Πρότεινε η χώρα μας να ορίσει κανόνες εμπλοκής. Δηλαδή να είναι εκ των προτέρων γνωστό ότι σε περίπτωση που τουρκικό πλοίο ή αεροσκάφος πραγματοποιήσει ενός συγκεκριμένου τύπου παράβαση, παραβίαση ή ότι θα προβλέπουν οι κανόνες εμπλοκής, τα ελληνικά πλοία ή αεροσκάφη στην περιοχή θα απαντήσουν αυτομάτως, χωρίς επικοινωνία με την Αθήνα, με χρήση βίας.
Η πρόταση Βορίδη είναι υπερβολικά επικίνδυνη για να αφεθεί αναπάντητη. Άλλωστε σε περίπτωση μιας μελλοντικής κυβέρνησης της ΝΔ ο Μάκης Βορίδης πιθανόν θα διαδραματίσει ρόλο στους τομείς των εξωτερικών και της άμυνας, αναμφίβολα πάντως θα επηρεάσει σημαντικά την λήψη αποφάσεων. Είναι το πιο συγκροτημένο στέλεχος της ακραίας δεξιάς πτέρυγας της ΝΔ και έχει σαφή ατζέντα και λογική.
Από πρώτη ματιά η λογική Βορίδη μπορεί σε κάποιους να ακούγεται καλά. Να ξεκαθαρίσουμε λέει τα όρια προς την Τουρκία, να ξέρει σε ποια πρόκληση θα απαντήσουμε ένοπλα και να μην την τολμήσει.
Όπως όμως ο ίδιος ο κ. Βορίδης επισημαίνει, η Τουρκία έχει μετατραπεί σε μια αναθεωρητική και αποσταθεροποιητική δύναμη στην περιοχή. Αναθεωρητική σημαίνει ότι επισήμως αμφισβητεί τις υφιστάμενες διεθνείς συνθήκες και αποσταθεροποιητική ότι προχωρά σε επικίνδυνες έως τυχοδιωκτικές ενέργειες. Στη βόρεια Συρία πραγματοποιεί κανονική εισβολή.
Ένα κράτος που ακολουθεί τέτοια πολιτική όπως η Τουρκία επιθυμεί η αντιπαράθεση να μεταφέρεται από το πεδίο της διπλωματίας στο πεδίο της χαμηλής στρατιωτικής σύγκρουσης. Γιατί μέσω της τυχόν περιορισμένης σύγκρουσης εκβιάζει την διεθνή διπλωματία ώστε να καμφθεί το διεθνές δίκαιο. Ας δούμε τι κάνει στη Συρία. Επιδιώκει να δημιουργήσει τετελεσμένα κατοχής εδάφους και να διαπραγματευτεί μετά την νομιμοποίηση όλων ή μέρους τους.
Προφανώς όμως αυτή η αποσταθεροποιητική πολιτική δεν μπορεί να ασκηθεί εύκολα απέναντι σε ένα κυρίαρχο κράτος. Στη βόρεια Συρία η Τουρκία εισβάλει σε περιοχές που δεν ελέγχει στρατιωτικά η Δαμασκός, άρα υπάρχει ήδη εκεί de facto κενό νομιμότητας. Δεν είναι καθόλου απλό για την Τουρκία να πραγματοποιήσει θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο, γιατί η ελληνική απάντηση σε αυτό όσο έντονη και αν είναι θα έχει την στήριξη όλης της διεθνούς νομιμότητας. Σε αυτή τη λογική απάντησε στον κ. Βορίδη και ο εκπρόσωπος του Συριζα στην συζήτηση Νίκος Παππάς, τονίζοντας τη σημασία της διπλωματικής αποτροπής παράλληλα με την αμυντική αποτρεπτική ικανότητα της χώρας μας. Περαιτέρω διάλογος στην τηλεόραση περί κανόνων εμπλοκής θεωρώ ότι πολύ σωστά αποφεύχθηκε.
