Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, στο Προεδρικό Μέγαρο, μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο υπουργός είπε ότι ενημέρωσε το Υπουργικό Συμβούλιο ότι στις 4 Μαΐου κατατέθηκαν στον ΓΓ των ΗΕ οι γεωγραφικές συντεταγμένες του ορίου της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας στη βάση της μέσης γραμμής μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκίας και είπε ότι θα γίνει και σχετική δημοσίευση στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας.

Ανέφερε ακόμη ότι θα πραγματοποιηθεί σήμερα στο Υπουργείο Εξωτερικών σχετική σύσκεψη σε συνέχεια των συσκέψεων που γίνονται αυτό τον καιρό παρουσία του Γενικού Εισαγγελέα, των υπουργών Ενέργειας, Άμυνας, Δικαιοσύνης και της υφυπουργού Ναυτιλίας, ενώ το ερχόμενο Σάββατο το πρωί ο Πρόεδρος θα προεδρεύσει σύσκεψης του Εθνικού Συμβουλίου.

Απαντώντας σε ερωτήσεις, είπε ότι όλες οι Κυβερνήσεις της Δημοκρατίας από το 2004, στη βάση των σχετικών εισηγήσεων των διεθνών συμβούλων και στη βάση του διεθνούς δικαίου με το οποίο διασφαλίζονται απόλυτα τα δικαιώματα της Δημοκρατίας στην υφαλοκρηπίδα της είχαν αποφασίσει να μην προχωρήσουν σε κατάθεση, έτσι ώστε αυτό να μη χρησιμοποιηθεί από την Τουρκία ως πρόκληση για να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες.

Επίσης, είπε ότι με τροποποιητικό νόμο τον Ιούλιο του 2014 για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα ξεκαθαρίσαμε ότι τα όρια της ΑΟΖ μας είναι η μέση γραμμή.

"Οι συντεταγμένες απλώς καθορίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τη μέση γραμμή. Θυμίζω ότι τα δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας είναι ipso facto, δηλαδή αυτόματα και είναι εξαρχής. Αρα, δεν τίθεται η όποια αμφισβήτηση για τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας", είπε.

Πρόσθεσε ότι είμαστε σε συνεχή επαφή με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με κράτη μέλη της ΕΕ, και είπε ότι χθες είχε επικοινωνία με τον Επίτροπο για θέματα Διεύρυνσης, ενώ βρισκόμαστε σε επαφή με σημαντικές πρωτεύουσες των κρατών μελών της ΕΕ που εκδηλώνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις παράνομες ενέργειες εντός της ΑΟΖ.

Υπενθύμισε ότι αύριο θα βρίσκεται στο Παρίσι και το θέμα αυτό είναι το κύριο αντικείμενο συζήτησης του στις εκεί συναντήσεις, ενώ ο επόμενος σημαντικός σταθμός είναι το Άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Ρουμανία στις 9 Μαΐου, όπου ο Πρόεδρος θα ενημερώσει και θα συζητηθούν και συγκεκριμένες ενέργειες που σε νομικό, πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο έχουν τροχοδρομηθεί εδώ και καιρό.

Πρόσθεσε ότι έγινε η κατάλληλη προεργασία κάτι που προκύπτει και από την άμεση και ξεκάθαρη αντίδραση της ΕΕ.

Σε ερώτηση πώς μπορεί να αποτρέψει η Κυπριακή Δημοκρατία τη γεώτρηση στην ΑΟΖ της από πλευράς Τουρκίας, ο Υπουργός είπε ότι «εδώ και καιρό προβαίνουμε σε πολύ συγκεκριμένες ενέργειες για να αποτραπεί το συγκεκριμένο ενδεχόμενο ή και άλλα που ίσως η Τουρκία να έχει στο μυαλό της. Εκεί που θεωρούμε ότι έχουμε συγκριτικό πλεονέκτημα είναι η ΕΕ. Και είναι εκεί που εδώ και καιρό έχουν γίνει σχετικές ενέργειες».

Σε ερώτηση πώς η ΕΕ μπορεί να αντιδράσει, ο κ. Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στο θέμα της αναθεώρησης της τελωνειακής ένωσης, τα προενταξιακά κονδύλια και άλλα, προσθέτοντας ότι σε όλα αυτά που απαιτείται ομοφωνία η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ξεκάθαρη.

