Του Σπύρου Παπαδόπουλου (Το βυτίο), πηγή: monopress.gr
Ο άσχημος, σκοτεινός και επικίνδυνος εχθρός είναι, για άλλη μια φορά, οι «λαθρομετανάστες», όπως προτιμούν να τους αποκαλούν οι, με σφραγίδα ληξίαρχου, ντόπιοι.
Για αρκετές μέρες κυριάρχησε στη δημόσια συζήτηση το σχέδιο της κυβέρνησης να δημιουργήσει τα περίφημα κέντρα φιλοξενίας για τους μετανάστες. Οι λέξεις αποτελούν πάντοτε το πρώτο θύμα, όταν το νόημα διαστρέφεται. Σε στρατόπεδα λοιπόν θα κρατούνται μετανάστες, χωρίς να κατηγορούνται για κάποιο έγκλημα, πέρα απ’ αυτό του «παράνομου» περάσματος στη χώρα. Αυτοί οι χώροι εγκλεισμού, βαφτίζονται τώρα, κέντρα φιλοξενίας. Αντίστοιχα, η εξαθλίωση στην οποία ζουν χιλιάδες άνθρωποι, ονομάζεται υγειονομική βόμβα. Η τηλεοπτική ορολογία, όταν αντικρίζει κάποιον που περνά τη μέρα του στοιβαγμένος μαζί με δεκάδες άλλους στον ελάχιστο χώρο, χωρίς νερό, μπάνιο ή φαγητό, ανακαλύπτει μόνο τον κίνδυνο για την υγεία των ντόπιων. «Η εξαθλίωση είναι μία ασθένεια, πολύ φοβόμαστε ότι είναι κολλητική», λένε σε όλους τους τόνους τα ρεπορτάζ των καναλιών.
Πρώτα απ’ όλα όμως οφείλουμε να επισημάνουμε το προφανές. Η πολιτική ελίτ επιλέγει να ανακινήσει, με τον πλέον αντιδραστικό μάλιστα τρόπο, ένα πιασάρικο θέμα, στο ξεκίνημα μιας προεκλογικής περιόδου, στην οποία αυτό που κατεξοχήν θα έπρεπε να συζητείται είναι η οικονομική κατάσταση των πολιτών και του κράτους. Επιλέγεται λοιπόν το μεταναστευτικό, κυρίως επειδή ξυπνάει τα χειρότερα ένστικτα και πολώνει όλες τις πλευρές σε ακραίο σημείο. Ακόμη πιο προφανές είναι ότι η δημιουργία στρατοπέδων συγκέντρωσης, δεν μπορεί με κανένα τρόπο, πρακτικά, να αποτελέσει μέρος της λύσης του «προβλήματος».
Όμως, το κεντρικό ζήτημα δεν εντοπίζεται στον, για άλλη μια φορά, άκρατο λαϊκισμό και οπορτουνισμό των δύο μεγάλων κομμάτων, όσο στην παρουσίαση του θέματος απ’ τους δημοσιογράφους. Είναι ένα μικρό σοκ να παρατηρείς την κάλυψη των συμβατικών Media. Η τηλεοπτική «Ανατροπή» της 26ης Μαρτίου ήταν κάτι περισσότερο από αποκαλυπτική. Σε ένα πάνελ που θα συζητούσε το ζήτημα των δημόσιων αποδοκιμασιών και του μεταναστευτικού, ήταν καλεσμένοι οι Μ. Χρυσοχοΐδης, Μ. Βορίδης, Θ. Πλεύρης, Γ. Ψαριανός, καθώς επίσης η Ρ. Δούρου και ο Α. Καφετζόπουλος. Οι εκφράσεις του προσώπου του ηθοποιού καθώς άκουγε τα όσα λέγονταν, ήταν ενδεικτικές της απελπισίας που θα καταλάμβανε οποιονδήποτε αντιμετωπίζει τους μετανάστες ως ανθρώπους και όχι ως φορείς ασθένειας ή κάποιου είδους ξενόφερτης βρωμιάς.
Σε ανάλογο ύφος με την «Ανατροπή», ο Θέμος Αναστασιάδης στο Πρώτο Θέμα έγραφε: «Τρέξτε να διώξετε τους ξένους πριν μας διώξουν οι Ευρωπαίοι από τη χώρα μας». Το ίδιο κλίμα συνεχίστηκε όλη την εβδομάδα, σε διάφορες εμφανίσεις του Περιφερειάρχη Αττικής σε ραδιοφωνικούς σταθμούς. Στο ράδιο 9, οι δημοσιογράφοι ζητούσαν να πάρει το θέμα πάνω του, να ετοιμαστούν γρήγορα τα κέντρα φιλοξενίας και ν’ ανασάνει επιτέλους το κέντρο της Αθήνας. «Το πρόβλημα είναι εθνικό, όχι τοπικό. Αν πέσει η πρωτεύουσα, θα πέσει όλη η χώρα» είπε χαρακτηριστικά ένας άλλος τοπικός άρχων, ο Δήμαρχος Αθηναίων.
