Στην εισήγηση του, ο Μ. Μυτιληνάκης περιέγραψε το πλαίσιο εντός του οποίου κινήθηκε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο είχε να κάνει με τους καταναγκασμούς του προγράμματος. Επιπλέον, προχώρησε σε μια εκτίμηση των κινήσεων της κυβέρνησης της ΝΔ αναφορικά με την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, σημειώνοντας πως μια σειρά προεκλογικών υποσχέσεων του κόμματος του κ. Μητσοτάκη έχουν ήδη διαψευστεί.
Δείτε το βίντεο και το πλήρες κείμενο της εισήγησης:
Διαβάστε ολόκληρη τηνν εισήγηση του συντονιστή του Τμήματος Μικρομεσαίας Επιχειρηματικότητας:
Την τελευταία δεκαετία ζούμε μία εποχή με έντονα χαρακτηριστικά την ταχύτητα, τις αλλαγές, τις ανατροπές στη σφαίρα της πολιτικής, της παραγωγής, της οικονομίας, της κοινωνίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Τα 5 πρώτα χρόνια (2010-2014) η χώρα έζησε τον εφιάλτη της οικονομικής, παραγωγικής και κοινωνικής κατάρρευσης.
Τα αίτια και τα αποτελέσματα της περιόδου εκτιμήσαμε στην ολομέλεια του τμήματος τον Απρίλιο του 2017.
Στην ίδια ολομέλεια εκτιμήσαμε και τις προσπάθειες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας το 2015 σε συνθήκες χρεοκοπίας. Το βασικό αφήγημα για το σταμάτημα της καταστροφής και την αντιστροφή της καθοδικής πορείας ήταν ο σχεδιασμός και υλοποίηση του πλάνου της παραγωγικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης.
Η παραγωγική βάση της χώρας είχε περίπου καταστραφεί. Η κρίση είχε αποκαλύψει όλες τις αδυναμίες ενός μοντέλου ανάπτυξης που είχε οικοδομηθεί πάνω σε «φούσκες» στην οικοδομή, στην πλαστή λαϊκή κατανάλωση, με δανεικά, στις απάτες και αυταπάτες του χρηματιστηρίου.
Το μοντέλο αυτό καλλιέργησε τον παρασιτισμό, πήραν θέση ο «αέρας», η αρπαχτή, η διαπλοκή, η φοροδιαφυγή, όλα όσα αρνητικά στοιχεία συνετέλεσαν στον να δημιουργηθεί ένα ασθενές, αντιπαραγωγικό και ευάλωτο στις κρίσεις επιχειρηματικό μοντέλο.
Λόγω μεγέθους χώρας, πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών, τα τελευταία 80 χρόνια, στο επιχειρηματικό μοντέλο κυριαρχούσαν και κυριαρχούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε ποσοστό 96-97% του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων. Ο ευρωπαϊκός χαρακτηρισμός για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με βάση τον οικονομικό κύκλο, ύψος παγίων και αριθμό εργαζομένων διαφέρει ως προς την κατηγοριοποίησή του με τις αντίστοιχες ελληνικές. Στην Ελλάδα κυριαρχούν οι αυτοαπασχολούμενοι, οι πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις.
Η κρίση επιδείνωσε την κατάσταση, αυξάνοντας το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων, των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων στο συνολικό αριθμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και σμίκρυνση των μεγεθών των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων.
Το μοντέλο της παραγωγικής ανασυγκρότησης που σχεδίασε και υλοποιούσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πρακτικά έπαιρνε υπόψιν του όλα τα παραπάνω, συν τις σημαντικές ελλείψεις σε απαραίτητα αναπτυξιακά εργαλεία, όπως χρηματοδότηση, ανανέωση και εμπλουτισμό παγίων, ικανοποιητική εσωτερική ζήτηση, ενσωμάτωση καινοτομίας, εξωστρέφεια, εκσυγχρονισμό πλαισίου λειτουργίας κ. ά.
Η δημιουργία ενός σταθερού φιλοαναπτυξιακού περιβάλλοντος έσω και κάτω από τις αφόρητες πιέσεις των δανειστών και τις ανάγκες του κλεισίματος των αξιολογήσεων του προγράμματος, ήταν μονόδρομος.
