Η αύξηση ή η επιμονή των κλιματικών ανισοτήτων δεν είναι αναπόφευκτη. Με τη στόχευση στους βασικούς παράγοντες της κλιματικής ανισότητας και με τη χρησιμοποίηση των ήδη υφιστάμενων εργαλείων για την αντιμετώπισή της κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και Κοινωνία των Πολιτών μπορούν να ανατρέψουν τις παρατηρούμενες τάσεις». Αυτά σημειώνει η Έκθεση για την Κλιματική Ανισότητα που δημοσιοποιήθηκε στα τέλη Ιανουαρίου από το Εργαστήριο Παγκόσμιων Ανισοτήτων, ένα ερευνητικό ινστιτούτο της Οικονομικής Σχολής στο Παρίσι και του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. Μία από τις καινοτόμες προτάσεις της είναι και η «φορολόγηση του ακραίου πλούτου για τη χρηματοδότηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή» των χωρών του Νότου.
«Αντιμετωπίζουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη ως μία από τις μεγαλύτερες αποτυχίες της αγοράς στην Ιστορία και έτσι συζητάμε κυρίως για τον ρόλο των δημόσιων πολιτικών» τονίζουν οι συντάκτες της Λούκας Σάνκελ, Φίλιπ Μποθ και Τανκρέντ Βουατιριέζ. Εξηγώντας ότι «όλα τα άτομα συμβάλλουν στις εκπομπές αερίων διοξειδίου του άνθρακα, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο». «Πρόσφατη έρευνα αποκαλύπτει υψηλή συγκέντρωση συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μεταξύ ενός σχετικά μικρού τμήματος του πληθυσμού που ζει σε αναδυόμενες και πλούσιες χώρες. Επιπλέον, η ευαλωτότητα σε σημαντικές κλιματικές συνέπειες συνδέεται στενά με το εισόδημα και τον πλούτο όχι μόνο μεταξύ των χωρών, αλλά και στο εσωτερικό τους».
Υποστηρίζουν ότι η φορολόγηση 65.000 ανθρώπων που διαθέτουν πάνω από 100 εκατ. δολάρια (πρόκειται για το 0,001% του παγκόσμιου πληθυσμού) μπορεί να επιτρέψει τη συγκέντρωση περίπου 300 δισ. δολαρίων ετησίως. Η φορολόγηση προτείνεται να αρχίζει από το 1,5% της περιουσίας τους και να φθάνει ως το 3% για τις περιουσίες που ξεπερνούν ή φτάνουν τα 100 δισ. δολάρια. Τονίζουν, μάλιστα, ότι αν εφαρμοστεί στο 0,1% των πιο πλούσιων του πλανήτη, σ’ εκείνους που διαθέτουν πάνω από 5 εκατ. δολάρια, αυτός ο φόρος μπορεί να αποφέρει περίπου 1.100 δισ. τον χρόνο, αριθμός που δεν απέχει πολύ από τα 1.800 δισ. που απαιτούνται για την κάλυψη του συνόλου των αναγκών των χωρών με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, πέρα από την Κίνα, για να πραγματοποιήσουν την κλιματική τους μετάβαση.
Μια πρόταση που δεν θα επιβαρύνει καθόλου το 99,99% των πολιτών και έρχεται σε μία κρίσιμη συγκυρία. Στην τελευταία Παγκόσμια Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα, πέρυσι στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου, έγινε ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση της κλιματικής δικαιοσύνης. Αποφασίστηκε, για τη στήριξη των αναπτυσσόμενων χωρών που πληρώνουν δυσανάλογο τίμημα, αν και ευθύνονται ελάχιστα για την υπερθέρμανση, η σύσταση ενός ταμείου για απώλειες και ζημίες. Οι ανάγκες αυτές υπολογίζονται από 290 ως 580 δισ. δολάρια ετησίως ως το 2030, ενώ παραμένει ασαφής ο τρόπος της χρηματοδότησής του, εξαιτίας της απροθυμίας των αναπτυγμένων χωρών να συμβάλουν.
Αυτή την πρόταση σκέφτεται να εφαρμόσει η ισπανική κυβέρνηση, που αναλαμβάνει την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενόψει της διεξαγωγής της παγκόσμιας διάσκεψης για το κλίμα στο Ντουμπάι στα τέλη της χρονιάς. «Πρόκειται για μια σοβαρή και νέα ιδέα, που εναρμονίζεται με τις πιο πρωτοπόρες, καινοτόμες προτάσεις, αλλά θα πρέπει να σκεφθούμε τον τρόπο επίλυσης των δυσκολιών που συνδέονται με την εφαρμογή της» παρατήρησε στη γαλλική ιστοσελίδα Reporterre εκπρόσωπος του ισπανικού υπουργείου για την Οικολογική Μετάβαση. Πάντως και οι ίδιοι οι συντάκτες της έκθεσης είναι ρεαλιστές: «Είναι απίθανο να επιτευχθεί παγκόσμια συμφωνία φορολόγησης του ακραίου πλούτου για τη χρηματοδότηση του αγώνα κατά της κλιματικής κρίσης, αλλά αυτά τα μέτρα μπορούν να ξεκινήσουν από ένα υποσύνολο χωρών».
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπεύθυνη για το Περιβάλλον, την Κλιματική Αλλαγή και την Ενεργειακή Κρίση