Παρέπεμψε επίσης στη δήλωση της κ. Μογκερίνι, σημειώνοντας ότι η κοινή θέση της ΕΕ «δεν προέκυψε με αφορμή το τι έγινε προχθές, αλλά περιλαμβάνονται στην κοινή θέση της ΕΕ στο πλαίσιο του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ – Τουρκίας που έγινε πρόσφατα στις Βρυξέλλες. Το ίδιο ισχύει και για τη δήλωση στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Μάρτιο του 2018».

Ερωτηθείς αν υπάρχει πληροφόρηση ότι άρχισε η γεώτρηση από πλευράς Τουρκίας με τον «Πορθητή» ή αν βρίσκεται αγκυροβολημένο, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε ότι «παρακολουθούμε τις δραστηριότητες του ‘Πορθητή’ σε συνεργασία με γειτονικά κράτη, τα οποία μας βοηθούν σε αυτή την άμεση ενημέρωση που πρέπει να έχουμε σε σχέση με τις εξελίξεις. Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση δεν έχει ξεκινήσει η γεώτρηση».

Κληθείς να σχολιάσει δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας για το θέμα, είπε ότι «είμαστε σε συνεχή επαφή με την ελληνική Κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή, υπάρχει ξεκάθαρη, κοινή προσέγγιση για την παράνομη ενέργεια της Τουρκίας, τη σοβαρότητα αυτής της ενέργειας».

Ανέφερε ότι μέσα από δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων προκύπτει ότι η Τουρκία επιχειρούσε να προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια εδώ και καιρό, αλλά το γεγονός ότι δεν μπορούσαν να συνεργαστούν με εταιρείες υποστηρικτικών υπηρεσιών ή για ενοικίαση γεωτρύπανου ήταν κάτι που καθυστερούσε αυτή την εξέλιξη. «Πρόκειται για μια αρνητική εξέλιξη που έχει σοβαρές προεκτάσεις».

Σε ερώτηση αν η Τουρκία έχει εξασφαλίσει συνεργασία από εταιρείες και αν ναι από ποια κράτη προέρχονται οι εταιρείες αυτές, σημείωσε ότι «σίγουρα δεν υπάρχει συνεργασία σε κρατικό επίπεδο. Από κει και πέρα βρισκόμαστε στην ετοιμασία των διεθνών ενταλμάτων σύλληψης, στην ετοιμασία του σχετικού καταλόγου για όλους όσοι εμπλέκονται στη συγκεκριμένη ενέργεια. Να κάνουμε λίγη υπομονή».

Είπε ακόμη ότι πριν τη δημοσιοποίηση της τουρκικής ενέργειας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει απευθυνθεί γραπτώς στον ίδιο τον ΓΓ των ΗΕ και τους ηγέτες των πέντε Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας.

"Την ίδια στιγμή είχα τηλεφωνικές συνομιλίες με ομολόγους μου από τα Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και ήταν μέσα σε αυτό το πλαίσιο που στην τελευταία συζήτηση στο Συμβούλιο Ασφαλείας έγινε αναφορά από όλους με κριτική προσέγγιση ότι, μια ενδεχόμενη τέτοια ενέργεια από πλευράς Τουρκίας θα είναι κάτι που δυσκολεύει τις προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών. Και ήταν κάτι που είχε αναφερθεί και στις δημόσιες δηλώσεις του Προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας", είπε.

Ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι "για μας η επίλυση του Κυπριακού αποτελεί την υπ’ αριθμό 1 προτεραιότητα μας. Η παρούσα κατάσταση πραγμάτων εκείνους που επηρεάζει πιο αρνητικά είναι το σύνολο του κυπριακού λαού, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Και η ίδια η πρόσφατη τουρκική παράνομη ενέργεια σε καμιά απολύτως περίπτωση δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων".

Σημείωσε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Έλληνας Πρωθυπουργός, όταν βρίσκονταν πρόσφατα στο Πεκίνο, είχαν συζητήσει με τον ΓΓ των ΗΕ τις προοπτικές επανέναρξης του διαλόγου.

