Με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση να έχει μείνει ημιτελής στην Ελλάδα και τα επιδόματα και τις συντάξεις αναπηρίας να βαίνουν μειούμενα, η κοινωνική επανένταξη των πασχόντων από σχιζοφρένεια διέρχεται κρίση. Η ολιστική διαχείριση της νόσου θα βρεθεί στο επίκεντρο του Διεθνούς Συνεδρίου της Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας (9-11 Οκτωβρίου), στην Αθήνα.
Σύμφωνα με στατιστικές εκτιμήσεις περίπου το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από σχιζοφρένεια, χωρίς ωστόσο να είναι εξακριβωμένος ο πραγματικός αριθμός. Κοινωνικο-πολιτισμικοί παράγοντες και τοπικές ιδιαιτερότητες εμποδίζουν την πλήρη καταγραφή αλλά και διαχείριση της νόσου.
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας και η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, με αφορμή το Διεθνές Συνέδριο που διοργανώνεται στη χώρας, ανακοίνωσαν το φετινό θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας (10 Οκτωβρίου), «Ζώντας με τη Σχιζοφρένεια».
Στερούνται φροντίδας οι ασθενείς
Η σχιζοφρένεια μια χρόνια, σοβαρή ψυχική νόσος, επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να είναι παραγωγικό. Περίπου 26 εκατ. άτομα παγκοσμίως ζουν με την ασθένεια, στα κύρια συμπτώματα της οποίας περιλαμβάνονται οι παραισθήσεις, οι ψευδαισθήσεις, οι διαταραχές σκέψης και η αποδιοργάνωση της συμπεριφοράς.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία, οι ασθενείς με σχιζοφρένεια πεθαίνουν 15-20 χρόνια νωρίτερα από τον γενικό πληθυσμό, καθώς η νόσος αποτελεί μια από τις 10 συχνότερες αιτίες αναπηρίας.
Όπως εξήγησε ο καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγείας, Γεώργιος Χριστοδούλου, «είναι σκανδαλώδες το γεγονός ότι οι ασθενείς με σχιζοφρένεια δεν τυγχάνουν τις ίδιας φροντίδας με όλους εμάς. Αντιμετωπίζονται ως παιδιά ενός κατώτερου Θεού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η υγεία τους να είναι παραμελημένη και τελικά να πεθαίνουν πρόωρα. Στόχος τόσο του συνεδρίου, όσο και της φετινής παγκόσμιας ημέρας είναι να αναδειχθεί το πρόβλημα αυτό και αντιμετωπιστεί».
Το μικρό προσδόκιμο ζωής των ασθενών με σχιζοφρένεια αποδίδεται μεταξύ άλλων:
- στην αυτοχειρία, το 50% κάνει απόπειρα αυτοκτονίας, ενώ το 5-10% τελικά αυτοκτονεί,
- στην υποδιάγνωση των συνοδών σωματικών παθήσεων αφού σπάνια υποβάλλονται σε θεραπεία για καρδιαγγειακά νοσήματα και σπάνια νοσηλεύονται για επιπλοκές του διαβήτη, ενώ δεν προφυλάσσονται από τη χρήση ουσιών (το 50% αναφέρει χρήση ναρκωτικών)
- στο κάπνισμα, το 88% των πασχόντων στις ΗΠΑ είναι καπνιστές, όπως και το 65% των Βρετανών ασθενών
- την παχυσαρκία,
- τις κακές συνθήκες προσωπικής υγιεινής,
- την ελλιπή πρόσβαση σε δομές ψυχικής και σωματικής υγείας,
- στις παρενέργειες των φαρμάκων.
Εκτός από τους ασθενείς, κοινωνικό αποκλεισμό και ψυχικό πόνο βιώνουν και οι οικογένειες τους, αλλά και οι επαγγελματίες της Ψυχικής Υγείας. Το 90% των γονέων ασθενών με σχιζοφρένεια ανησυχεί τι θα απογίνει το παιδί τους, όταν εκείνοι θα έχουν φύγει από τη ζωή.
Στόχος λοιπόν, της σύγχρονης Ψυχιατρικής είναι η επίτευξη της αυτονομίας του ασθενή μέσω φαρμακευτικής αγωγής και συμπεριφορικών παρεμβάσεων. Μάλιστα, έχει αποδειχθεί ότι το κόστος της θεραπείας είναι σαφώς μικρότερο από τις νοσηλείες. Το κόστος ενός πάσχοντα από σχιζοφρένεια στην Ευρώπη υπολογίζεται στα 5.805 ευρώ ανά έτος.
Ο αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, Δημήτρης Πλουμπίδης, συμπληρώνει ότι «αν και στην Ελλάδα η ψυχιατρική μεταρρύθμιση έμεινε ημιτελής, οι ασθενείς έχουν καταφέρει πλέον να ζουν εντός της κοινότητας, λόγω των φαρμάκων, τα οποία δεν είναι τόσο ακριβά και έχουν λιγότερες παρενέργειες».
Στόχος της φαρμακευτικής αγωγής είναι αρχικά ο έλεγχος της συμπτωματολογίας ώστε να επιτευχθεί η ύφεση της νόσου και τελικά η αποκατάσταση μέσω της αυτονομίας του ασθενή. Σήμερα μάλιστα, στη βάση της θεραπευτικής λύσης βρίσκεται πάντα η συνεργασία μεταξύ γιατρού η ασθενή.
«Την τελευταία 15ετία έχει διαδοθεί η αντίληψη ότι πρέπει να υπάρχει ‘συμφωνία’ μεταξύ γιατρού και ασθενή για να είναι αποδοτική η θεραπεία. Ο γιατρός πρέπει να αιτιολογεί τον λόγο συνταγογράφησης των φαρμάκων και ο ασθενής από τη μεριά του να αποδεχθεί το πρόβλημά του, για να μπορέσει να μείνει πιστός στη θεραπεία», εξηγεί ο κ. Πλουμπίδης.
Μαίρη Μπιμπή
