Μετά από τρεις και πλέον ώρες ολοκληρώθηκε η συνάντηση Ελλήνων και Τούρκων εκπροσώπων στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών. Αναμένεται η ανακοίνωση από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.
Με χαμηλές προσδοκίες και για τις δυο πλευρές ξεκίνησε τη Δευτέρα 25/1 στην Κωνσταντινούπολη ο 61ος κύκλος των διερευνητικών επαφών μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, έπειτα από σχεδόν 5 χρόνια. Επίσημη ατζέντα δεν υπάρχει ενώ συνήθως δεν κρατούνται πρακτικά.
Με φόντο τον Βόσπορο ξεκίνησαν το πρωί της Δευτέρας στην Κωνσταντινούπολη οι διερευνητικές επαφές μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, έπειτα από σχεδόν 5 χρόνια. Αντικείμενο των επαφών, η διερεύνηση σημείων σύγκλισης για ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις αναφορικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, βάσει του Διεθνούς Δικαίου. Στις διερευνητικές επαφές, όπως κατ’ επανάληψη έχει τονίσει η ελληνική πλευρά, δεν συζητείται θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών. Η Ελλάδα δεν διαπραγματεύται οποιοδήποτε θέμα αφορά την εθνική κυριαρχία. Η θέση της χώρας είναι σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Η απόφαση για την επέκταση των χωρικών υδάτων αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας. Έχει καταστήσει σαφές πως διατηρεί στο ακέραιο το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια οπουδήποτε και οποτεδήποτε.
Σημαντικό βήμα λέει η ΕΕ
Σημαντικό βήμα χαρακτήρισε την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών της Ελλάδας με την Τουρκία, ο ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου μετά την ολοκλήρωση του Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ.
«Συζητήσαμε όλες τις πτυχές της σχέσης μας με την Τουρκία, όπως αναφέρονται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων. Καταγράψαμε το σημαντικό μήνυμα που εστάλη από όταν έγινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο από τις τουρκικές αρχές» ανέφερε ο Ζοζέπ Μπορέλ και προσέθεσε ότι «επαναβεβαιώσαμε τη σημασία της δέσμευσης με την Τουρκία για να παγιώσουμε διάλογο και συνεργασία».
« Σήμερα, είναι η αρχή των διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, είναι σημαντικό βήμα» υπογράμμισε ο Ύπατος Εκπρόσωπος και σημείωσε ότι
«θα είναι ίσης σημασίας η επανέναρξη των συνομιλιών για το κυπριακό».
Επιπροσθέτως, ο Ζοζέπ Μπορέλ επισήμανε ότι η λίστα των μέτρων δεν είναι έτοιμη «αλλά δεν έχει μπει στην άκρη. Η δουλειά συνεχίζεται».
«Θα συνεχίσουμε τη δέσμευσή μας με την Τουρκία εν όψει της έκθεσης που πρέπει να παρουσιάσουμε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Μάρτιο μαζί με την Κομισιόν, λαμβάνοντας πολύ υπόψη τα συμπεράσματα του Δεκεμβρίου και πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα τις επόμενες εβδομάδες από κάθε άποψη» συμπλήρωσε.
Όσον αφορά την επίσκεψη του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, ανέφερε «είδαμε όλα τα ζητήματα τα οποία δημιούργησαν πολλές ταραχές στη σχέση μας το 2020 και τα δύο μέρη συμφώνησαν στην ανάγκη να ξεπεράσουν αυτές τις δυσκολίες και να κοιτάξουν για έναν καλύτερο τρόπο να μοιραστούν τις ανησυχίες, να συνεργαστούν και να έχουν καλύτερη γειτονία».
«Είμαι χαρούμενος να πω ότι σήμερα, η ενόχληση που δηλητηρίασε τη ζωή το περασμένο καλοκαίρι και το φθινόπωρο, έχει σταματήσει» σημείωσε ο κ. Μπορέλ και προσέθεσε ότι συμφώνησαν και τα δύο μέρη να το κρατήσουν αυτό και να το χρησιμοποιήσουν θετικά για να προσπαθήσουν να φτάσουν σε συμφωνίες .
«Σήμερα, οι συνομιλίες μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας ξεκίνησαν και ελπίζουμε ότι μέχρι τα μέσα - τέλη Φεβρουαρίου η πρώτη επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό θα γίνει επίσης» επισήμανε και τόνισε ότι « η ανησυχία μου είναι ότι πρέπει να διατηρήσουμε αυτό το μομέντουμ, για όλα τα ζητήματα που το 2020 ήταν δύσκολα» και κατέληξε λέγοντας ότι όλα πρέπει να μείνουν ήρεμα για να υπάρχει καλό κλίμα.
