Η Χαρά Καφαντάρη, Βουλευτής και αν. Τομεάρχης Πολιτικής Προστασίας Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, τόνισε μιλώντας την Τρίτη στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου για το σχέδιο νόμου του υπ Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε. Κύριοι Υπουργοί, κυρίες και κύριοι Βουλευτές. Δεν μπορώ να μην ξεκινήσω σήμερα με την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Είναι μια μέρα η οποία υπενθυμίζει πάντα τον αγώνα για την πραγματική ισότητα, όπως φέτος ο ΟΗΕ έχει αφιερώσει αυτή την παγκόσμια μέρα λόγω της κλιματικής κρίσης με το εξής σύνθημα «Αγωνιζόμαστε για πλήρη ισότητα των φύλων, για ένα βιώσιμο μέλλον».
Πραγματικά, οι κυρώσεις των εν λόγω συμφωνιών που θα συζητήσουμε σήμερα δεν είναι σε τυχαία χρονική στιγμή. Ζούμε σε μία εποχή μιας τρομερής πολεμικής σύρραξης η οποία γίνεται στην Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας, κάτι που σαφώς το καταδικάζουμε για άλλη μια φορά. Μία εμπόλεμη κατάσταση η οποία πέραν των πολλών προβλημάτων που δημιουργεί, προσφυγικό, ζητήματα παραβίασης διεθνούς δικαίου κλπ., έχει σημαντική επίδραση και στις ενεργειακές πολιτικές σε παγκόσμιο επίπεδο και σε Ευρωπαϊκό, αλλά και στη χώρα μας. Πραγματικά, σήμερα έχουμε ρεκόρ χονδρεμπορικής τιμής ηλεκτρικού στα 426,9 ευρώ τη μεγαβατώρα και αυτό είναι κάτι το πολύ σημαντικό.
Ο πόλεμος της Ουκρανίας, έχει σαφώς σημαντική επίδραση και στην άνοδο των τιμών, αλλά πραγματικά για την πατρίδα μας, αυτό δεν είναι κάτι που συμβαίνει τώρα, έχει ένα προηγούμενο. Εδώ και δέκα μήνες προειδοποιούμε και τονίζουμε και βιώνει ο Ελληνικός λαός τις συνέπειες της αύξησης της τιμής του ηλεκτρικού και γενικότερα της τιμής της ενέργειας. Η κυβέρνηση λοιπόν, και στην παρούσα φάση, ας μην κρύβεται πίσω από την Ουκρανία και αυτό που συμβαίνει, - γεγονός που καταδικάζουμε, το ξαναλέω για άλλη μια φορά – αλλά ας αναλάβει τις ευθύνες της και ας πάρει πρωτοβουλίες. Οι ευθύνες της είναι πολύ μεγάλες, γιατί έδεσε τη χώρα μας στην τροχιά του φυσικού αερίου. Υπάρχουν πολλές στρεβλώσεις στην αγορά και η συμμετοχή του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή αγγίζει το 50%.
Η βίαιη απολιγνιτοποίηση η οποία ανακοινώθηκε από τον κύριο Μητσοτάκη το Σεπτέμβρη του '19 και προχωρεί και η πρόσδεση μας στο φυσικό αέριο, πραγματικά δημιουργεί πάρα πολλά προβλήματα και στη συγκεκριμένη φάση ανακύπτουν ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας της χώρας μας. Η δε λειτουργία του λιγνίτη τις τελευταίες μέρες απέδειξε ότι και αυτό το οποίο είχε ως επιχείρημα η κυβέρνηση Μητσοτάκη και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, ότι ο λιγνίτης είναι πιο ακριβός από το φυσικό αέριο, είναι άλλο ένα πράγμα το οποίο έχει καταρριφθεί.
Ας αναλάβει λοιπόν και ας πάρει πρωτοβουλίες η Ελληνική πολιτεία και η κυβέρνηση. Διαπραγμάτευση για φθηνές τιμές προμήθειας υγροποιημένου φυσικού αερίου, διμερή συμβόλαια με χώρες για την προμήθεια φυσικού αερίου, και γενικότερα πρωτοβουλίες, ώστε να εξασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας μας. Γιατί πραγματικά πέραν των τιμών. υπάρχει και θέμα ενεργειακής ασφάλειας.