Η φράση «θα πέσει η κυβέρνηση» προφανώς χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει σε λεκτικό επίπεδο τον επικείμενο πόλεμο που θα εξαπολύσει η πολιτεία εναντίον δικαίων και αδίκων. Κάπως σαν την «επιχείρηση σκούπα», η οποία, όπως φανερώνει και το όνομά της, δεν σημαίνει τον εντοπισμό των υπαιτίων κάποιας παράβασης, αλλά τη σάρωση, το σκούπισμα μιας περιοχής, παίρνοντας σβάρνα το σύνολο μιας ομάδας ανθρώπων. Πρόκειται για μια επιχείρηση που έχει σκοπό να τρομοκρατήσει τους μεν και να επιδείξει μια δήθεν αποφασιστικότητα στους δε. Μια «επιχείρηση σκούπα» εξάλλου, δεν έχει καθόλου να κάνει με την διασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης ή της νομιμότητας.
Κάπως έτσι όμως, όλη αυτή η ρητορική καναλιών και πολιτικών βρίσκει μεγάλο κοινό, αφού παίζει με τα αντανακλαστικά μιας κοινωνίας σε αποσύνθεση. Μιας κοινωνίας που επιλέγει να θυμώνει και όχι να θυμάται, που προτιμά να φοβάται και όχι να καταλαβαίνει. Κι όμως, θα περίμενε κανείς, η ελληνική κοινωνία να επιδεικνύει μια αυξημένη ευαισθησία στα θέματα του μεταναστευτικού.
Το διδακτικό μεταναστευτικό παρελθόν μας
Η μνήμη όπου κι αν την αγγίξεις πονάει, λέει ο ποιητής. Έτσι, στην εφημερίδα Αυγή της 24ης Ιουνίου 1953, αναφέρεται η έκκληση του Έλληνα πρόξενου στο Σίδνεϋ σχετικά με τους εκεί Έλληνες μετανάστες:
«Οι περισσότεροι λοιπόν παραμένουν άνεργοι, εις το στρατόπεδο Μπονεγκίλλα, εν αναμονεί προσλήψεώς των. (..) Η μακροχρόνιος παραμονή των εις το στρατόπεδον, τους έφερεν εις πολύ δύσκολον θέσιν από απόψεως ιματισμού και υποδήσεως. Η κατάστασίς των είναι τραγική»*
Ο Θανάσης Βαλτινός, στο Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη περιγράφει την περιπέ- τεια ενός χωριάτη απ’ την Πελοπόννησο, ο οποίος ήθελε να μεταναστεύσει στην Αμερική:
«(..) Ζούσαμε μέσα σ’ αυτή τη φρίκη, από κάτω θάλασσα από πάνω ουρανός. Έπειτα άρχισε να κοχλάζει η ψείρα. Κάθονταν όρθιες στα πανωφόρια των επιβατών, άσπρες με ουρά. Και όλοι μαρτύραγαν από φαγούρα ατελείωτη. Εμείς είχαμε αλειφτεί με τον υδράργυρο, δεν είδαμε τέτοιο πράμα στα κορμιά μας. Σε λίγες μέρες, με την αργοπορία του πλοίου το νερό λιγόστεψε. Τρεις χιλιάδες κόσμος που ήμαστουν μέσα διψάσαμε. Μαζευόμαστε μυρμήγκια με τις βίκες μπροστά στα τεπόζιτα και εκεί γινόταν χαλασμός» (..) «Έτσι η αμερικάνικη κυβέρνηση έστειλε επιτροπή να επιθεωρήσει πάλι τους ανθρώπους. Ήρθε ο γιατρός κι άρχισε να εξετάζει έναν έναν. Όποιος ήταν καλός του ‘δινε μια κάρτα με μπλε μολύβι κι έγραφε πάνω οράιτ, αμερικάνικα. Όποιος δεν ήταν καλός του ‘δινε σκαρτ με κόκκινο. Καθένας που πέρναγε με μπλε πήγαινε στην επιτροπή, έδινε το χαρτί, το διάβαζαν καλά, τον έδιωχναν. Τους άλλους τους έβαζαν κάτω στο αμπάρι»
Με όλα αυτά βέβαια δεν μπορούμε να ξεχνάμε ότι το μεταναστευτικό είναι ένα ζήτημα ανοιχτό. Κανείς δε μπορεί να το παρακάμπτει, πόσο μάλλον η Αριστερά, που έτσι κι αλλιώς απέτυχε παταγωδώς τα τελευταία χρόνια στα δύο κορυφαία θέματα, το μεταναστευτικό και το εργασιακό. Και τα δύο τα βρήκε μπροστά της, όχι τόσο η ίδια, όσοι οι κάτοικοι της χώρας. Γιατί, είναι γεγονός ότι υπάρχει εγκληματικότητα, ανασφάλεια και φόβος, άλλοτε δικαιολογημένος και άλλοτε υπερβολικός. Η κατάσταση του κέντρου της Αθήνας είναι δημιούργημα συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών και κοινωνικών συνθηκών. Έλληνες συνετέλεσαν μαζί με τους Ευρωπαίους στο να γίνει η ζωή σε ορισμένες χώρες αβίωτη. Ευρωπαίοι επέλεξαν να αφήνουν τους μετανάστες να στοιβάζονται σε μία χώρα. Ντόπιοι είναι αυτοί που επέλεξαν να μην υπάρχει καμία μεταναστευτική πολιτική και μέριμνα. Έλληνες υπενοικιάζουν σε δεκάδες μετανάστες το ίδιο διαμέρισμα. Ντόπιοι χρησιμοποίησαν τα ξένα φτηνά εργατικά χέρια σε όλων των ειδών τις δουλειές.