Ικανοποίηση και από τις ΗΠΑ
Την ικανοποίηση της Ουάσιγκτον για την επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας εξέφρασε ο νέος εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις.
Όπως σημείωσε σε ανάρτηση του στο Twitter: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρετίζουν την επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας στην Κωνσταντινούπολη, σήμερα, και τη δέσμευση των δύο κυβερνήσεων σε αυτή τη διαδικασία. Υποστηρίζουμε όλες τις προσπάθειες για τη μείωση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο».
ΣΥΡΙΖΑ: Η Ελλάδα εισέρχεται χωρίς στρατηγικό σχέδιο στις διερευνητικές επαφές
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, ως δύναμη πατριωτικής ευθύνης στηρίζει τις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία για υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ, παρά το γεγονός ότι σε αυτές η χώρα προσέρχεται χωρίς σαφές στρατηγικό σχέδιο και με μια διαρκή κακοφωνία από την πλευρά της κυβερνητικής πλειοψηφίας, που σίγουρα δεν περνά απαρατήρητη από την άλλη πλευρά.
Σε ότι αφορά τον σημερινό γύρο επαφών στην Κωνσταντινούπολη αναμένουμε από την κυβέρνηση αναλυτική ενημέρωση:
- για την στρατηγική που θα ακολουθήσει η Ελλάδα, ειδικά τώρα που έχει εικόνα των τουρκικών θέσεων
- εάν τέθηκαν από την Τουρκία θέματα δήθεν "γκρίζων ζωνών", "αποστρατιωτικοποίησης" και "περιοχών ευθύνης έρευνας και διάσωσης" και πώς απαντήθηκαν από την ελληνική αντιπροσωπεία
- ποια στάση τήρησε ο ΥΠΕΞ στο σημερινό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, σε σχέση με το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων.
Διαβάστε ακόμα:
-
Γ. Κατρούγκαλος: Δεν δεχόμαστε διεύρυνση της ατζέντας για θέματα εθνικής κυριαρχίας
-
Ν. Ηγουμενίδης: Η χώρα μας χρειάζεται μια συνεκτική στρατηγική στην εξωτερική της πολιτική
Εσωκομματικές αντιπαραθέσεις στη ΝΔ
Διαφορετικές και αντικρουόμενες γραμμές φαίνεται να κυριαρχούν στο εσωτερικό της ΝΔ όσον αφορά την είσοδο της χώρας στις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία. Με συνέντευξή του στην Καθημερινή της Κυριακής, ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος της ΝΔ, Αντώνης Σαμαράς, διαφώνησε πλήρως με την επίσημη κυβερνητική γραμμή σε σχέση με τις διερευνητικές επαφές, υποστηρίζοντας πως "με πειρατές δεν διαπραγματεύεσαι".
Επί της ουσίας, είναι η πρώτη φορά που ο Αντ. Σαμαράς τοποθετείται απέναντι από τον Κυρ. Μητσοτάκη από την ώρα που ξεκίνησε η θητεία της κυβέρνησης της ΝΔ τον Ιούλιο του 2019 μέχρι σήμερα, με άγνωστες συνέπειες για το μέλλον. Δεν είναι τυχαίο, πάντως, που η συγκεκριμένη τοποθέτηση θύμισε σε πολλούς τη στάση του Αντ. Σαμαρά στην κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με αφορμή τότε την έναρξη των συζητήσεων με τη Βόρεια Μακεδονία.
Μητσοτάκης: Καμία συζήτηση δεν μπορεί να αφορά την εθνική κυριαρχία και τα δικαιώματα της χώρας
«Προσερχόμαστε με αισιοδοξία, με αυτοπεποίθηση, αλλά και με ελπίδες στις διερευνητικές επαφές που θα ξεκινήσουν στις 25 Ιανουαρίου. Προσερχόμαστε, όμως, και με μηδενική αφέλεια. Θυμίζω ότι οι διερευνητικές επαφές είναι άτυπες, μη δεσμευτικές συναντήσεις, είχαν διακοπεί μετά από σχεδόν 15 χρόνια το 2016 επί της προηγούμενης Κυβέρνησης και στόχος της δικής μας Κυβέρνησης είναι τώρα να συνεχιστούν από το σημείο στο οποίο σταμάτησαν.»
