Η τελευταία απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας αναφορικά με την προσφυγή που είχε καταθέσει ο ΟΛΠ, κατά απορριπτικής Απόφασης της Περιφέρειας Αττικής σε αίτημα του για λειτουργία ναυπηγείου στο Πέραμα, έφερε με μεγαλύτερη ένταση στο προσκήνιο τη διαμάχη που έχει προκύψει μεταξύ του ΟΛΠ και της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας στον Πειραιά.
Οι παροικούντες στην Ιερουσαλήμ και ιδιαίτερα οι ίδιοι οι επιχειρηματίες, φοβούνται ότι, η χορήγηση άδειας ναυπηγείου στον ΟΛΠ θα λειτουργήσει ως ταφόπλακα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου. Ειδικότερα, σήμερα ο ΟΛΠ λειτουργεί ως μοναδικός πάροχος, σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις ναυπηγοεπισκευής, απαραίτητων για τη την δραστηριότητα τους και την εξυπηρέτηση των πελατών τους υποδομών (χερσαίοι χώροι, πλωτές και σταθερές δεξαμενές). Αν καταφέρει να λειτουργήσει ως ναυπηγείο, θα αποκτήσει δεσπόζουσα θέση, αφού θα μετατραπεί και σε πάροχο υπηρεσιών σε χρήστες (πελάτες) , δηλαδή σε ανταγωνιστή αυτών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, διαχειριζόμενος ωστόσο εκείνος αποκλειστικά τις απαραίτητες για όλους λειτουργικές υποδομές.
Αυτός ο βάσιμος φόβος εξαφάνισης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που ασχολούνται κυρίως με την επισκευή αλλά και την κατασκευή (καρνάγια) και της δημιουργίας ιδιωτικού μονοπωλίου, είναι που έχει κάνει τους θεσμικούς φορείς της επιχειρηματικότητας (επιμελητήρια, ενώσεις) να αντιτίθενται σε μια τέτοια προοπτική.
Γιατί είναι αναγκαίο να προστατευτούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου της ναυπηγοεπισκευής
Παρεμβαίνοντας στο δημόσιο διάλογο, πολλοί υποστηρίζουν την άποψη ότι αυτή η διαμάχη δεν πρέπει να απασχολεί την κοινωνία και τους εργαζόμενους αφού αφορά σε αντιπαλότητα ιδιωτικών συμφερόντων. Ειδικότερα αναφέρουν ότι, τους εργαζόμενους δεν πρέπει να τους απασχολεί το ποιος είναι ο εργοδότης τους (μικρομεσαίοι εργοδότες ή ιδιωτικό μονοπώλιο) αλλά μόνο οι συνθήκες εργασίας τους. Ορισμένοι δε αφήνουν να εννοηθεί, ότι η χορήγηση άδειας ναυπηγείου θα συνοδευτεί από νέες θέσεις εργασίας. Αυτή η επιχειρηματολογία, θέτει σαφώς σε αμφισβήτηση την αναγκαιότητα επιβίωσης και στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων του κλάδου.
Ωστόσο οι υποστηρικτές των επιχειρημάτων της προηγούμενης παραγράφου, παραβλέπουν στοιχεία που «κρατούν στη ζωή» τον κλάδο μέχρι σήμερα αλλά και τη συνεισφορά του στην ευρύτερη περιοχή και στην εθνική οικονομία. Ο κλάδος λοιπόν της ναυπηγοεπισκευής στη χώρα μας, παρά το γεγονός ότι δεν ανθεί, προσελκύει ακόμα πελάτες , όχι γιατί στηρίζεται στο χαμηλό κόστος υπηρεσιών αλλά γιατί στηρίζεται στην υψηλή ποιότητα τους. Επισημαίνεται δε, ότι η υψηλή ποιότητα δεν οφείλεται στις τεχνικές υποδομές του κλάδου στην ευρύτερη περιοχή , οι οποίες παρά το γεγονός ότι βελτιώθηκαν από το 2015 και μετά στο Πέραμα, (επισκευή δεξαμενών, λειτουργία νέας μεγαλύτερης δεξαμενής) συνολικά είναι ανεπαρκείς, κυρίως γιατί δεν είναι δυνατό για τους γνωστούς λόγους να αξιοποιηθούν οι δεξαμενές των ναυπηγείων του Σκαραμαγκά και της Ελευσίνας.
