για το έργο Corpus Christi στο Χυτήριο διετάχθη κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση, συνελήφθησαν ηθοποιοί και συντελεστές της παράστασης, ακόμα και οι φροντιστές σκηνές (!), και το έργο κατέβηκε με τη συνδρομή της Χρυσής Αυγής και του κ. Παναγιώταρου. Υπάρχουν πολλά ακόμα παραδείγματα. Μη μας λέτε λοιπόν ότι υπερβάλουμε!
Στα άρθρα 3 και 4, η διαφωνία μας είναι η αντίστοιχη με αυτή για τα άρθρα 1 και 2: τόσο η τέλεση μέσω διαδικτύου όσο και οι ευθύνη και οι κυρώσεις σε βάρος νομικών προσώπων συνδέονται με τον δράστη και τα αδικήματα των δύο πρώτων άρθρων, γι’ αυτό και δεν θα επεκταθώ.
Θετική είναι η διάταξη του άρθρου 5, που προβλέπει την αυτεπάγγελτη δίωξη των αξιόποινων πράξεων που περιγράφονται στο νοµοσχέδιο και των εγκληµάτων που τελούνται συνεπεία αυτών. Επίσης, την απαλλαγή του παθόντος από τα παράβολα υπέρ του Δηµοσίου.
Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ δεν είναι θέμα ούτε ανθρωπισμού ούτε εύνοιας προς τους μετανάστες. Είναι ζήτημα λειτουργίας του κράτους δικαίου: χωρίς προστασία θυμάτων δεν έχουμε καταγγελίες ούτε μάρτυρες, άρα δεν έχουμε δίωξη του ρατσιστικού εγκλήματος. Κανείς μετανάστης χωρίς χαρτιά, πρώτος στόχος δεν θα πάει να καταθέσει αν φοβάται ότι υπάρχει κίνδυνος να κρατηθεί και να απελαθεί.
Ο κ. Γεωργιάδης είπε προχθές ότι υπάρχει σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση. Ναι, αλλά δεν αρκεί, επειδή δεν παρέχει προστασία από τη στιγμή της καταγγελίας, και, δεύτερον, είναι υπουργική απόφαση, άρα αλλάζει ανά πάσα απόφαση, εμείς θέλουμε να γίνει νόμος.
Και Θυμίζω ότι αρχικά η προστασία θυμάτων περιλαμβανόταν στο άρθρο 19 του Μεταναστευτικού Νομοσχεδίου. Δεν έγινε νόμος επειδή την απέσυρε ο κ. Μπαλτάκος (θυμάστε τα σούρτα φέρτα, εδώ, πίσω από τα υπουργικά έδρανα, τον περασμένο Μάρτιο). Και σήμερα έχει το καθεστώς υπουργικής απόφασης, και όχι νόμου, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο: επειδή ο κ. Μπαλτάκος την απέσυρε! Όσο η κυβέρνηση επιμένει να μην της δίνει καθεστώς νόμου, δέχεται αυτό που επέβαλε ο κ. Μπαλτάκος.
Υπάρχουν και άλλες σοβαρές ελλείψεις. Μένω σε δύο, που έχουμε περιλάβει στις τροπολογίες μας:
1. Σύσταση ενός ανεξάρτητου οργάνου, της Εθνικής Επιτροπής Σχεδιασμού και Συντονισμού για την Καταπολέμηση του Ρατσισμού, με σκοπό τη διερεύνηση, δίωξη και πρόληψη εγκλημάτων ρατσιστικής βίας και των κρουσμάτων αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας με ρατσιστικά χαρακτηριστικά. Σήμερα, δεν υπάρχει τέτοιο αποτελεσματικό κρατικό όργανο. Ο πρώτος αρμόδιος Εισαγγελέας για θέματα ρατσιστικής βίας Ν. Ορνεράκης, δήλωνε μερικούς μήνες πριν ότι δεν είχε δεχθεί καμία καταγγελία.
2. Μέτρα για την επιμόρφωση και εξειδίκευση των εισαγγελικών και δικαστικών οργάνων, καθώς και των αστυνομικών αρχών.
3. Και βέβαια αντιρατσιστική εκπαίσευδη στα σχολεία, ευαισθητοποίηση σε θέματα ομοφοβίας και τρανσοφοβίας, στήριξη των Ρομά και των ΑΜΕΑ.
ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ
Κλείνω με το σύμφωνο συμβίωσης. Δεν θα ξαναπώ όσα είπα την Τρίτη, ότι η διεύρυνση αποτελεί υποχρέωση της χώρας, μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ότι επίκειται και δεύτερη καταδίκη, έπειτα από την προσφυγή 163 ομόφυλων ζευγαριών, ότι είναι θεσμικός ρατσισμός η ύπαρξη μιας κατηγορίας πολιτών με λιγότερα δικαιώματα.Δεν μπορούμε να δημιουργούμε θεσμικά ανθρώπους β’ κατηγορίας, στο περιθώριο. Θα σταθώ στην απάντηση του κ. υπουργού, ότι το θέμα χρειάζεται μελέτη.
Πόση μελέτη κ. υπουργέ; Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου έχει βγει εδώ και έναν χρόνο – πόσο θα το μελετάτε; Υπάρχει το προηγούμενο τόσων ευρωπαϊκών χωρών, μπορείτε να μελετήσετε αυτά…
Η μελέτη αυτή δεν είναι δυστυχώς μόνο μια φαιδρή υπεκφυγή, είναι τραγική: όσο το μελετάτε, η απαράδεκτη αυτή κατάσταση συνεχίζεται. Γιατί ο αποκλεισμός από την δυνατότητα πρόσβασης στην οικογενειακή ζωή δεν είναι ζήτημα της ιδιωτικής ζωής, του τι κάνει κάποιος στην κρεβατοκάμαρά του. Είναι θέμα δημόσιας ζωής, άκρως πολιτικό γιατί άνθρωποι δεν μπορούν να ζουν τον σύντροφό τους στην εντατική, να κληρονομήσουν, είναι ανύπαρκτοι ως ζεύγος για το ελληνικό κράτος ζευγάρι. Και στέλνετε ένα πολύ κακό μήνυμα, τη στιγμή που οι ομοφοβικές επιθέσεις πολλαπλασιάζονται…
Για μας το θέμα είναι κατεπείγον. Πόσο θα διαρκέσει αυτή η μελέτη: μία βδομάδα, ένα μήνα, ένα χρόνο, επ’ αόριστον; Θέλουμε να δεσμευτείτε τώρα, αλλιώς πείτε μας καλύτερα –και πέστε σε αυτούς τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους– ότι δεν θα το φέρετε ποτέ, μην τους εμπαίζετε. Εμείς, που το έχουμε μελετήσει επαρκώς, θα το ψηφίσουμε όταν γίνει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ.