Η προσπάθεια αυτή είχε θετικά αποτελέσματα, παρότι έγινε στις συγκεκριμένες συνθήκες εξωγενών ασφυκτικών πιέσεων, παρά την υπονόμευση εγχώριων κύκλων που θεωρούσαν ότι πολύ τους βόλευε να συνεχίζονται οι μνημονιακές νεοφιλελεύθερες πολιτικές σκληρής λιτότητας και αναδιάταξης της αγοράς υπέρ εθνικών και διεθνών βιομηχανικών, εμπορικών και κατασκευαστικών ομίλων, με την παράλληλη καταστροφή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε όλο το εύρος της επιχειρηματικότητας (παραγωγή προϊόντων, μεταποίηση, εμπόριο, υπηρεσίες, τεχνικά επαγγέλματα επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές).
Στα θετικά αποτελέσματα αξιολογείται και η συμβολή στην προσπάθεια του μεγαλύτερου μέρους του οργανωμένου μαζικού κινήματος των μικρομεσαίων επιχειρηματιών και των φορέων του.
Η ολομέλεια διεξάγεται σε ένα διαφορετικό πολιτικό περιβάλλον. Το διαφορετικό συνίσταται: α) τον Αύγουστο του 2018, με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η χώρα ολοκλήρωσε τις δεσμεύσεις της απέναντι στο 3ο μνημόνιο με τους θεσμούς, υλοποιώντας με επιτυχία την προεκλογική δέσμευση του Σεπτεμβρίου 2015 για έξοδο της χώρας από τα μνημόνια με την κοινωνία όρθια
Το τέλος των μνημονίων συνδυάστηκε με μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και τη δημιουργία ενός βατού οδικού χάρτη εξυπηρέτησής του, με κύριο χαρακτηριστικό την χρονική ωρίμανση, τα σταθερά επιτόκια, τη σταδιακή μείωση των ετήσιων δημοσιονομικών πλεονασμάτων. Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκε ένα χρηματικό απόθεμα ασφαλείας περίπου 35-37 δις., με στόχο την αποσυμπίεση των δανειακών αναγκών της χώρας και αποτέλεσμα την ταχύτατη και ουσιαστική αποκλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού. Επισφραγίσθηκε στην πράξη ότι η χώρα βγήκε ξανά στις αγορές με αντικειμενικούς όρους.
Η χώρα με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε να έχει ανάπτυξη για 10 συνεχόμενα τρίμηνα. Για το 2018-2019 ο ρυθμός ανάπτυξης βρίσκεται περίπου στο 2%.
Από το 2017 σταθεροποιήθηκε η αντιστροφή τάσης της προηγούμενης εξαετίας συνεχούς μείωσης του αριθμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και έχουμε τρίτο συνεχή χρόνο αυξητικής τάσης (περισσότερες ενάρξεις έναντι κλεισίματος).
Το 2019 μετά από 8 χρόνια είχαμε αύξηση κατώτατου μισθού κατά 11% και κατάργηση του υποκατώτατου, γεγονός ιδιαίτερα ενθαρρυντικό (αν και όχι αρκετό) για ην ενίσχυση του κοινωνικού ιστού και την αύξηση της λαϊκής κατανάλωσης. Δέσμευση του ΣΥΡΙΖΑ για αύξηση του κατώτατου μισθού τα δύο επόμενα χρόνια, έτσι ώστε το 2020 να φθάσει τα 750 ευρώ/μήνα.
Το διάστημα που εξετάζουμε λειτούργησε και συμπληρώθηκε το νομοθετικό αναπτυξιακό πλαίσιο με βάση τον αναπτυξιακό νόμο 4399/16, το ΠΑΑ και τις προκηρύξεις ΕΣΠΑ, χωρίς όμως εντυπωσιακά αποτελέσματα, κυρίως λόγω δυσκολίας ανταπόκρισης από Μμε, αδυναμίας υποστήριξης των δράσεων από το τραπεζικό σύστημα και γενικότερων αβεβαιοτήτων. Ακόμη, ο σχεδιασμός των προκηρύξεων ΕΣΠΑ μπορούσε να είναι καλύτερος αν είχε προηγηθεί ενδελεχής και ολόπλευρη συζήτηση για τις ανάγκες και τις δυνατότητες του παραγωγικού χώρου, χωρίς αμφιβολία όμως τα αποτελέσματα ήταν θετικά.