Έρχομαι τώρα στο στις εν λόγω κυρώσεις. Έχουμε να ακυρώσουμε τρεις διεθνείς συμβάσεις. Μνημόνιο Κατανόησης με την Ινδία, Κύρωση Συμφωνίας - Πλαίσιο για την ίδρυση Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας και βέβαια, την Κύρωση Μνημονίου Κατανόησης με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Για το πρώτο που αφορά την Ινδία. Θα πω ότι η Ινδία είναι μια χώρα μεγάλων αντιθέσεων, πολιτικών, πολιτισμικών, θρησκευτικών, οικονομικών και κοινωνικών αντιθέσεων. Μαζί με τις σημερινές χώρες, Πακιστάν, Μπαγκλαντές, Σρι Λάνκα, Νεπάλ, Μπουτάν, Μαλδίβες, ήταν τα μέρη της ινδικής υποηπείρου, που συχνά οι αποικιοκράτες της Μεγάλης Βρετανίας αποκαλούσαν και «πετράδι του στέμματος». Οι ελληνο-ινδικές σχέσεις είναι γνωστές από την εποχή του μεγάλου Αλεξάνδρου. Αργότερα και από την εποχή των επιγόνων σε όλη την περίοδο της αποικιοκρατίας, καθώς και μεγάλοι Έλληνες δημοτικιστές έζησαν και δούλεψαν στην Ινδία. Αναφέρω τον Αλέξανδρο Πάλλη, τον Αργύρη Εφταλιώτη κλπ. Είναι η δεύτερη σε πληθυσμό χώρα της γης μετά την Κίνα, αλλά έχει καταλάβει την τρίτη θέση μετά την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη χώρα με βαθμούς ανάπτυξης 6,5%, αλλά και με ταχεία πληθυσμιακή αύξηση. Στην Ινδία σήμερα η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πολλούς τομείς, όπως τη δημόσια υγεία, τις δασικές πυρκαγιές, την βιοποικιλότητα κλπ. Στην τελευταία της αναφορά η IPCC, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή των Η.Ε., βλέπει την αύξηση επεισοδίων καύσωνα από το 1950, και τη μείωση τόσο σε συχνότητα, όσο και σφοδρότητα των ψυχρών εισβολών. Όπως καταλαβαίνουμε, η Κλιματική Κρίση επηρεάζει ιδιαίτερα την Ινδία.
Η Ινδία όμως, δεν καλυπτόταν από τις προβλέψεις του πρωτοκόλλου του Κυότο, σαν αναπτυσσόμενη χώρα και δεν χρειαζόταν να προβεί σε περιορισμούς εκπομπών της. Το Σύμφωνο του Παρισιού που υιοθετήθηκε στην COP 21 από 196 χώρες, έθεσε ως γνωστόν τον περιορισμό της μείωσης των 2 βαθμών κελσίου στο τέλος του αιώνα και ή δυνατόν στον 1,5 βαθμό σε σχέση με τα προβιομηχανική επίπεδα. Παρά τις πιέσεις σε διεθνείς συνδιασκέψεις ακόμη και στη σύνοδο κορυφής που συγκάλεσε ο Μπάϊντεν μετά την εκλογή του για επαναφορά στην τροχιά του συμφώνου του Παρισιού, η Ινδία δεν δεσμεύτηκε με φιλόδοξες προτάσεις. Το 2021, μόλις 12% της παραγόμενης στη χώρα ενέργεια προήρχετο από ΑΠΕ. Μετά από παλινωδίες, μόλις στην COP 26 στη Γλασκώβη, ο Ινδός πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι η χώρα του έχει σαν κλιματικό στόχο κλιματική ουδετερότητα το 2070, πολύ αργότερα απ’ ότι προβλέπεται από τη Συμφωνία του Παρισιού. Επίσης, πρέπει να θυμίσουμε, ότι η Ινδία δεν έχει ακόμα υπογράψει τη συνθήκη για τη μείωση εκπομπών μεθανίου κατά 30% μέχρι το 2030 όπως συμφωνήθηκε στη Γλασκώβη.
Η Κύρωση Μνημονίου Κατανόησης με την Ινδία είναι ένα σοβαρό βήμα διεθνούς συνεργασίας. Η τεχνική και επιστημονική πρόοδος της χώρας έχει να προσφέρει πολλά και στη δική μας και αντίστοιχα και οι δικές μας εμπειρίες μπορούν να προσφέρουν σε αυτή. Τέτοια μνημόνια κατανόησης μπορούν να προσφέρουν πολλά σε πρακτικό και σε διπλωματικό επίπεδο. Φέρνουν κοντά τους λαούς και βέβαια, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν μπορεί να βοηθήσει στην επιτάχυνση προσπαθειών της Ινδικής πλευράς για απανθρακοποίηση της οικονομίας της στα μέσα του αιώνα, η σύμβαση αυτή μπορεί.
Έρχομαι τώρα στην Ηλιακή Συμφωνία. Η ιδέα της δημιουργίας της Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας, ανακοινώθηκε από τον Πρωθυπουργό της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι και τον τότε Πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, κατά τη διάρκεια της 21ης Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή που έγινε στο Παρίσι. Ακολούθως, η Ινδία ηγήθηκε προσπάθειας για μια νέα εποχή αμοιβαίων πολυεπίπεδων προσπαθειών, μέσω της ίδρυσης της Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας που έγινε το Μάρτη του 2008 στο Νέο Δελχί, πάλι από τον Πρωθυπουργό Μόντι και τον Γάλλο Μακρόν, στην παρουσία περισσότερων από 20 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων. Πρόκειται για προσπάθεια που στοχεύει να φέρει την αλλαγή, καταπολεμώντας κλιματικές αλλαγές που απειλούν την ανθρώπινη ύπαρξη.