Η υψηλή ποιότητα των υπηρεσιών στηρίζεται κυρίως στην υψηλή τεχνογνωσία των εργαζομένων και στην ικανότητα, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και εργαζομένων, να προσφέρουν καινοτόμες υπηρεσίες στον κατάλληλο χρόνο. Η ικανότητα προσφοράς καινοτόμων υπηρεσιών από τις επιχειρήσεις του κλάδου είναι αποτέλεσμα όχι μόνο της ιστορικής παράδοσης της ναυπηγοεπισκευής και της ναυτιλίας στη χώρα μας αλλά και της κουλτούρας συνεργασίας και ανταγωνισμού που έχει αναπτυχθεί με την πάροδο των χρόνων, η οποία μέσα από τυπικούς και άτυπους κανόνες οδηγεί στην παροχή καινοτόμων υπηρεσιών. Με άλλα λόγια, οι εκατοντάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου δεν αποτελούν απλά ένα άθροισμα μεμονωμένων επιχειρήσεων αλλά ουσιαστικά ένα άτυπο cluster που παράγει μοναδικές υπηρεσίες, πατέντες , δηλ. καινοτομία.
Το φαινόμενο των cluster παραγωγής καινοτομίας δεν είναι ελληνική πρωτοτυπία αλλά η περίπτωση των επιχειρήσεων ναυπηγοεπισκευής εντάσσεται έστω και με έναν άτυπο, όπως αναφέρθηκε τρόπο σε αυτό.
Σε αυτό το πλαίσιο, τόσο διεθνώς σε ανάλογες περιπτώσεις, όπως και στην περίπτωση του Περάματος:
- Απασχολούν εργατικό δυναμικό που έχει τη τεχνογνωσία και ικανότητα να παρέχει καινοτόμες υπηρεσίες, να λειτουργεί κατασκευαστικά και σχεδιαστικά με πατέντες, προσφέροντας υπηρεσίες που δεν προσφέρονται σε χώρες με καλύτερες υποδομές
- Οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων είναι σε αρκετές περιπτώσεις πρώην εργαζόμενοι, οι οποίοι έχουν όχι μόνο την τεχνική γνώση αλλά μπορούν και οργανώνουν τις εργασίες του προσωπικού καθώς και συνεργασίες με τις κατάλληλες επιχειρήσεις του cluster για κάθε έργο (προμηθευτές, πάροχοι συμπληρωματικών υπηρεσιών), έχοντας πολύ καλή γνώση των παραγωγικών συντελεστών, με αποτέλεσμα την παροχή ειδικών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας
- Η διοίκηση των επιχειρήσεων γίνεται από ανθρώπους που έχουν καλή γνώση της αγοράς και του ναυτιλιακού cluster, γνωρίζοντας τις ανάγκες των ναυτιλιακών επιχειρήσεων και αποκτώντας σχέσεις εμπιστοσύνης με τις διοικήσεις τους
Οι καινοτόμες υπηρεσίες που παράγονται προστίθενται σε ένα απόθεμα τεχνογνωσίας που χαρακτηρίζει το σύνολο του cluster που ονομάζεται ναυπηγοεπισκευή στη ΝΕΖ Πειραιά. Αυτή το απόθεμα τεχνογνωσίας αποτελεί και το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του κλάδου στην Ελλάδα.