Η απάντηση όμως σε αυτά δεν μπορεί να είναι οι επιχειρήσεις μιας κυβέρνησης, που μοιάζει να επιθυμεί διακαώς την κοινωνία στα όπλα. Η απάντηση δεν μπορεί να είναι το χάιδεμα των αυτιών των ακροδεξιών που ξεσαλώνουν στο κέντρο της πόλης. Η αντίδραση της κοινωνίας δεν μπορεί να είναι μια φοβική, υπερσυντηρητική στροφή. Ούτε ένα παιχνίδι με τις λέξεις και το παρελθόν.
Η επαναφορά του ζόφου στην Ευρώπη
Πιθανότατα, δεν είναι η κατάλληλη εποχή για να επικαλούμαστε μια κάποιου είδους ευαισθησία ή αλληλεγγύη. Πιθανώς τώρα, δεν πρέπει να λέμε τίποτα, πριν το αποτιμήσουμε σε αριθμούς. Σίγουρα, είναι περισσότερο επίκαιρο το μίσος, η αυστηρότητα και ο κυνισμός απέναντι σε αυτούς που είναι πρώτα απ’ όλα, όχι ξένοι, αλλά αδύναμοι. Φαίνεται, ότι ζούμε τον καιρό που όλοι όσοι περισσεύουν, όλοι όσοι δεν κρίνονται άξιοι να χρωστούν, πρέπει επιτέλους να εξοβελιστούν οριστικά. Μετανάστες, πρεζάκια, πόρνες και άστεγοι δεν χωράνε πλέον ούτε στα ημιυπόγεια και τα πεζοδρόμιά μας. Θα μείνουν να μας κουνάν το δάχτυλο οι, εκτός κοινωνίας, υπερεπιτυχημένοι της οθόνης, οι επαγγελματίες πατριώτες και οι φανατικοί της καθαρότητας.
Ας μην ξεχνάμε όμως, κάποτε, η Ευρώπη έζησε τον ζόφο. Αναρωτιέμαι αν είμαι υπερβολικός λέγοντας ότι εδώ και τώρα γινόμαστε μάρτυρες στην προσπάθεια επαναφοράς του ζόφου. Καλώς ήρθατε στο νέο αυταρχισμό! Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, που το 1943 σε ηλικία 21 ετών συνελήφθη από τους Γερμανούς και κρατήθηκε στο Μαουτχάουζεν της Αυστρίας για δύο ολόκληρα χρόνια, περιγράφει την πρώτη επαφή με το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο ομώνυμο έργο:
«Απ’ τα πλευρά κάθε φυλάκιου, φράχτης από πυκνή σειρά συρματοπλέγματα, ψηλός ως τρία μέτρα, φεύγει και χάνεται μέσα στο δάσος και στη νύχτα που έχει πια έρθει. Δεν έχουμε πια ψευδαισθήσεις. Στο βάθος βλέπουμε το «Μαουτχάουζεν», καθισμένο σαν κάστρο στην κορφή του λόφου. Μια μακριά σειρά ηλεκτρικοί γλόμποι δείχνουν το δρόμο. Όσο πλησιάζουμε, οι λεπτομέρειες φανερώνονται. Ψηλό πέτρινο τείχος. Συρματοπλέγματα στη ράχη με ηλεκτρικούς μονωτήρες. Ψηλοί πέτρινοι πύργοι με πολυβόλα. Το σήμα «νεκροκεφαλή» στην κορφή της στέγης. Μια καμινάδα που βγάζει φωτιά. Τιναχτή φωτιά, έτσι όπως στα διυλιστήρια πετρελαίου. (..) Η πύλη ανοίγει. Είναι δίφυλλη. Ως τρία μέτρα το κάθε φύλλο. Από πίσω, δύο πύργοι με πολυβόλα. Στο κεφάλωμα της πύλης, μια τεράστια επιγραφή με γράμματα από λαμαρίνα:
Arbeit macht frei**
* Το δημοσίευμα αλιεύτηκε απ’ το blog http://erodotos.wordpress.com
** Η εργασία απελευθερώνει
