Την άμεση απεξάρτηση της ελληνικής γεωργίας από τοξικά φυτοφάρμακα ζητά η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace. Σύμφωνα με τη νέα έκθεση της διεθνούς οργάνωσης, η βιομηχανική γεωργία, ούσα εξαρτημένη από χημικά φυτοφάρμακα και λιπάσματα, δηλητηριάζει το νερό και το χώμα, καταστρέφει τη βιοποικιλότητα και θέτει σε κίνδυνο την άγρια ζωή και τα φυσικά οικοσυστήματα. Μάλιστα, σε προηγούμενη έκθεσή της είχε επισημάνει ότι οι πλέον εκτεθειμένοι στις σοβαρές επιπτώσεις της χρήσης φυτοφαρμάκων είναι οι αγρότες, οι οικογένειές τους και οι άνθρωποι που ζουν σε περιοχές βιομηχανικής γεωργίας, παρουσιάζοντας, παράλληλα, στοιχεία που συνδέουν συγκεκριμένα φυτοφάρμακα με διάφορες μορφές καρκίνου και νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως πάρκινσον και αλτσχάιμερ.
Η Greenpeace, με ανακοίνωσή της, καλεί τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βαγγέλη Αποστόλου, να καταργήσει τη χρήση των συνθετικών-χημικών φυτοφαρμάκων που δηλητηριάζουν το περιβάλλον, την τροφή και την υγεία μας και να στηρίξει πολιτικά και οικονομικά τη στροφή της χώρας στη βιώσιμη γεωργία.
Η έκθεση της Greenpeace εξετάζει τις εκτενείς και σοβαρές επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων στην υγεία των ανθρώπων και του περιβάλλοντος και τα κενά και τις ελλείψεις στο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο. Όπως επισημαίνει, τα φυτοφάρμακα μειώνουν επωφελείς οργανισμούς και πληθυσμούς απαραίτητους στην τροφική αλυσίδα και επηρεάζουν ζωτικές λειτουργίες των οικοσυστημάτων, όπως η επικονίαση, η φυσική καταπολέμηση επιβλαβών οργανισμών, η ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων και η γονιμότητα του εδάφους. «Η οικονομική σημασία αυτών των αναντικατάστατων λειτουργιών των οικοσυστημάτων είναι τεράστια, ενώ το κόστος σε περίπτωση που χαθούν παραμένει ανυπολόγιστο» υπογραμμίζει.
Ειδικότερα, όπως έγινε γνωστό, σήμερα στην Ευρώπη απειλείται σχεδόν το ένα τέταρτο (24,5%) των ειδών που είναι ευάλωτα ή κινδυνεύουν, ενώ απειλούνται βασικές λειτουργίες του οικοσυστήματος, όπως η επικονίαση.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η υπεύθυνη της εκστρατείας της Greenpeace για τη βιώσιμη γεωργία, Έλενα Δανάλη, τονίζει ότι οι Έλληνες αγρότες πρέπει να στηριχθούν από τις ελληνικές και τις ευρωπαϊκές Αρχές, τόσο σε επίπεδο τεχνογνωσίας, όσο και σε οικονομικό επίπεδο, προκειμένου να εφαρμόσουν βιώσιμες πρακτικές που μεσοπρόθεσμα θα είναι και ποιοτικά και οικονομικά, σαφώς, αποδοτικότερες για τους ίδιους, για τους καταναλωτές και για το περιβάλλον. Οι φυσικοί τρόποι λίπανσης με την καλλιέργεια ψυχανθών και την αμειψισπορά διαμορφώνουν τις ιδανικότερες συνθήκες προκειμένου να υπάρξουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. «Εάν οι φυσικές λειτουργίες των φυτών είναι κανονικές, τότε αυτά δεν αρρωσταίνουν. Αρρωσταίνουν, κυρίως, από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Δανάλη, προσθέτοντας: «Η απεξάρτηση από οποιαδήποτε τοξική συνήθεια, μόνο καλό μπορεί να επιφέρει». Στο μεσοδιάστημα, απαραίτητη κρίνεται η εφαρμογή ορθολογικής χρήσης φυτοφαρμάκων, αλλά και η δημιουργία μίας επίσημης βάσης δεδομένων σε σχέση με το ποια από αυτά χρησιμοποιούνται, σε τι ποσότητα, συχνότητα και ένταση, καθώς δεν υπάρχει καθόλου σαφής εικόνα σε επίπεδο ελληνικής επικράτειας.
Όσον αφορά τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, η κ. Δανάλη δηλώνει: «Όταν υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν ότι το ζιζανιοκτόνο Roundup είναι "πιθανώς καρκινογόνο" και όμως ακόμα κυκλοφορεί ελεύθερα στην αγορά, αντιλαμβάνεται κανείς το μέγεθος του προβλήματος». «Οι μοναδικοί κερδισμένοι από τον φαύλο κύκλο της χρήσης φυτοφαρμάκων είναι οι έξι εταιρείες που πωλούν και ελέγχουν το 76% των φυτοφαρμάκων παγκοσμίως. Τα δισεκατομμύρια ευρώ των φορολογουμένων πολιτών που σπαταλούνται στη στήριξη της τοξικής βιομηχανικής γεωργίας και την έρευνα για περισσότερα αγροχημικά, πρέπει να επενδυθούν στη στροφή σε βιώσιμες γεωργικές πρακτικές που παράγουν τροφή χωρίς να μας δηλητηριάζουν» προσθέτει.
Η κ. Δανάλη χαρακτηρίζει ως «μύθο» τη σκόπιμη σύνδεση της τοξικής γεωργίας με την αντιμετώπιση προβλημάτων σίτισης στον κόσμο, καθώς όπως λέει, ο πλανήτης, ήδη, παράγει μιάμιση φορά περισσότερα αγαθά από αυτά που χρειαζόμαστε. Την ώρα που στις αναπτυγμένες χώρες το ένα τρίτο των τροφών πετάγεται στον κάλαθο των αχρήστων, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού βρίσκεται αντιμέτωπο με το φάσμα της πείνας. «Απαιτείται πολιτική βούληση για δικαιότερη κατανομή της τροφής στον πλανήτη», τονίζει.
Στην Ευρώπη, το 2015, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στα έντομα επικονιαστές, αναλύοντας περισσότερες από 800 επιστημονικές μελέτες. Αυτή η μείωση συνεπάγεται καταστρεπτικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την τροφική αλυσίδα, καθώς το 70% των 124 βασικών εμπορικών καλλιεργειών που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση στην Ευρώπη, όπως τα μήλα, εξαρτώνται από την επικονίαση.
Τέλος, όσον αφορά το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο, η Greenpeace επισημαίνει κενά και ελλείψεις στις διαδικασίες αξιολόγησης κινδύνου, έγκρισης και ελέγχου των χημικών φυτοφαρμάκων. Σήμερα, στην ΕΕ είναι εγκεκριμένες για χρήση σχεδόν 500 δραστικές ουσίες φυτοφαρμάκων, εκ των οποίων το1/4 υπερβαίνει τα όρια διείσδυσης στο έδαφος και το νερό, ενώ οι 79 υπερβαίνουν τις κρίσιμες τοξικές δόσεις για τους υδρόβιους οργανισμούς (4). Επιπλέον, ο συνολικός αριθμός των σκευασμάτων (γνωστά ως συνδυασμοί, μείγματα ή κοκτέιλ) που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των εγκεκριμένων δραστικών ουσιών, άρα τα σκευάσματα που διατίθενται είναι πιο τοξικά από τις μεμονωμένες δραστικές ουσίες τους.