Ας φωτίσουμε περισσότερο τον μείζονα κίνδυνο για τη χώρα που θα δημιουργούσε τυχόν υιοθέτηση της πρότασης του κ. Βορίδη. Η Τουρκία θα μπορούσε κάποια στιγμή να επιδιώκει αποσταθεροποιητικό θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο ώστε να φτάσουμε σε διεθνή παρέμβαση για την μη κλιμάκωση και να επιδιώξει μεγαλύτερο «γκριζάρισμα» στο Αιγαίο. Αλλά αν το υλοποιήσει από μόνη της δεν θα επιτύχει το στόχο της γιατί η ελληνική αντίδραση θα είναι τόσο δικαιολογημένη που η διεθνής κοινότητα θα επιμείνει στο status quo ante. Και διακινδυνεύει και μεγαλύτερη διεθνή απομόνωση.
Αν όμως προκληθεί θερμό επεισόδιο λόγω παραβίασης από την Τουρκία των ελληνικών κανόνων εμπλοκής, θα υπεισέλθουμε σε διεθνή συζήτηση για το κατά πόσον ήταν πλήρως αιτιολογημένοι οι ελληνικοί κανόνες εμπλοκής, αν εφαρμόστηκαν σωστά ή καθ υπερβολήν, δηλαδή θα μπούμε στο γκρίζο γήπεδο που ευνοεί την Τουρκία.
Οι κανόνες εμπλοκής είναι όπως η μονομερής επέκταση των χωρικών υδάτων. Αποτελούν δυνατότητα μας ως κυρίαρχο κράτος την οποία όμως σταθμίζουμε αν εξυπηρετεί το εθνικό συμφέρον και σε ποια στιγμή να την θέσουμε σε ισχύ. Μπορεί σε μια δεδομένη συγκυρία να επιλέξουμε να το πράξουμε κι αυτό, κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσης της διεθνούς κοινότητας και όλα τα συναφή.
Αν όμως ο κ. Βορίδης και πιθανολογώ ό κ. Σαμαράς και όλη η ακραία πτέρυγα της ΝΔ σκέφτονται να το επιλέξουν (εάν και εφόσον αναλάβουν κυβερνητικές ευθύνες) σαν πάγια στάση ανεξαρτήτως συγκυρίας, φοβάμαι ότι διαβάζουν λάθος την Τουρκική προκλητικότητα.
Το σωστό στην παρούσα φάση είναι η απόφαση για τη φύση και το εύρος της ελληνικής αντίδρασης σε κάθε τουρκική ενέργεια να λαμβάνεται άμεσα από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία. Όχι να είναι forced reaction για όποιον έλληνα αξιωματικό βρεθεί αντιμέτωπος με μια τουρκική πρόκληση στο πεδίο, χωρίς γνώση όλων των δεδομένων της στιγμής. Είναι δυνατόν να θέλουμε εμείς ο Ερντογάν να γνωρίζει επακριβώς τι θα πράξουμε κάθε στιγμή, να είμαστε αυτοδεσμευμένοι σ’ αυτό και να παίζει έτσι σκάκι με τις δικές μας κινήσεις εκ των προτέρων μετρημένες;
Ενώ είναι τεράστια η αντίφαση ανάμεσα στην λογική αυτή Βορίδη της άμεσης απειλής προς την Τουρκία για χρήση βίας και στις επίσημες δηλώσεις της ΝΔ δια του κ. Κουμουτσάκου και δια του κ. Μητσοτάκη, όπου εγκαλείται η κυβέρνηση ότι ... προκαλεί την Τουρκία στο Αιγαίο. Και δεν πρόκειται για εσωτερικό ζήτημα της ΝΔ αλλά για αντίφαση που θα απειλούσε να υπονομεύσει όλη την ελληνική εξωτερική πολιτική απέναντι στην Τουρκία.
Από καθαρά τακτικής πλευράς η λογική του κ. Βορίδη δεν εξυπηρετεί καθόλου την ελληνική πλευρά. Δυστυχώς έχει μόνον επικοινωνιακό περιεχόμενο, στοχεύει στο να ακουστεί θετικά από συγκεκριμένο εσωτερικό ελληνικό ακροατήριο που ταλαντεύεται εκλογικά μεταξύ ακραίας πτέρυγας της ΝΔ και καθαρών ακροδεξιών μορφωμάτων. Αλλά αυτό δεν δικαιολογεί την εκφορά της από τηλεοράσεως, μαθαίνουν και στο εξωτερικό τι λέμε.
