to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Χάνομαι στη μετάφραση, βρίσκομαι στην προπαγάνδα

Δημιουργική μετάφραση, επιλεκτική παράθεση αποσπασμάτων και κατάλληλος σχολιασμός χρησιμοποιούνται τόσο από ειδησεογραφικά σάιτ με λιγότερο ή περισσότερο κύρος, όσο και από «έγκριτους» αρθρογράφους μεγάλων εφημερίδων για να παρουσιάσουν ξενόγλωσσα άρθρα ή βιβλία έτσι όπως βολεύει τη δική τους προπαγάνδα…


«Guardian: Οι Έλληνες θα υποφέρουν περισσότερο σε ενδεχόμενη εκλογή ΣΥ.ΡΙΖ.Α», είναι ο απειλητικός τίτλος άρθρου του ειδησεογραφικού σάιτ news247, ενώ, λίγο πιο μετριοπαθής και λακωνική, η iefimerida τιτλοφορεί αντίστοιχο άρθρο με το ερώτημα «Guardian: Τι θα συμβεί αν γίνει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ». Και οι δύο ιστοσελίδες σχολιάζουν και παραθέτουν μεταφρασμένα αποσπάσματα από άρθρο του Leo Panitch στον βρετανικό Guardian, στο οποίο ο καναδός μαρξιστής και πολιτικός επιστήμονας ασκεί οξεία κριτική στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία του 20ού αιώνα. Το άρθρο του έχει τίτλο «Europe’s left has seen how capitalism can bite back» (Η ευρωπαϊκή Αριστερά ανακάλυψε πώς ο καπιταλισμός μπορεί να αντεπιτεθεί) και με τον όρο Αριστερά εννοεί εδώ κυρίως τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και χαρακτηρίζει ως «μεγαλύτερη ψευδαίσθηση των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων του 20ού αιώνα την πίστη τους ότι άπαξ και κερδίζονταν οι μεταρρυθμίσεις, δεν θα μπορούσε κανείς να τις πάρει πίσω», όταν στην πραγματικότητα βλέπουμε σήμερα τις κατακτήσεις της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας να διαβρώνονται από την εξάπλωση του καπιταλιστικού ανταγωνισμού σε παγκόσμια κλίμακα. Στα κόμματα αυτά ο Πάνιτς αντιπαραβάλλει τον ΣΥΡΙΖΑ, ως το μοναδικό ευρωπαϊκό αριστερό κόμμα που απέκτησε μεγάλη εκλογική επιρροή, αλλά δείχνει να έχει καταλάβει αυτό το μάθημα.

Κι όμως, αίφνης, η ανάλυση του Πάνιτς για την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη σήμερα και η κριτική του στη σοσιαλδημοκρατία και στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο που προκρίνει την αγορά και την απορρύθμισή της και οδηγεί τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα να εγκαταλείπουν αυτό που υπήρξε η ουσία της πολιτικής τους στο παρελθόν, εμφανίζεται με τη βοήθεια της μετάφρασης, της επιλεκτικής παράθεσης αποσπασμάτων και του κατάλληλου σχολιασμού ως δυσοίωνη προφητεία για μια ενδεχόμενη κυβέρνηση της Αριστεράς στην Ελλάδα. Για τους σκοπούς της προπαγάνδας χρησιμοποιείται η δημιουργική μετάφραση, της οποίας θα δώσουμε μερικά δείγματα:

α) «Αν ο ΣΥΡΙΖΑ» ξεκινά το άρθρο της η ifimerida «αναλάβει την διεύθυνση (sic) της Ελλάδας, αλλά δεν αλλάξουν οι συσχετισμοί δυνάμεων στην Ευρώπη, τότε δεν θα μπορέσει να εφαρμόσει τις ριζικές μεταρρυθμίσεις που επιθυμεί, ο λαός θα υποφέρει περισσότερο από ότι τώρα και φυσικά θα τιμωρηθεί και θα απομονωθεί. Γι” αυτό άλλωστε ο Τσίπρας έθεσε υποψηφιότητα για πρόεδρος της Κομισιόν». Ωστόσο ο Πάνιτς λέει κάτι εντελώς διαφορετικό: «Οι ηγέτες του κόμματος δεν μπορεί να μην αντιλαμβάνονται πλέον ότι αν δεν συμβεί μια αλλαγή στο συσχετισμό δυνάμεων και σε άλλες χώρες που θα αφήσει σε μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ χώρο ώστε να επιβάλλει προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, ο ελληνικός λαός θα υποφέρει ακόμα περισσότερο, θα τιμωρηθεί και θα απομονωθεί οικονομικά. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όταν τον περασμένο μήνα ανακοινώθηκε η υποψηφιότητα Τσίπρα από το μικρό συνασπισμό των κομμάτων της ριζοσπαστικής αριστεράς του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να αντικαταστήσει τον Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο στην προεδρία της Κομισιόν, εκείνος μίλησε με όρους “ιστορικής ευκαιρίας” που υπάρχει σήμερα για μια αριστερή εναλλακτική λύση απέναντι στο σημερινό καπιταλιστικό “ευρωπαϊκό μοντέλο”».

 

β) «Ωστόσο, σημειώνει ο αρθρογράφος, το ζήτημα για τον 21ο αιώνα δεν είναι η μεταρρύθμιση εναντίον της επανάστασης, αλλά τι είδους μεταρρυθμίσεις θα γίνουν και σε τι είδους λαϊκά κινήματα θα στηριχθούν, έτσι ώστε να αντέξουν τις πιέσεις του καπιταλισμού» μεταφράζει δημιουργικά η iefimerida, ενώ ο Πάνιτς γράφει: «Το ζήτημα για τον 21ο αιώνα δεν είναι “μεταρρύθμιση ή επανάσταση”, αλλά τι είδους μεταρρυθμίσεις, με τι είδους λαϊκά κινήματα πίσω τους που θα στρατευθούν σε τέτοιες κινητοποιήσεις ώστε να εμπνεύσουν παρόμοιες εξελίξεις και αλλού, μπορούν να αποδειχθούν αρκετά επαναστατικά ώστε να αντέξουν στις πιέσεις του καπιταλισμού».