Το οικονομικό περιβάλλον βελτιώθηκε ακόμα περισσότερο με σημαντικές μεταρρυθμίσεις σε θεσμικό επίπεδο, όπως ο Νόμος Δημοσίων Συμβάσεων, Νόμος για Επιμελητήρια, Νόμος εκσυγχρονισμού λειτουργίας νομικών προσώπων, δημιουργία πλήθους χρηματοδοτικών εργαλείων, *σύσταση-αδειοδότηση επιχειρήσεων, *περιλαμβανομένης και της λειτουργίας Αναπτυξιακής Τράπεζας, το Κτηματολόγιο, τους Δασικούς Χάρτες, τον εξωδικαστικό μηχανισμό κ. ά.
Πέραν των θετικών μεταβολών και ενισχυτικά για τη δράση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, σημαντικό ρόλο και επίδραση είχαν και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης 1ου και 2ου βαθμού (προγράμματα Φιλόδημος 1 και 2, ΠΕΠ)
Το τέλος των μνημονίων και η αποδέσμευση της χώρας από τη σκληρή εποπτεία, σε συνδυασμό με τη σχετική άνεση του δημοσιονομικού χώρου που δημιουργήθηκε, επέτρεψε την έναρξη της διαδικασίας αποκλιμάκωσης των υπέρβαρων φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων του μικρομεσαίου επιχειρηματία (μείωση φορολογικών συντελεστών κατά 1 μονάδα κατ’ έτος, μείωση ασφαλιστικών εισφορών από 20% στο 13% (κλάδος συνταξιοδότησης), εξόφληση ασφαλιστικών οφειλών σε 120 δόσεις ).
Αποτιμώντας το περιβάλλον της περιόδου έως το τέλος Ιουνίου 2019, εκτιμάμε ότι από την αρχή διακυβέρνησης της χώρας από το ΣΥΡΙΖΑ (Ιανουάριος 2015 μέχρι Ιούνιος 2019) ανασχέθηκε η μείωση του αριθμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δημιουργήθηκε ένα σταθερό και βιώσιμο επιχειρηματικό περιβάλλον και όλοι οι δείκτες επιχειρηματικότητας απέκτησαν θετικό πρόσημο.
Β) Η περίοδος Ιούλιος 2019 μέχρι σήμερα χαρακτηρίζεται πρώτα απ’ όλα από την κυβερνητική αλλαγή. Το θολό αφήγημα της Νέας Δημοκρατίας προεκλογικά για την καταστροφή της μεσαίας τάξης από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μέσω μιας πολύ καλά σχεδιασμένης «fake» επικοινωνιακής καμπάνιας, χρησιμοποιώντας και την παντοδυναμία της στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και σε συνδυασμό με τις δικές μας αδυναμίες κοινοποίησης του πολύ σημαντικού έργου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είχε αρνητική επίδραση στο εκλογικό αποτέλεσμα.
Η κυβερνητική πολιτική των τελευταίων 5 μηνών από τη Νέα Δημοκρατία, πέραν της εμπροσθοβαρούς φορολογικής ελάφρυνσης (24% από 28%), η οποία όμως είχε δρομολογηθεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ , αποκαλύπτει όλο το εύρος της απάτης απέναντι στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις ανάγκες τους.
Μέσα στους πρώτους 5 μήνες μετράμε την αύξηση του ενεργειακού κόστους που υπερκαλύπτει τη μείωση από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (μείωση ΦΠΑ από 13% σε 6%), τη μη ΑΚΎΡΩΣΗ της δέσμευσης ΣΥΡΙΖΑ για την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για εισόδημα μέχρι 20.000, τη μείωση - κοροϊδία προκαταβολής φόρου (95% αντί για 100%) με τη δέσμευση ΣΥΡΙΖΑ για μείωση στο 50% αντί 100% και πάνω απ’ όλα την κατάργηση της εμβληματικής ασφαλιστικής μεταρρύθμισης του ΣΥΡΙΖΑ και την επαναφορά του συστήματος των κλάσεων και μάλιστα με τεχνική ασανσέρ που σε συνδυασμό με τη δεδηλωμένη πρόθεση της κυβέρνησης της ΝΔ για την είσοδο ιδιωτών στη διαχείριση του ασφαλιστικού συστήματος, καθιστά άδηλο το συνταξιοδοτικό μέλλον του συνόλου των εργαζομένων και ιδίως των μικρομεσαίων επιχειρηματιών. Η πρώτη άμεση επίπτωση: αύξηση εισφορών 20% για πάνω από το 50% των ασφαλισμένων.