"Και η τουρκική ενέργεια αποδεικνύει το γιατί η τουρκική πλευρά αρνήθηκε την εισήγηση για συνάντηση σε φόρματ Κραν Μοντανά για να συζητήσουμε πώς προχωρεί η όλη διαδικασία. Υπάρχουν κάποιες άλλες ιδέες, ο Πρόεδρος και ο κ. Τσίπρας το συζήτησαν με τον ΓΓ και να αναμένουμε να δούμε τα επόμενα βήματα. Κάποιες είναι ιδέες των ΗΕ, κάποιες του Προέδρου. Υπάρχουν ιδέες και σκέψεις, και όλα αυτά θα συζητηθούν και θα παρουσιαστούν και εν εκτάσει κατά τη διάρκεια του Εθνικού Συμβουλίου το Σάββατο», υπογράμμισε.

Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι η θέση που εκφράστηκε από την πλευρά μας ότι εν μέσω προκλήσεων στην ΑΟΖ της Κύπρου δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις, ο Υπουργός είπε ότι «αυτή η θέση είναι η θέση που εξέφρασε στην ουσία το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ, ειδικότερα κατά τη διάρκεια της κλειστής διαβούλευσης αυτό ήταν το μήνυμα».

«Δεν αποπροσανατολιζόμαστε από τον στόχο μας που δεν είναι άλλος από την επίλυση του Κυπριακού. Εμείς βιώνουμε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον τις συνέπειες της παρούσας κατάστασης πραγμάτων και θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν για να υπάρξουν δεδομένα που θα οδηγήσουν σε ουσιαστική επανέναρξη των συνομιλιών, κάτι που θέλει και ο ΓΓ.

Για όλα αυτά ο Πρόεδρος είναι σε επαφή με τον ΓΓ των ΗΕ», κατέληξε.

Διάβημα από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Βουλής

Ο Πρόεδρος της Βουλής, Δημήτρης Συλλούρης, απέστειλε επιστολή-διάβημα προς Προέδρους διεθνών και περιφερειακών κοινοβουλευτικών οργανισμών, τους Πρόεδρους των Κοινοβουλίων των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και προς τους Προέδρους των εθνικών κοινοβουλίων των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναφορικά με τις συνεχιζόμενες παράνομες τουρκικές ενέργειες εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σε ανακοίνωση της Βουλής αναφέρεται ότι ο κ. Συλλούρης τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι η τελευταία παράνομη ενέργεια της Τουρκίας προς διεξαγωγή ερευνών για υδρογονάνθρακες από το τουρκικό πλοίο-γεωτρύπανο «Πορθητής» στη Κυπριακή ΑΟΖ, αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, με απώτερο στόχο την παρεμπόδιση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την άσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων επί των πλουτοπαραγωγικών πηγών της.

Ο Πρόεδρος της Βουλής επεσήμανε επίσης ότι η ενέργεια αυτή υπονομεύει τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος, στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του ΟΗΕ και του κοινοτικού κεκτημένου, αναπόσπαστο μέρος του οποίου αποτελεί και η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982.

Η κλιμάκωση της έντασης στην ταραγμένη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, μέσω των παράνομων και προκλητικών ενεργειών της Τουρκίας, υπογράμμισε ο κ. Συλλούρης, αποδεικνύει ότι η Τουρκία θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια και σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή, μέσω της καλλιέργειας κλίματος εκφοβισμού, ενώ ταυτόχρονα περιπλέκει την προσπάθεια επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για επίλυση του Κυπριακού.

Ο Πρόεδρος της Βουλής κάλεσε τους ομολόγους του να ασκήσουν την επιρροή τους προς την Τουρκία για τερματισμό των παράνομων δραστηριοτήτων της, καθώς και συμμόρφωσή της με το διεθνές δίκαιο και τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες και κυρίως για εκπλήρωση των δεσμεύσεών της έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κάθε κράτους μέλους της.

Η Τουρκία, κατέληξε ο κ. Συλλούρης, πρέπει να σεβαστεί τα αναφαίρετα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας για αξιοποίηση του φυσικού της πλούτου και επίσης να κατανοήσει ότι οι ενέργειές της δεν συνάδουν με τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού, ούτε και με τις ευρωπαϊκές της φιλοδοξίες.

Προειδοποίηση από τις ΗΠΑ και η οργισμένη απάντηση της Άγκυρας

Η Τουρκία απέρριψε σήμερα την προειδοποίηση της Ουάσινγκτον, την οποία χαρακτήρισε «μη ρεαλιστική», αναφορικά με τις γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, σε ανακοίνωση που εξέδωσε αργά το βράδυ της Κυριακής (σήμερα τα ξημερώματα, ώρα Ελλάδας), εκφράζει την ανησυχία του και καλεί την Τουρκία να μην συνεχίσει τη δραστηριότητα αυτή σε μια περιοχή την οποία έχει οροθετήσει η Κυπριακή Δημοκρατία ως την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει απευθύνει παρόμοιο μήνυμα στην Άγκυρα.