Η αντικατάσταση αυτών των επιχειρήσεων από ένα ιδιωτικό μονοπώλιο και λίγες δορυφορικές επιχειρήσεις που θα λειτουργούν συμπληρωματικά, θα οδηγήσει στην απώλεια αυτού του αποθέματος τεχνογνωσίας αφού θα αλλάξει η οργάνωση της παραγωγής. Το ιδιωτικό μονοπώλιο και οι λίγες δορυφορικές του επιχειρήσεις θα αυξήσουν το τζίρο τους και τα κέρδη τους, ωστόσο οι πωλήσεις του κλάδου θα μειωθούν συνολικά αφού θα απωλεσθεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της παροχής καινοτόμων υπηρεσιών και θα κλείσουν εκατοντάδες επιχειρήσεις.
Μια τέτοια εξέλιξη θα επιφέρει αρνητικές συνέπειες τόσο στην απασχόληση όσο και στην εθνική και τοπική οικονομία ενώ θα επηρεάσει αρνητικά και άλλους κλάδους καθώς είναι αμφίβολο ότι οι ίδιοι εγχώριοι προμηθευτές (έμποροι ή παραγωγοί), θα εξακολουθήσουν να συνεργάζονται με το νέο πάροχο. Ο περιορισμός των λέξεων ενός άρθρου δεν επιτρέπει την αναλυτική αναφορά στις αιτίες αυτών των συνεπειών. Αρκεί όμως κανείς να εξετάσει τις επιπτώσεις στην απασχόληση και στην οικονομία, της εξαφάνισης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ενός κλάδου και της αντικατάστασης τους από ένα ιδιωτικό μονοπώλιο σε άλλες χώρες και θα επιβεβαιώσει τα ανωτέρω.
Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα λοιπόν είναι πλούτος για τη ναυπηγοεπισκευή στην Ελλάδα και γι΄αυτό θα πρέπει να διασωθεί και να ενισχυθεί. Αυτό βεβαίως δεν απαλλάσσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από τις υποχρεώσεις έναντι των εργαζομένων αλλά και έναντι του κράτους, σε ένα κλάδο που χαρακτηρίζεται από υψηλή εργασιακή ανασφάλεια και μεγάλο αριθμό εργατικών ατυχημάτων. Υποχρεώσεις βεβαίως που αφορούν και στον πάροχο των υποδομών, δηλαδή στον ΟΛΠ, που έχει την ευθύνη κατασκευής και συντήρησης σταθερών υποδομών.
Η απόφαση του ΣτΕ - Σε κρίσιμα ερωτήματα απαιτούνται από όλους καθαρές απαντήσεις
Η Απόφαση του ΣτΕ ως προς την απόρριψη του αιτήματος του ΟΛΠ για την απόκτηση άδειας ναυπηγείου από την Περιφέρεια Αττικής, είναι ξεκάθαρη, και δεν κρίνει ούτε αν η Σύμβαση Παραχώρησης δίνει τη δυνατότητα ο ΟΛΠ να λάβει άδεια ναυπηγείου καθώς δηλώνει αναρμόδιο γι’ αυτό και πολύ περισσότερο δεν απεφάνθη ότι ο ΟΛΠ πρέπει να λάβει άδεια. Η Απόφαση αναπέμπει το θέμα στη διοίκηση, δηλαδή στην Περιφέρεια Αττικής, προκειμένου να ληφθεί εκ νέου Απόφαση επί του αιτήματος.
Στο σημείο αυτό λοιπόν, τίθενται τα κρίσιμα ζητήματα για το μέλλον του κλάδου για τα οποία η κάθε πολιτική δύναμη και κυρίως η κυβέρνηση και η Περιφερειακή Αρχή Αττικής θα πρέπει να τοποθετηθούν ξεκάθαρα και με δημόσιο τρόπο.