γ) Πέρα από τον κραυγαλέο τίτλο του, την εισαγωγή όπου χαρακτηρίζει το άρθρο παρέμβαση στα ελληνικά πράγματα, αλλά και άλλες μεταφραστικές λαθροχειρίες, το εξαιρετικά κακομεταφρασμένο κείμενο του News247 αναφέρει ως παράθεμα από το άρθρο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «καλεί για τη δημιουργία και την έκφραση όσο το δυνατό ευρύτερου, ΑΝΤΑΡΤΙΚΟΥ και καταλυτικού πολιτικού κινήματος», μεταφράζοντας ως αντάρτικο, με όλες τις συνδηλώσεις της λέξης, το αγγλικό militant που από λιγότερο «δημιουργικούς» μεταφραστές αποδίδεται συνήθως ως αγωνιστικό ή μαχητικό.

Αλλά η ανάγνωση τέτοιων και άλλων παρόμοιων «παραναγνώσεων» γεννά το έθος της αναζήτησης των πηγών και σε άλλες περιπτώσεις. Έτσι, η ανάγνωση του άρθρου του Πάσχου Μανδραβέλη στην Καθημερινή με τίτλο «Είναι οι θεσμοί, ανόητε», όπου ο «έγκριτος» αρθρογράφος παρουσιάζει και σχολιάζει το βιβλίο των Daron Acemoglou και James. A. Robinson Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη. Οι καταβολές της ισχύος, της ευημερίας και της φτώχειας (εκδ. Ψυχογιός), μας οδήγησε στην αναζήτηση του πρωτοτύπου. Δεν προλάβαμε να διαβάσουμε το σύνολο του ογκώδους τόμου, αλλά ένα πρόχειρο ξεφύλλισμα και κάποιες κριτικές σε έγκριτες αγγλόφωνες εφημερίδες (Huffington PostGuardian κ.ά.) μας βοήθησαν να αντιληφθούμε τι λέει και τι δεν λέει ο αρθρογράφος της Καθημερινής. Εδώ δεν έχουμε δημιουργική μετάφραση, μιας και το βιβλίο έχει ήδη μεταφραστεί στα ελληνικά, αλλά η επιλεκτική χρήση παραδειγμάτων και ο κατάλληλος σχολιασμός δίνουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα από την πραγματική και ζεύουν και το εν λόγω πόνημα στο άρμα της ελληνικής νεοφιλελεύθερης προπαγάνδας.

Οι δύο αμερικανοί οικονομολόγοι, καθηγητές του ΜΙΤ (ο Acemoglou) και του Χάρβαρντ (ο Robinson) εξετάζουν την εξέλιξη των πολιτισμών και των εθνών, αλλά και τις έννοιες της ευημερίας και της φτώχειας, βάσει της ανοιχτότητας ή της κλειστότητας των πολιτικών τους θεσμών. Χωρίς να επικαλεστούμε τις αντιρρήσεις σε μια τέτοια ερευνητική επιλογή (που είναι φυσικά υπαρκτές), ας επισημάνουμε ότι οι δύο συγγραφείς, φιλελεύθεροι αλλά όχι νεοφιλελεύθεροι, και σε καμία περίπτωση υπερασπιστές της πλήρους απορρύθμισης της αγοράς, στο βιβλίο τους αναρωτιούνται επιμόνως για την παρακμή της σύγχρονης Αμερικής. Οι Acemoglou και Robinson θεωρούν καταστροφική την αύξηση των ανισοτήτων και ισχυρίζονται ότι τα έθνη αποτυγχάνουν αναπόφευκτα όταν δεν έχουν κεντρική εξουσία και ρύθμιση της αγοράς. Σε αντίθεση με το πνεύμα της μανδραβέλειας αρθρογραφίας, που συνήθως ενοχοποιεί τους πολλούς, οι δύο συγγραφείς στρέφουν την κριτική τους κυρίως στις προνομιούχες ελίτ και διακρίνουν τέτοιες ελίτ στις ΗΠΑ σήμερα – φυσικά μιλούν για τη Γουόλ Στρητ και το 1%. Τα πυρά τους δεν γλιτώνει ούτε ο Μπαράκ Ομπάμα, τον οποίον κατακρίνουν ως απρόθυμο να στραφεί, όπως ο Θήοντορ Ρούζβελτ, εναντίον των κακοποιών του μεγάλου πλούτου και τον καλούν να ξυπνήσει.

Γιατί όμως δεν αναφέρεται σε αυτή την πλευρά της έρευνας ο Πάσχος Μανδραβέλης, γιατί δεν μιλά για την αποικιοκρατία φερειπείν, αλλά προτιμά να χρησιμοποιήσει ως παραδείγματα την Κίνα (κομμουνιστική και μη), το Μεξικό (που, λόγω διαφθοράς, θυμίζει ίσως περισσότερο Ελλάδα) ή την Ανατολική Γερμανία, τη Βόρεια Κορέα κτλ., και γιατί τελικά εγκωμιάζει το βιβλίο τους, όταν ο ίδιος σε όλη τη διάρκεια της κρίσης υπερασπίζεται  μια κυβέρνηση δεμένη στο άρμα της γερμανικής πολιτικής, αντίθετης ακόμα και στη συντηρητική κατά τους συγγραφείς πολιτική του αμερικανού προέδρου;

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)