Εβδομήντα ένα χρόνια πέρασαν (6-9 Αυγούστου 1945, Χιροσίμα - Ναγκασάκι αντίστοιχα) από τα μέγιστης ιστορικής σημασίας εκείνα γεγονότα μετά τα οποία θα έκλεινε -αυτή τη φορά από την πλευρά των νικητών- η σκηνογραφία φρίκης του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλές καταστάσεις και τα γεγονότα που ακολούθησαν αποκάλυψαν και ανέδειξαν τις σκοπιμότητες και το μέγεθος ενοχής των εμπνευστών τους.

Η ψυχροπολεμική προπαγανδιστική παντοκρατορία που ακολούθησε με απεύθυνση τον λεγόμενο «ελεύθερο κόσμο» -και επηρέασε σχεδόν απόλυτα τη χώρα μας, τουλάχιστον μέχρι τη μεταπολίτευση- πάσχισε εξαρχής, αν όχι να συγκαλύψει, τουλάχιστον να υποβαθμίσει την τεράστια ανθρωπιστική και ηθική σημασία αυτών των «πολεμικών» γεγονότων.

Αυτή η υποβάθμιση συνεχίζεται ακόμη και σήμερα κατά περίπτωση κυμαινόμενη από μία λιτή και ασχολίαστη ιστορική αναφορά έως το πολύ την άποψη της στρατιωτικής «υπερβολής» που θεμελιώνεται σε έωλες δικαιολογίες (απώλειες στο μέτωπο του Ειρηνικού, ελλιπής επιστημονική γνώση κ.ά.) 

Λίγα ενδεικτικά παραδείγματα της πολεμικοτεχνολογικής φρενίτιδας που ακολούθησε ήταν, για παράδειγμα, τα «ευφάνταστης» τεχνολογίας παντός είδους οχήματα μεταφοράς του θανάτου (π.χ. πολλαπλοί διηπειρωτικοί πύραυλοι -Μ.Ι.R.V., Cruise), η βόμβα νετρονίου (που στοχεύει κυρίως τα έμψυχα όντα), η στρατιωτικοποίηση του Διαστήματος (astrodome defense) κ.ά.

Η πολεμική τεχνοεπιστήμη χρησιμοποίησε μεγέθη όπως π.χ. η «θανατικότητα» (lethality)! που είναι μετρήσιμο μαθηματικό μέγεθος σχετιζόμενο με την ισχύ της βόμβας και την ακρίβεια στόχευσης.

Ολα αυτά συνέβαιναν μέσα στο κλίμα της «ισορροπίας τρόμου» ή του «τρελού» -M.A.D. (Mutual Assured Damage). 

Ταυτόχρονα, στην περίοδο αυτή, εμφανίζονται και εξελίσσονται -κυρίως στον ευρωπαϊκό χώρο- αντιπυρηνικά κινήματα (από την αρχική «Εκκληση της Στοκχόλμης», 1950, τη «Διεθνή κίνηση γιατρών για την αποτροπή του πυρηνικού πολέμου» -IPPNW, 1980, τους «Δημάρχους για την Ειρήνη», 1982 κ.ά.) 

Πλήθος ανθρώπων ασχολούνταν τότε, εκτός των άλλων, και με τεχνικά θέματα για να αποδειχτεί ποια πλευρά ήταν επιθετική και κλιμάκωνε τους εξοπλισμούς επιδιώκοντας την τρομερή αύξηση της ακρίβειας στόχευσης του όπλου (π.χ. Cruise).

Ταυτόχρονα, τα επιστημονικά σενάρια τρόμου των πλανητικών επιπτώσεων μιας συνολικής σύγκρουσης διαδέχονταν το ένα το άλλο («πυρηνικός χειμώνας»).

Ευτυχώς, λόγω της αποτροπής που προκαλούσε ο «τρελός», τίποτα δεν έγινε και η επικινδυνότητα αποκλιμακώθηκε δραστικά μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης.

Βέβαια, δεν εξέλιπε μέχρι σήμερα, εφόσον οι ανταγωνισμοί εξακολουθούν να υπάρχουν, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη και έναν άλλο σημερινό παράγοντα που είναι η διασπορά των πυρηνικών όπλων. 

Η υποβάθμιση των γεγονότων της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι αποτυπώνεται και στο ότι χρησιμοποιούνται συχνά απλώς χρονοδεικτικά, δηλαδή ως το «τέλος του πολέμου» ή ως η «έναρξη του ψυχρού πολέμου» ή, πιο ουδέτερα, ως η «έναρξη της ατομικής εποχής». 