Θυμόμαστε την τραγική εμπειρία 2010-2014 εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρηματιών, με τα υπέρογκα πρόστιμα, τη στέρηση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, τις ποινικές διώξεις, τις καταδίκες και τις φυλακίσεις.
Το κατ’ ευφημισμό «αναπτυξιακό» που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ ουδόλως αντανακλά έστω και ψήγματα αναπτυξιακής πολιτικής για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και το μόνο που φαίνεται ότι επιτυγχάνει είναι η διευθέτηση οφειλών απέναντι στο πελατειακό κράτος.
Όσο και αν το 5μηνο είναι μικρό χρονικό διάστημα, τα όσα έχουν συμβεί, τα όσα έχουν διαρρεύσει και, κυρίως, η άσκηση σκληρής νεοφιλελεύθερης πολιτικής με τη μέθοδο ΣΟΚ και δέος που ακολουθεί η κυβέρνηση, διαμορφώνουν αρνητικό περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα, ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Παρά τη διαφαινόμενη δυσμενή διαμόρφωση του οικονομικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, τους τελευταίους μήνες από την κυβέρνηση της ΝΔ που συνίσταται σε μια εμφανή προσπάθεια στήριξης των λίγων μεγάλων έναντι των πολλών και μικρών επιχειρήσεων. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι φορείς τους θα πρέπει να εντείνουν την προσπάθεια διεκδίκησης θετικών μέτρων και απόκρουσης επιβαρυντικών για την βιωσιμότητά τους και την αναπτυξιακή τους προοπτική.
Η μείωση των φορολογικών συντελεστών λειτουργεί θετικά για την κατανάλωση και την απασχόληση. Η μείωση όμως των συντελεστών όπως αναφέρεται…στο φορολογικό νομοσχέδιο, επιδρά μόνο σε όσους έχουν υψηλό εισόδημα. Για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, η ελάφρυνση κατά 17 ευρώ τον χρόνο, δεν συνιστά θετική εξέλιξη.
Η αύξηση του ποσοστού των υποχρεωτικών συναλλαγών στο 30%, πέραν της επιβάρυνσης των τραπεζικών χρεώσεων, δεν μπορεί να συνδυαστεί με το σημερινό καθεστώς. Πρέπει να θεσμοθετηθεί άμεσα ακατάσχετος λογαριασμός για συναλλαγές συνδεδεμένες με POS.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πρέπει να αναλάβουν δράσεις και σε άλλα επίπεδα. Πρέπει να αυξήσουν τη συνεργατικότητά τους, τις μεταξύ τους συνέργειες, έτσι ώστε να δημιουργηθούν σχήματα ικανά να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του ανταγωνισμού και να δημιουργήσουν οικονομίες κλίμακας προς όφελός τους. Σήμερα υπάρχουν νέες μορφές συνεργειών που μπορούν να συνδυάσουν το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων με την εξειδίκευση, την καινοτομία, τη συγκρότηση επιχειρηματικού σχεδίου (clusters, συνεταιρισμοί, συστάδες μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δημιουργία συστημάτων υποδομών, logistics κ.ά.)
Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα πρέπει να ενσωματώσει στη λειτουργία της αρχές και αξίες που θα της προσδώσουν μεγαλύτερο κύρος και αποτελεσματικότητα. Η τήρηση της εργασιακής και ασφαλιστικής νομιμότητας, η φορολογική συνέπεια, η έννοια του διαμοιρασμού της παραγόμενης προστιθέμενης αξίας, οι δράσεις περιβαλλοντικής και κοινωνικής ανταπόδοσης, ενισχύουν τη θέση της στο κοινωνικό σύνολο και της προσδίδουν βιώσιμα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά.
Οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες για την πράσινη ανάπτυξη, τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την κυκλική οικονομία, αποτελούν σημαντικά πεδία δραστηριότητας της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και έχουν ουσιαστική συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος.