Ειδικότερα, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας διά των αρμόδιων Υπουργών και τα στελέχη της Περιφερειακής Αρχής Πατούλη θα δηλώσουν δημόσια ότι:
α) δεν συμφωνούν με τη χορήγηση άδειας ναυπηγείου στον ΟΛΠ;
β) ο νόμος 4404/2016 δεν επιτρέπει τη λειτουργία ναυπηγείου από τον ΟΛΠ;
γ) θα κινηθούν προκειμένου να αποτραπεί η χορήγηση άδειας ναυπηγείου στον ΟΛΠ στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους, εξαντλώντας τις δυνατότητες που τους δίνει ο νόμος και η σύμβαση παραχώρησης;
Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έμπρακτα, κατά τη διάρκεια της θητείας της έδωσε απαντήσεις. Ειδικότερα, υπενθυμίζεται ότι η σύμβαση παραχώρησης, για την οποία οι Ενώσεις των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων υποστηρίζουν ότι δεν επιτρέπει την έκδοση άδειας ναυπηγείου στον ΟΛΠ, διαμορφώθηκε και υπεγράφη από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, όπως και ότι κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ), απέρριψε την πρόταση της ΟΛΠ για δημιουργία ναυπηγείου Mega Yachts καθώς και για την ίδρυση ναυπηγείου γενικότερα στο λιμάνι, αναφέροντας με σαφήνεια ότι η λειτουργία ναυπηγείου είναι αντίθετη με το νόμο 4404/16, δηλαδή είναι αντίθετη στη σύμβαση παραχώρησης. Όπως προκύπτει επίσης και από την εισαγωγική παράγραφο του σημειώματος, η Περιφέρεια Αττικής, με τη διοίκηση της Ρένας Δούρου, απέρριψε το αίτημα του ΟΛΠ για να λάβει άδεια ναυπηγείου.
Σε αυτά θα μπορούσε κανείς να προσθέσει και μια σειρά από ευεργετικές για τον κλάδο ενέργειες που έγιναν επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ όπως πχ:
- την επέκταση των μισθώσεων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο λιμάνι με ρύθμιση χρεών και διαγραφή προσαυξήσεων,
- την ίδρυση (ΔΑΛ – καταργήθηκε από την κυβέρνηση ΝΔ) και την ενίσχυση (ΡΑΛ) θεσμών, που έδιναν στο ελληνικό δημόσιο και στους φορείς δύο χρήσιμα εργαλεία για τον έλεγχο εφαρμογής της σύμβασης,
- την υποχρέωση πραγματοποίησης επενδύσεων 55 εκατ. ευρώ από τον ΟΛΠ στις υποδομές της ναυπηγοεπισκευής
- την προκήρυξη για το Σεπτέμβριο του 2019, σε συνεργασία και με τους φορείς, προγραμμάτων κατάρτισης διετούς διάρκειας σε εννιά ειδικότητες της ναυπηγοεπισκευής από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, τα οποία δυστυχώς κατήργησε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας
- τη δυνατότητα σε εργαζόμενους στη ναυπηγοεπισκευή, με λιγότερα ουσιαστικά ένσημα αφού υπολογίζονται τα τελευταία δεκαεπτά πλέον χρόνια του εργασιακού τους βίου, να συνταξιοδοτούνται, δίνοντας τέλος στην ομηρεία που τους επέβαλλε ο μαρασμός του κλάδου των τελευταίων χρόνων.
Απατούνται λοιπόν και από τη σημερινή κυβέρνηση έμπρακτη υποστήριξη στον κλάδο και καθαρές δημόσιες εξηγήσεις. Οι αόριστες υποσχέσεις σε κλειστές συσκέψεις, τα ευχολόγια, οι φωτογραφίες και τα φιλικά χτυπήματα στην πλάτη, από στελέχη της ΝΔ σε κυβέρνηση και Περιφέρεια, το μόνο που προσφέρουν είναι χρόνο για επικοινωνιακή διαχείριση προκειμένου να αποφύγουν τις ουσιαστικές απαντήσεις και την ανάληψη πρωτοβουλιών.
* Ο Χρήστος Λαμπρίδης είναι πρώην Γενικός Γραμματέας Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων, πρώην πρόεδρος της ΕΣΑΛ
Πηγή: portnet.gr