Ομως, η αποκατάσταση της ιστορικής Α-Λήθειας μάς υποχρεώνει να υπενθυμίσουμε, π.χ., ότι: 

α) Η Ιαπωνία εκείνη τη χρονική στιγμή, όπως είναι σχεδόν κοινά αποδεκτό, είχε ήδη ηττηθεί και ήταν έτοιμη να παραδοθεί (Τσόρτσιλ - Απομνημονεύματα). 

β) Η καθιέρωση της αμερικανικής ισχύος -Pax Americana- ήταν το πρώτο ζητούμενο (π.χ., ο «Κόκκινος Στρατός» ανέκοψε αμέσως την προέλασή του στο Ιράν). 

Οι δεκάδες χιλιάδες αθώου πληθυσμού που πέθαναν ακαριαία, οι άλλοι που ακολούθησαν σε μέρες, βδομάδες, μήνες, αλλά και οι «χιμπακούσα», που για χρόνια μετά ζούσαν παρέα με τον αναμενόμενο θάνατο, δηλητηριασμένοι από τη ραδιενέργεια -κατά μέτρια εκτίμηση περίπου 300.000 άνθρωποι- ζητούν ακόμη τη δικαίωσή τους. 

Το επιχείρημα της ανεπαρκούς γνώσης των επιπτώσεων από τη χρήση αυτού του υπερόπλου είναι ευάλωτο (είχαν ήδη πάρει μία ιδέα από την πρώτη πυρηνική δοκιμή, που είχε πραγματοποιηθεί στη Νεβάδα περίπου ένα μήνα πριν από τη Χιροσίμα), αλλά επίσης μετατρέπεται σε αντεπιχείρημα, σε ένα ισχυρό «κατηγορώ», με βάση την αποδεκτή από πολλούς υποψία ότι οι βομβαρδισμοί αυτοί, εκτός των άλλων, αποτέλεσαν έναν in vivo πειραματισμό της αποτελεσματικότητας και των επιπτώσεων της νέας βόμβας.

Οι in vitro έρευνες σχετικά με τις επιπτώσεις των πυρηνικών στον άνθρωπο ακολούθησαν μετά! 

Το έγκλημα αυτό δεν στερείται καθόλου σε «εγκληματικότητα κατά της ανθρωπότητας», π.χ., από την «Τελική Λύση» των ναζιστικών στρατοπέδων. 

Οι «χιμπακούσα» είναι δυνατόν υπό την έννοια αυτή να ενταχθούν στην ίδια κατηγορία με τα πειράματα με ανθρώπινα πειραματόζωα των ναζιστικών στρατοπέδων.

Με την ορολογία του Τζ. Αγκάμπεν, μπορούμε να δεχτούμε ότι αυτοί, όπως και οι χιλιάδες που πέθαναν ακαριαία, κρίθηκαν από κάποιους επίδοξους πλανητικούς κυρίαρχους «homines sacri», δηλαδή φονεύσιμοι, με «γυμνές ζωές» σε μία «κατάσταση εξαίρεσης»! 

Η Χιροσίμα αποτελεί μέχρι σήμερα το μοναδικό γεγονός τόσο μεγάλης και σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα εξολόθρευσης άμαχου πληθυσμού, στην Ιστορία της ανθρωπότητας. 

Ως επίμετρο: 

«Πήραν πρώτα φωτιά οι μακριές πλεξούδες μου 

μου καήκανε τα χέρια και τα μάτια 

Ολη όλη μια χουφτίτσα στάχτη απόμεινα 

την πήρε ο άνεμος κι αυτή σ’ έναν ουρανό συννεφιασμένο 

.... .... 

Εγώ είμαι που χτυπώ την πόρτα σας, ακούστε με 

φιλέψτε με μονάχα την υπογραφή σας 

έτσι που τα παιδάκια πια να μη σκοτώνονται 

και να μπορούν να τρων τις καραμέλες» 

Ναζίμ Χικμέτ: «Το κοριτσάκι της Χιροσίμα» (απόδοση Γιάννη Ρίτσου) 

*Φυσικός, δρ. Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Δίδαξε στη Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Συγγραφέας του βιβλίου «Φυσική Επιστήμη και Πραγματικότητα» (Εκδόσεις Νήσος-2011)