Σε ό,τι αφορά την ατζέντα των συζητήσεων, ο πρωθυπουργός επισήμανε:
«Πρόθυμα, λοιπόν, θα συζητήσουμε στο φως του Διεθνούς Δικαίου το ζήτημα για το οποίο διαφωνούμε εδώ και δεκαετίες και το οποίο και προκάλεσε την πρόσφατη ένταση, τον καθορισμό, δηλαδή, των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο».
Υπογράμμισε δε ότι:
«Με την ίδια παρρησία, όμως, διακηρύσσω ότι καμία συζήτηση δεν μπορεί να αφορά την εθνική κυριαρχία και τα δικαιώματα της χώρας. Ούτε, προφανώς, να αμφισβητεί διεθνείς συνθήκες και κανόνες Διεθνούς Δικαίου. Γι΄ αυτό ακριβώς έχουμε πει πολλές φορές ότι αν δεν καταφέρουμε να συμφωνήσουμε, τότε πρέπει να είμαστε έτοιμοι να συμφωνήσουμε για τον τρόπο με τον οποίον θα παραπέμψουμε τη διαφωνία μας στα διεθνή δικαιοδοτικά όργανα».
Δένδιας: Δεν επιθυμούμε την κλιμάκωση
«Το ζήτημα των ενδεχόμενων μελλοντικών διαπραγματεύσεων θα είναι η οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και πώς μπορεί να επιτευχθεί. Εφόσον δεν υπάρξει συμφωνία σε διαπραγματεύσεις, που τυχόν ακολουθήσουν τις διερευνητικές, οι δύο πλευρές θα πρέπει να συμφωνήσουν σε κείμενο συνυποσχετικού που θα υποβληθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης», είχε δηλώσει ο Ν. Δένδιας σε συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών».
Θέλω να επισημάνω, επίσης, ότι στις διερευνητικές δεν συζητείται θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών. Δεν συζητείται θέμα που αφορά την εθνική κυριαρχία.
Εμείς προσερχόμαστε καλή τη πίστει στις επαφές αυτές. Με εποικοδομητικό πνεύμα. Και, κυρίως, δεν προκαλούμε. Δεν επιθυμούμε την κλιμάκωση. Ούτε προσπαθούμε να δυναμιτίσουμε τις διερευνητικές με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Αντιθέτως, ευελπιστούμε ότι οι επαφές αυτές θα οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση. Αυτό, εξάλλου, έχει υπογραμμίσει και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν αναφερόταν στην «ομαλή συνέχιση» των διερευνητικών επαφών.
Ελπίζω ότι και η τουρκική πλευρά θα προσέλθει στις επαφές αυτές με αντίστοιχο πνεύμα».
Σαμαράς: Οι διερευνητικές ακυρώνουν κάθε συζήτηση για κυρώσεις κατά της Τουρκίας
«Η επόμενη αιχμή της τουρκικής απειλής θα έναι η Θράκη,όπου ζητούν ήδη αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάννης. Αυτή είναι η "διευρυμένη ατζέντα" που θέτει η Τουρκία! Και όλα αυτά τα κάνει υπό την πίεση συνεχών προκλήσεων, όπως οι αλλεπάλληλες NAVTEX. Αυτά όλα που θέτει η Τουρκία, ασφαλώς, δεν τα συζητάμε. Δεν είναι απλώς κόκκινες, είναι κατακόκκινες γραμμές» δηλώνει σε συνέντευξή του ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς.
Ο κ. Σαμαράς, μιλώντας στην Καθημερινή της Κυριακής σημειώνει ακόμη ότι «Η Ελλάδα δεν συζητά τίποτα πέρα από την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ. Η έναρξη όμως των διευρευνητικών ακυρώνει κάθε συζήτηση για κυρώσεις κατά της Τουρκίας» και υπογραμμίζει:« Ο καθένας μπορεί να καταλάβει ότι η διεθνής κοινότητα δεν "τιμωρεί" μια χώρα την ώρα που αυτή τυπικά διαπραγματεύεται».
- Διαβάστε ακόμα: Antinews σε Μητσοτάκη: «Είτε θα ασπαστείς την εθνική γραμμή είτε θα υποστείς τις συνέπειες»
Η Ελλάδα έχει διαμηνύσει με σαφήνεια ότι προσέρχεται στον 61ο γύρο των διερευνητικών επαφών με αυτοπεποίθηση, «καλή τη πίστει», μηδενική αφέλεια, πνεύμα συνεργασίας, εποικοδομητικό κλίμα και την ελπίδα οι συνομιλίες να οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση και η τουρκική πλευρά να προσέλθει με αντίστοιχο πνεύμα.
