to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Η «λίστα Πέτσα»

«Λίστα Πέτσα». Δύο λέξεις συνώνυμες πλέον στη συνείδηση κάθε πολίτη με το μονοκομματικό καθεστώς μονοφωνίας, αφωνίας και κακοφωνίας που έχει επιβληθεί στον ραδιοτηλεοπτικό χώρο, με αποτέλεσμα τη διάτρηση θεμελιωδών αρχών του Συντάγματος και του πολιτικού συστήματος.


«Ο άμεσος έλεγχος του κράτους (δηλαδή η αποκλειστική αρμοδιότητα του ΕΣΡ επί της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης) έχει σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και τον σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας». Αρθρο 15 παρ. 2.

«Νόμος προβλέπει τα μέτρα και τους περιορισμούς που είναι αναγκαίοι για την πλήρη διασφάλιση της διαφάνειας και της πολυφωνίας στην ενημέρωση. Απαγορεύεται η συγκέντρωση του ελέγχου περισσότερων μέσων ενημέρωσης της αυτής ή άλλης μορφής. Απαγορεύεται ειδικότερα η συγκέντρωση περισσότερων του ενός ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης της αυτής μορφής, όπως νόμος ορίζει». Αρθρο 14 παρ. 9.

Η δημοκρατική αρχή εκφράζει έναν ορισμένο τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του πολιτεύματος, στο οποίο κυρίαρχος είναι ο λαός. Ο λαός είναι η υπέρτατη εξουσία και η πρωτογενής πηγή νομιμοποίησης κάθε πολιτικής εξουσίας.

Κυρίαρχο παραμένει πάντοτε το ερώτημα, στο πλαίσιο της δημοκρατικής αρχής, κατά πόσον οι εξουσιαστικές πράξεις των εκλεγμένων πολιτικών οργάνων, εκτός από την τεκμαιρόμενη συναίνεση, συναντούν και την πραγματική συναίνεση του κυρίαρχου λαού, κατά πόσο δηλαδή δημιουργείται και η λεγόμενη δημοκρατική ουσιαστική νομιμοποίηση. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό προκύπτει από τη συνολική κοινωνικοπολιτική δράση και αξιολόγηση, με κεντρικό ρόλο σε αυτή την αξιολόγηση τη λειτουργία των ΜΜΕ.

Στο πολιτικό σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας δυτικού τύπου, δηλαδή στη σύμπλευση νομικού φιλελευθερισμού και δημοκρατικού συνταγματισμού με ιστορικές ρίζες στη Γαλλική και Αμερικανική Επανάσταση, η εκδήλωση της πολιτικής βούλησης του λαού υλοποιείται με βάση μια σχέση αντιπροσώπευσης. Η διαμόρφωση της λαϊκής πολιτικής βούλησης προϋποθέτει, πριν από την εκδήλωσή της, την αντικειμενική και αδιατάρακτη λειτουργία και επομένως (προ)-σχέση ΜΜΕ και αντιπροσωπευόμενου πολίτη.

Επίσης σημειώνεται ότι η κοινοβουλευτική αρχή αποτελεί εξέλιξη της αντιπροσωπευτικής, αφού προβλέπει την ύπαρξη και λειτουργία Κοινοβουλίου, δηλαδή αντιπροσωπευτικού σώματος.

Επομένως, δημοκρατική διάσταση, αντιπροσώπευση, κοινοβουλευτισμός και λειτουργικό καθεστώς των ΜΜΕ ως συμπύκνωση θεμελιωδών αρχών και συνιστωσών του πολιτικού συστήματος.

Η ισότητα των πολιτικών κομμάτων είναι ισότητα ευκαιριών και όχι μαθηματική ισότητα. Συνεπώς, τα πολιτικά κόμματα δεν θεωρούνται ίσα ως προς το μέγεθός τους ή την εκλογική τους επιρροή, αλλά αξιώνουν ίσες ευκαιρίες ως προς την πρόσβασή τους στην πολιτική διαδικασία. Αποδέκτης της ισότητας ευκαιριών είναι το κράτος και οι συντεταγμένες λειτουργίες του.

Τα πολιτικά κόμματα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα ανεξαιρέτως, να κερδίσουν την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Εφόσον τα ΜΜΕ είναι σήμερα οι βασικοί άξονες διάδοσης των ιδεών και διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, καταλαμβάνουν, μαζί με τα ταυτιζόμενα με αυτά ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα, την πρώτιστη θέση μεταξύ των παραγόντων που έχουν τη δυνατότητα να επιβαρύνουν και να αμβλύνουν τις ίσες ευκαιρίες των πολιτικών κομμάτων. Εξασφαλίζουν, δηλαδή, πρωτεύουσα θέση έναντι του κρατικού μηχανισμού και του εκλογικού συστήματος.

Ο θεσμός των πολιτικών κομμάτων και η ισοδύναμης σημασίας για την ολοκλήρωσή του θεσμική λειτουργία των ΜΜΕ είναι ενδεικτικής σημασίας και για την κατανόηση της θεμελιώδους αρχής της διάκρισης των λειτουργιών.

Η διάκριση των λειτουργιών στη σύγχρονη εποχή, χωρίς να χάνει τη θεσμική της αξία, αποκτά νέο δυναμικό περιεχόμενο με σκοπό την αποτροπή της εξουσιαστικής και πολιτικής αυθαιρεσίας. Ενα σύστημα αμοιβαίων ελέγχων και ισορροπιών υπερβαίνει την κλασική τριπλή διάκριση (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική) και ενσωματώνει, μεταξύ άλλων, οπωσδήποτε τις πλέον επίκαιρες αντιλήψεις συλλειτουργίας κομμάτων και ΜΜΕ.

Τέλος, η απόλυτη χειραφέτηση των ΜΜΕ του ραδιοτηλεοπτικού χώρου από τη σύμπτωση φορέων εξουσίας και οικονομίας αποδυναμώνει δραματικά την ικανότητα ελέγχων επί της συμβατότητας πολιτικών ή πρακτικών του κράτους με την αρχή του κράτους δικαίου.

* ομότιμος καθηγητής, πρώην αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)