Στις 30 Νοεμβρίου του 2015, η Ινδία και η Γαλλία ξεκίνησαν την πρωτοβουλία ISA με τη Διακήρυξη του Παρισιού, παρόλο που η Ινδία είχε τροχοδρομήσει τις προσπάθειες της από το 2010. Η διακήρυξη υποστήριζε την πρόταση της Ινδίας για τη Διεθνή Ηλιακή Συμμαχία που λειτουργεί ως κοινή πλατφόρμα συνεργασίας μεταξύ πλούσιων σε ηλιακούς πόρους χωρών, που βρίσκονται πλήρως ή εν μέρη μεταξύ τροπικών ζωνών.
Περισσότερες από 89 χώρες έχουν ήδη υπογράψει το συμφωνητικό. Οι 72 από αυτές την είχαν ήδη επικυρώσει μέχρι τα μέσα του 2020 και, επίσης, στη «Διεθνή Ηλιακή Συμφωνία» δόθηκε το καθεστώς πολυμερούς συνθήκης από τον ΟΗΕ και τέθηκε σε ισχύ στις 6 Δεκέμβρη. Όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να δρουν συντονισμένα, έτσι ώστε οι χρηματοδοτικές απαιτήσεις και η ενίσχυση της τεχνολογικής ικανότητας να καθιστούν προσιτή την ηλιακή ενέργεια σε όλους. Έδρα, δε, αυτής της συμφωνίας ορίστηκε το Γκουργκάον.
Έρχομαι τώρα, τρίτον, στην κύρωση της Σύμβασης με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που είναι η χώρα του κόλπου, πολιτική ένωση 7 εμιράτων. Πετρελαιοπαραγωγικές χώρες με κεντρικό ρόλο στην εφοδιαστική αλυσίδα των ορυκτών καυσίμων. Από το site του Υπουργείου Ενέργειας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων βλέπουμε, παρόλη την πετρελαιοπαραγωγή και την τεράστια οικονομική και κοινωνική αλλαγή που αυτή έφερε, η χώρα δεν θα μείνει αλώβητη από την κλιματική αλλαγή. Ο κυριότερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει η χώρα είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Το SEI, Stockholm Environmental Institute at Taft University Affiliate, υπολογίζει ότι το 6% της κατοικημένης και ανεπτυγμένης ακτογραμμής της χώρας θα χαθεί μέχρι το τέλος του αιώνα, αφού θα κατακλυστεί από την άνοδο της θάλασσας. Άλλοι κίνδυνοι που απειλούν την περιοχή είναι η μείωση βροχοπτώσεων, μείωση διαθέσιμων υδατικών πόρων, ξηρασία κλπ.
Η επιπλέον οικονομική ανάπτυξη, όπως αναφέρει η επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος των Εμιράτων, θα επιδεινώσει την ήδη κακή ποιότητα της ατμόσφαιρας. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα παράγουν 80 τόνους αερίων του θερμοκηπίου ανά κεφαλή, ενώ, για παράδειγμα, η κατά κεφαλή παραγωγή εκπομπών στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ξεπερνά τους 14 τόνους το 2019. Η χρήση ορυκτών καυσίμων στα οχήματα, στα air-condition, στα εργοστάσια αφαλάτωσης, στην παραγωγή ενέργειας συμβάλλει σημαντικά σε αυτές τις εκπομπές. Είναι κατανοητό, γιατί στην παράγραφο 4 του μνημονίου αναφέρεται το ενδιαφέρον για την ανάπτυξη και διμερούς συνεργασίας, όχι μόνο στον τομέα ανάπτυξης ΑΠΕ, αλλά και στον τομέα σύλληψης και αποθήκευσης άνθρακα.
Θα κλείσω λέγοντας ότι τέτοια μνημόνια κατανόησης μπορούν να προσφέρουν πολλά, τόσο σε πρακτικό επίπεδο, όσο και σε διπλωματικό. Ενισχύουν ακόμα περισσότερο τη διπλωματική προσέγγιση και αλληλοκατανόηση των λαών. Δεν μπορούμε να είμαστε αρνητικοί στην ψήφιση των τριών αυτών πρωτοκόλλων και συμβάσεων. Θα θέλαμε μια δέσμευση ότι δεν θα υπάρξουν τροπολογίες όταν έρθει στην Ολομέλεια, όταν έρθουν οι κυρώσεις στην Ολομέλεια και επειδή θεωρούμε ότι βρισκόμαστε σε μία δύσκολη κατάσταση ενεργειακά, που αφορά και την ασφάλεια, την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας μας, αλλά και την ανταπόκριση του κόσμου, του λαού, στις αυξημένες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που και λόγω της Ουκρανίας θα γίνουν, φαίνεται με τις πολιτικές της κυβέρνησης, ακόμα πιο έντονες οι αυξήσεις, θα είμαστε επιφυλακτικοί περιμένοντας να δούμε και προτάσεις και της κυβέρνησης γενικότερα στον τομέα τον ενεργειακό. Ευχαριστώ. Με επιφύλαξη.
