Οι πρόσφατες αψιμαχίες στη Βουλή ανέδειξαν για άλλη μια φορά την ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται η επιδημία από την αρχική έλευσή της μέχρι σήμερα.
Ακραίο δείγμα αυτής της αντιμετώπισης είναι η επικοινωνιακή προσέγγιση του πρωθυπουργού στο ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα της πλεονάζουσας θνησιμότητας και η άγαρμπη προσπάθειά του να το απαξιώσει ως ψευδοπρόβλημα που προβάλλεται για αντιπολιτευτικούς λόγους.
Αποτελεσματικότητα
Βασική αρχή της δημόσιας Υγείας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση κρίσεων, όπως η τρέχουσα επιδημία, είναι η συνεχής και πλήρης καταγραφή όλων των σχετικών δεδομένων, η δημοσιοποίησή τους και η διαφάνεια στην ανίχνευση και αντιμετώπιση νέων φαινομένων. Η πλεονάζουσα θνησιμότητα (περισσότεροι θάνατοι στον ίδιο πληθυσμό σε σύγκριση με τους θανάτους στην προ της πανδημίας περίοδο) είναι ένα διεθνώς υπαρκτό φαινόμενο από την έλευση της πανδημίας. Ένα μέρος της οφείλεται προφανώς στην Covid-19, που, δυστυχώς, καθημερινά αποδεικνύει ότι δεν πρόκειται απλώς για μια «γριπούλα» και συνεχίζει τις μέρες αυτές να σκοτώνει ένα πούλμαν γεμάτο με ανθρώπους την ημέρα, το οποίο θεωρείται πλέον κάτι το αυτονόητο και αποδεκτό. Ένα άλλο μέρος της όμως (λίγο πάνω από 40% στη χώρα μας) δεν μπορεί να αποδοθεί στην Covid-19 και σχετίζεται με τα νοσήματα της προ Covid-19 περιόδου. Δυστυχώς, αποτελεί τη δυσάρεστη έκβαση της πλήρους αποδιάρθρωσης των υπηρεσιών Υγείας που αναδείχθηκε από την απότομη έλευση της επιδημίας.
Η αποδιάρθρωση του ΕΣΥ
Πράγματι, οι απότομα διογκωμένες ανάγκες για φροντίδα των αρρώστων με Covid-19 βρέθηκαν αντιμέτωπες με τις αποδιαρθρωμένες και υποστελεχωμένες δημόσιες υπηρεσίες Υγείας, αποτέλεσμα συνεχών πολιτικών λιτότητας την τελευταία δεκαετία, με αποτέλεσμα την κατάληψη όλων των υπηρεσιών από τους αρρώστους με Covid-19 και τον συνεπαγόμενο πλήρη αποκλεισμό όλης της μη Covid-19 νοσηρότητας. Αυτή η «κρυφή επιδημία» των αναπάντητων αναγκών για φροντίδα Υγείας της μη Covid-19 νοσηρότητας μαζί με τη λειτουργία στο κόκκινο όλων των υπηρεσιών του ΕΣΥ αναδεικνύουν την αδιαμφισβήτητη και συνάμα υπερεπείγουσα ανάγκη για ουσιαστική ενδυνάμωση των δημόσιων υπηρεσιών Υγείας, από την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας έως τις εξειδικευμένες Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Ένα μεγάλο μέρος της φροντίδας υγείας τόσο των ασθενών με Covid-19 όσο και των ασθενών με άλλα νοσήματα θα μπορούσε να καλυφθεί από ένα αναπτυγμένο σε εθνικό επίπεδο και ολοκληρωμένο δίκτυο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, δίνοντας τη δυνατότητα σε ένα αντίστοιχα ενδυναμωμένο σύστημα νοσοκομειακών υπηρεσιών να απαντήσει σε όλες τις ανάγκες νοσοκομειακής φροντίδας. Η απάντηση βέβαια της κυβέρνησης είναι η γενναία χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα Υγείας, τον οποίο όμως προστατεύει φανατικά από πιθανή «μόλυνση» με Covid-19, και η σχεδιαζόμενη επέλαση της ιδιωτικής κερδοσκοπίας στις δημόσιες υπηρεσίες με τη μορφή Συμπράξεων Δημόσιου - Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Στρατηγική ανεπάρκεια
Ο άλλος κρίσιμος τομέας τον οποίο η κυβέρνηση αγνοεί επιδεικτικά είναι οι υπηρεσίες δημόσιας Υγείας που θα έπρεπε να έχουν συγκεκριμένη στρατηγική για τον έλεγχο της επιδημίας. Πρόσφατο παράδειγμα ανεπάρκειας, αλλά κυρίως αδιαφορίας για την υγεία του πληθυσμού, είναι η χαλαρότητα που έχει επιβληθεί σχετικά με τα μέτρα ελέγχου της επιδημίας (μάσκες, αποστάσεις, εξαερισμός χώρων, πλύσιμο χεριών κ.λπ.) μπροστά στην παντοδυναμία του εμβολίου. Η προσέγγιση αυτή, εκτός από τον άμεσο πιθανό κίνδυνο πρόκλησης νέων επιδημικών εκρήξεων, συμβάλλει -όπως και πολλές αντιφατικές αποφάσεις μέχρι σήμερα- στην υποδαύλιση του αντιεμβολιαστικού κινήματος.
Εν κατακλείδι, η προστασία της υγείας του λαού είναι προφανές ότι δεν αποτελεί προτεραιότητα του σύγχρονου καπιταλισμού. Ίσως ήρθε η στιγμή να συνειδητοποιήσουμε ότι ο στόχος προστασίας της υγείας του λαού δεν μπορεί παρά να ενταχθεί στη στρατηγική ανατροπής του καπιταλισμού.
* Ο Αλέξης Μπένος είναι καθηγητής Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο ΑΠΘ
Ο Αλέξης Μπένος, μαζί με τον αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Πολιτικής Υγείας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ Ηλία Κονδύλη επιμελήθηκαν το βιβλίο «Πανδημία Covid-19 και οι σύγχρονες απειλές στη δημόσια υγεία» από τις εκδόσεις Τόπος. Η παρουσίαση του βιβλίου πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 21 Οκτωβρίου, στον κήπο του κτηρίου Ελλήνων Αρχαιολόγων
