Πώς όμως ζουν κάποιοι συνάνθρωποί μας, οι οποίοι και πριν από την παγκόσμια υγειονομική κρίση του κορωνοϊού, δεν μπορούσαν να ζήσουν αυτά τα απλά και βιώνουν ένα διαρκές “social distancing” και μία διαρκή καταπίεση;
Μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα απάντηση έδωσε η συγγραφέας του βιβλίου «Unorthodox: The Scandalous Rejection of My Hasidic Roots», Deborah Feldman, η οποία σε συνέντευξή της στους New York Times υποστήριξε ότι ήταν σαν να περίμενε όλη της τη ζωή τον κορωνοϊό, καθώς την εποχή πριν την πανδημία, που όλοι συνωστίζονταν στα καταστήματα, εκείνη αλλά και πολλές άλλες γυναίκες από την κοινότητά της δεν είχαν πάει ποτέ στα μαγαζιά.
Αν δεν σας θυμίζει κάτι η συγγραφέας, σίγουρα θα σας θυμίζει ο τίτλος του βιβλίου, αφού από αυτό προέρχεται η επιτυχημένη νέα μίνι σειρά τεσσάρων επεισοδίων που βρίσκεται στο top ten του ελληνικού Νetflix, το Unorthodox. Η συγκλονιστική αυτή σειρά μάς αποκαλύπτει μία πραγματικότητα που βρίσκεται ταυτόχρονα εξαιρετικά κοντά τόσο σε έναν γνώριμο σε εμάς κόσμο, αυτόν που γνωρίζουμε από τη Νέα Υόρκη και το Βερολίνο, όσο και σε έναν πολύ μακρινό μας, αυτόν της υπερορθόδοξης εβραϊκής κοινότητας Satmar στο Μπρούκλιν.
Γιατί κάποιες γυναίκες, όμως, δεν μπορούν να χαρούν το νερό της θάλασσας ή στη συγκεκριμένη περίπτωση μίας λίμνης; Γιατί υποχρεωτικά πρέπει να έχουν ξυρισμένο κεφάλι όταν παντρεύονται και να φορούν περούκα; Γιατί ο μόνος σκοπός της ζωής τους πρέπει να είναι η τεκνοποίηση; Και πόσο δύσκολο είναι να ξεφύγεις από μία τέτοια κατάσταση;
Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που δημιουργούνται παρακολουθώντας τη σειρά, την ιστορία δηλαδή της δεκαεννιάχρονης Esty, της πρωταγωνίστριας του Unorthodox, που παλεύει να ξεφύγει από την υπερορθόδοξη εβραϊκή κοινότητά της, από έναν ανεπιθύμητο γάμο και μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, για να ζήσει το όνειρό της, να γίνει μουσικός. Πέραν όμως της ιστορίας της Esty (που αποτελεί την πραγματική ιστορία της Feldman), το Unorthodox παρουσιάζει στον αναγνώστη ή τον θεατή την ιστορική δύναμη της γυναίκας, που ορθώνει ανάστημα απέναντι στην καταπίεση για να ζήσει όλα αυτά που φαίνονται απλά. Και, βέβαια, αυτή η ιστορία της καταπίεσης δεν βρίσκεται τόσο μακριά μας, όσο πιθανόν να μοιάζει εκ πρώτης όψεως.
Βρίσκεται ανάμεσά μας στην κατακόρυφη αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας στην Ελλάδα, ελέω του υποχρεωτικού εγκλεισμού λόγω του κορονοϊού, που αναγκάζει τις γυναίκες να ζουν αδιαλείπτως στον ίδιο χώρο με τους θύτες. Βρίσκεται στη μεσαιωνική καμπάνια «Αφήστε με να ζήσω» κατά των αμβλώσεων, που έλαβε χώρα λίγους μήνες πριν στο μετρό της Αθήνας. Βρίσκεται στην Πολωνία που, εν μέσω της πανδημίας, θεσπίζει νέους νόμους για τον περιορισμό του δικαιώματος της άμβλωσης. Βρίσκεται στην απλή αντίληψη ότι η άμβλωση είναι παράνομη ή ανήθικη, οδηγώντας, με αυτόν τον τρόπο, στον στιγματισμό γυναικών και κοριτσιών. Βρίσκεται στην ανικανότητα του κράτους να αναλάβει την κύρια ευθύνη προστασίας του αναντίρρητου δικαιώματος της σωματικής αυτονομίας όλων και ειδικότερα των γυναικών. Βρίσκεται παντού, καθώς, σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, μία στις τρείς γυναίκες στο κόσμο έχει πέσει θύμα κακοποίησης.
Είναι πραγματικά διαρκής, όσο και αδήριτη, η ανάγκη να αλλάξει το πρόσημο των εφαρμοζόμενων πολιτικών, να ξεριζωθούν επιτέλους οι ρίζες της ανδρικής κυριαρχίας και να ληφθούν άμεσα αποτελεσματικά μέτρα, ώστε καμία γυναίκα να μη μείνει μόνη της μέσα και έξω από την πανδημία, κατά τη διάρκεια και μετά από αυτή. Από το Unorthodox και την υπερορθόδοξη εβραϊκή κοινότητα του Μπρούκλιν, μέχρι την Πολωνία με τη νέα περιοριστική νομοθεσία και μέχρι το διπλανό μας σπίτι που βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού με τις δυσκολίες της απομόνωσης, πρέπει να στηριχθεί το δικαίωμα της εξόδου κάθε γυναίκας. Εξόδου από τις καταπιεστικές συνθήκες που βιώνει, με σκοπό να σταματήσει η σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείρισή της.
Ορέστης Χατζηγιαννάκης
Πολιτικός Επιστήμονας,
ΜΑ Ανθρώπινα Δικαιώματα,
ΜΑ Ευρωπαϊκές Σπουδές