«Η ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με ημερομηνία 5ης Μαΐου, σχετικά με τις δραστηριότηες γεωτρήσεων της Τουρκίας στη δική της υφαλοκρηπίδα, είναι μη ρεαλιστική» ανέφερε το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας. Η Άγκυρα εκτιμά ότι δεν δεσμεύεται από τις συμφωνίες οριοθέτησης μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και άλλων χωρών της Μεσογείου και ότι έχει το δικαίωμα να εκμεταλλευτεί τη δική της υφαλοκρηπίδα.

«Κατά συνέπεια, οι προσπάθειες τρίτων μερών να υποκαταστήσουν τα διεθνή δικαστήρια για να οριοθετήσουν τα θαλάσσια σύνορα είναι απαράδεκτες], πρόσθεσε, τονίζοντας ότι «οι επιχειρήσεις εξόρυξης και σεισμικής έρευνας θα συνεχιστούν στην υφαλοκηπρίδα μας, στις ζώνες για τις οποίες η κυβέρνησή μας είχε χορηγήσει άδειες στην Turkish Petroleum το 2009 και το 2012».

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε χαρακτηρίσει «πολύ προκλητικό» βήμα τις εν λόγω δραστηριότητες του τουρκικού ναυτικού στην περιοχή τονίζοντας ότι εγείρεται ο κίνδυνος «να αυξηθεί η ένταση στην περιοχή».

«Ξεκάθαρη» θέση της ΕΕ εναντίον των προθεσέων της Τουρκίας 

Την "ξεκάθαρη" θέση της ΕΕ εναντίον των προθέσεων της Τουρκίας να πραγματοποιήσει γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ επανέλαβε και η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα εξωτερικής πολιτικής Μάγια Κοτσίγιανιτς, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι οι διπλωματικές επαφές με αυτόν το στόχο θα συνεχιστούν. "Έχουμε μια ξεκάθαρη τοποθέτηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2018, οπότε καταδικάσαμε σαφώς τις συνεχιζόμενες παράνομες πράξεις της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο. Αυτό το Σαββατοκυριάκο εκφράσαμε σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τις προθέσεις της Τουρκίας να πραγματοποίησει γεωτρήσεις στην τουρκική ΑΟΖ", είπε η Μ. Κοτσίγιανιτς, καλώντας την Τουρκία να "δείξει αυτοσυγκράτηση, να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και να απόσχει από κάθε παράνομη ενέργεια".

Κληθείσα να δώσει διευκρινίσεις σχετικά με το ποια θα ήταν η "κατάλληλη απαντήση" της ΕΕ με την οποία προειδοποίησε την Τουρκία στην πρόσφατη δήλωσή της η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι, η εκπρόσωπος αρνήθηκε να προβεί σε "εικασίες" καθώς, όπως είπε, στόχος της ΕΕ είναι να αποτραπούν οι εν λόγω ενέργειες ενώ σημείωσε ότι οι "διπλωματικές επαφές θα συνεχιστούν".

Στήριξη του ΝΑΤΟ ζητά ο Ερντογάν

«Η χώρα μας είναι αποφασισμένη να προστατεύσει τα δικαιώματά της και τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων. Αναμένουμε από το ΝΑΤΟ σε αυτή τη διαδικασία να σεβαστεί τα δικαιώματα της Τουρκίας και να μας στηρίξει για να αποτραπεί η ένταση», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μιλώντας στη σύνοδο του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου του ΝΑΤΟ που πραγματοποιείται στην Κωνσταντινούπολη. «Μπορεί η χώρα μας σε κάποια πεδία να έχει διαφορετική άποψη. Αλλά η προτεραιότητα αυτής της συμμαχίας να αγωνίζεται με συνέπεια μαζί έναντι της κοινής απειλής αποτελεί όρο. Τα μεγαλύτερα προσκόμματα που υπάρχουν εδώ θα δώσουν το μεγαλύτερο πλήγμα στη συμμαχία μας, στο κύρος της συμμαχίας», συμπλήρωσε.