Κατά τη διάρκεια του αφιερώματος «Σμιλεύοντας τον Χρόνο», που θα πραγματοποιηθεί στην περιοχή του Πέραν από τις 16 έως τις 31 Δεκεμβρίου, θα παρουσιασθεί μία συλλογή από οκτώ ποιητικές και βαθιά προσωπικές ταινίες του ποιητή-σκηνοθέτη. Το αφιέρωμα παίρνει το όνομά του από το ομότιτλο βιβλίο του σκηνοθέτη στο οποίο ο Ταρκόφσκι περιγράφει τις απόψεις του για τη ζωή και τον κινηματογράφο.
Συγκεκριμένα θα προβληθούν οι ταινίες «Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν», «Αντρέι Ρουμπλιόφ», «Σολάρις», «Ο Καθρέφτης», «Στάλκερ», «Νοσταλγία» και το τελευταίο του αριστούργημα «Θυσία». Στο αφιέρωμα συμπεριλαμβάνεται και το γαλλικό ντοκιμαντέρ «Μια ημέρα στη ζωή του Αντρέι Αρσένιεβιτς» του Κρις Μάρκερ (1986), φίλου και συνεργάτη του Αντρέι Ταρκόφσκι που είναι μια ωδή στον ρώσο σκηνοθέτη.
Η ταινία «Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν», που αφηγείται την ιστορία ενός αγοριού που δουλεύει ως κατάσκοπος για τους αντάρτες στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν η πρώτη του Ταρκόφσκι που απέσπασε το Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας το 1962.
Η επική και αλληγορική ταινία «Αντρέι Ρουμπλιόφ» εστιάζει στη ζωή του αγιογράφου Ρουμπλιόφ ο οποίος έζησε τον 15ο αιώνα. Για πολλά χρόνια το φιλμ είχε τεθεί στο αρχείο καθώς είχε αναφορές στα δεινά των σοβιετικών καλλιτεχνών. Ωστόσο προβλήθηκε στη Δύση και πολύ γρήγορα έγινε ευρέως γνωστή στους θεατές και στους κριτικούς. Στην τότε ΕΣΣΔ προβλήθηκε μετά το βραβείο που απέσπασε το 1967 στο φεστιβάλ των Καννών. Οι ταινίες του Ταρκόφσκι φέρουν πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Στην ταινία «Ο Καθρέφτης», οι γονείς του πρωταγωνιστή είναι η απεικόνιση των γονιών του σκηνοθέτη.
Στις επόμενες ταινίες του ο Ταρκόφσκι επικεντρώθηκε σε άλλα θέματα. Στο επιστημονικής φαντασίας «Σολάρις» (1971) το οποίο εμπνεύσθηκε από το ομότιτλο βιβλίο του Στάνισλαβ Λεμ. Ο ίδιος ο Ταρκόφσκι είχε δηλώσει ότι η αποστολή του πρωταγωνιστή Κέλβιν στον πλανήτη Σολάρις είχε έναν και μόνο σκοπό: να δείξει ότι η αγάπη για τον άλλον είναι απαραίτητη για κάθε ζωή. Ένας άνθρωπος χωρίς αγάπη, δεν είναι άνθρωπος πια, δηλώνει.
Επιστημονικής φαντασίας είναι και η επόμενη ταινία του 1979, το «Στάλκερ» ("Κυνηγός", στα ρωσικά). Και αυτή βασίζεται σε βιβλίο, ειδικότερα στη νουβέλα των Μπόρις και Αρκάντι Στρουγκάρσκι. Περιγράφει την πορεία τριών προσώπων μέσα σε ένα μυστηριώδες, απαγορευμένο τοπίο που ονομάζεται «έρημος». Οι ήρωες της ταινίας αναζητούν ένα σημείο το οποίο, όπως λένε, μπορεί να εκπληρώσει όλες τις επιθυμίες του ανθρώπου.
Για τις ανάγκες της ταινίας «Νοσταλγία» (1983) ο Ταρκόφσκι αποφασίζει να επισκεφθεί την Ιταλία προσπαθώντας να κατανοήσει τι ήταν αυτό που σημάδεψε τη ζωή του ρώσου ποιητή του 18ου αιώνα Σασνόφσκι, ο οποίος αφού έμεινε τρία χρόνια στην Ιταλία, επέστρεψε στη Ρωσία και αυτοκτόνησε.
«Η Θυσία», ένας φόρος τιμής στον διάσημο σουηδό σκηνοθέτη 'Ινγκμαρ Μπέργκμαν, είναι η τελευταία ταινία του Ταρκόφσκι και -κατά μία έννοια- μπορεί να θεωρηθεί η πνευματική διαθήκη του, καθώς τέσσερις μήνες μετά τη βράβευσή του στις Κάννες, ο ρώσος σκηνοθέτης άφησε την τελευταία του πνοή στο Παρίσι σε ηλικία 54 χρόνων, προσβεβλημένος από καρκίνο στους πνεύμονες.
Η ταινία γυρίστηκε το 1986 στη Σουηδία και ο σκηνοθέτης συνεργάσθηκε επίσης με μόνιμους συνεργάτες του Μπέργκμαν, τον φωτογράφο Σβεν Νίκβιστ και τον ηθοποιό 'Ερλαντ Γιόζεφσον. Στην ταινία βλέπουμε τον ήρωα να γιορτάζει τα γενέθλιά του μαζί με την οικογένεια του, λίγες ώρες πριν από την πυρηνική καταστροφή στο Τσερνόμπιλ.
Ο Αντρέι Ταρκόφσκι, γιος του διάσημου ποιητή Αρσένι Ταρκόφσκι, γεννήθηκε στη Μόσχα το 1932. Σπούδασε κινηματογράφο στο περίφημο Ινστιτούτο Κινηματογράφου Γκερασίμοφ στη Μόσχα. Το 1960 κάνοντας την πτυχιακή του εργασία γύρισε «Το βιολί και ο οδοστρωτήρας», μία μεσαίου μήκους -45 λεπτών- ταινία, η μοναδική ταινία του που εκτυλίσσεται ολόκληρη στην τότε ΕΣΣΔ. Το 1961 ολοκληρώνει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του «Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν» η οποία του προσδίδει διεθνή αναγνωρισιμότητα. Το φιλμ αναφέρεται στην ιστορία του νεαρού ορφανού Ιβάν μέσα από μια σειρά ονείρων και συζητήσεων και σύμφωνα με τον γάλλο φιλόσοφο Ζαν Πολ Σαρτρ, είναι «η ωραιότερη ταινία που έχει δει ποτέ του».
ΑΠΕ-ΜΠΕ (Πηγή: Sabah, Cahier du cinema)