Οι δύο αντιπροσωπείες θα πιάσουν το νήμα των συζητήσεων από τον 60ό γύρο των διερευνητικών επαφών που διεξήχθησαν στην Αθήνα την 1η Μαρτίου του 2016.
Έπειτα από μια περίοδο τουρκικών προκλήσεων και παραβιάσεων και μετά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ τον Δεκέμβριο όπου επισημάνθηκε η «ανάγκη συνεχούς αποκλιμάκωσης ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία επανέναρξη και η ομαλή συνέχιση των άμεσων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας», στις 11 Ιανουαρίου η τουρκική πλευρά, ως οικοδέσποινα, πρότεινε την 25η Ιανουαρίου ως ημερομηνία διεξαγωγής τους, κάτι που αποδέχθηκε η Ελλάδα.
Σημειώνεται πως ο 61ος γύρος διεξάγεται σε λιγότερο από δύο μήνες από τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ της 25ης-26ης Μαρτίου, κατά την οποία ο ύπατος εκπρόσωπός της Ζοσέπ Μπορέλ θα υποβάλει την έκθεσή του σχετικά με την πορεία των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και σχετικά μέσα και επιλογές.
Χαιρετίζοντας την επανάληψη των διερευνητικών, ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ προειδοποίησε τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μελβούτ Τσαβούσογλου, κατά τη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες την προηγούμενη εβδομάδα, ότι τέτοιες προσπάθειες πρέπει να διατηρηθούν και ότι οι προθέσεις και οι ανακοινώσεις πρέπει να μεταφραστούν σε ενέργειες.
Η ιστορία
Η διαδικασία των εμπιστευτικών διερευνητικών επαφών συμφωνήθηκε τον Μάρτιο του 2002, στο πλαίσιο της διαδικασίας της ελληνο-τουρκικής προσέγγισης που εγκαινιάσθηκε το 1999 και είναι άτυπες συνομιλίες και όχι διαπραγματεύσεις. Υπογραμμίζεται ότι κατά τις συνομιλίες δεν τηρούνται πρακτικά και ουδεμία πλευρά αναλαμβάνει υποχρεώσεις και δεσμεύσεις.
Σκοπός είναι να διερευνηθεί εάν και κατά πόσον υπάρχει κοινός τόπος και συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την έναρξη διαπραγματεύσεων που θα μπορούσαν ενδεχομένως να καταλήξουν σε συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου.
Σε περίπτωση που διαφανεί ότι δεν καθίσταται δυνατή η εξεύρεση κοινού εδάφους, πάγια θέση της Ελλάδας, η οποία συνάδει απολύτως με το διεθνές δίκαιο και έχει τεθεί και ως κριτήριο στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, είναι η παραπομπή του ζητήματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ).
Δεδομένου, όμως, ότι η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει τη γενική υποχρεωτική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, απαιτείται ειδική συμφωνία (συνυποσχετικό) που θα αποτελέσει τη νομική βάση για τη δικαιοδοσία του ΔΔΧ.
Εκτός από την Κωνσταντινούπολη, η τουρκική πλευρά έχει φιλοξενήσει τις διερευνητικές επαφές στην Άγκυρα, στην Αλικαρνασσό (Bodrum), στο Τσεσμέ (Κρήνη) και στη Σμύρνη, ενώ η Ελλάδα εκτός από την Αθήνα, στο Ναύπλιο και στη Θεσσαλονίκη.
Στις περίπου δύο δεκαετίες που έχουν περάσει από την πρώτη συνάντηση, έχουν διεξαχθεί 60 γύροι επαφών, χωρίς ωστόσο η περιοδικότητά τους να είναι δεδομένη. Υπήρξαν χρονιές κατά τις οποίες έγιναν περισσότεροι από δέκα γύροι επαφών και άλλες που έγινε μόνον ένας, ενώ την τελευταία πενταετία δεν υπήρξε κανένας. Χαρακτηριστικό είναι πως τα πρώτα χρόνια ήταν εντατικές, έως το τέλος του 2004 είχαν πραγματοποιηθεί 27 γύροι επαφών, στα τέλη του 2010 ανέρχονταν στους 48 και έφτασαν τους 60 την 1η Μαρτίου του 2016. Έπειτα από σχεδόν πέντε χρόνια, σήμερα πραγματοποιείται στην Κωνσταντινούπολη ο 61oς γύρος των διερευνητικών επαφών.
