to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

19:38 | 26.05.2013

Διεθνή

Γυμνό Όπλο: Ο νέος φεμινισμός είναι εδώ!

Της Αναστασίας Γιάμαλη


"Δεν είμαι του πατρός μου, δεν είμαι του αντρός μου, θέλω να 'μαι ο εαυτός μου". Το σύνθημα φαντάζει μακρινό, ίσως και "σκουριασμένο" για τις κοινωνίες της Δύσης. Φέρει ωστόσο την καλή προαίρεση των συνθημάτων της δεκαετίας του '60, διαπνέεται από "θετική ενέργεια", από συναισθήματα αγάπης και ειρήνης. Όπως θα δούμε παρακάτω, τα φεμινιστικά κινήματα του σήμερα είναι πιο επιθετικά, πιο θεαματικά, πιο ακτιβίστικα, λιγότερο ακαδημαϊκά και σίγουρα πιο εξωστρεφή και μαζικότερης απεύθυνσης. Άλλωστε αν ισχύει κάτι για τους ακτιβισμούς του σήμερα, είναι πως αν δεν σε παίξει η τηλεόραση ή αν δεν έχεις πολλά views στο youtube δεν υπάρχεις. Φροντίζουν λοιπόν να προκαλούν ώστε να υπάρχουν...

Λένε πως ο φεμινισμός δεν έχει λόγο ύπαρξης σήμερα. Ωστόσο, όπως έχει λόγο ύπαρξης στη Σομαλία και στην Τυνησία, άλλο τόσο λόγο ύπαρξης έχει στις ΗΠΑ και στη Σουηδία, αφού στις ΗΠΑ οι Ρεπουμπλικάνοι δεν έχουν ξεπεράσει ακόμη το "προβληματάκι" τους με το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση. Στα σούπερ μάρκετ της Walmart οι γυναίκες ακόμη δεν πληρώνονται όσο οι άνδρες συνάδελφοί τους ούτε παίρνουν το ίδιο συχνά προαγωγή, και στη Σουηδία -ποιος θα το πίστευε!- κάθε δέκα μέρες μία γυναίκα κακοποιείται μέχρι θανάτου. Αλλά κι εδώ στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Εταιρείας Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας και του Ανδρολογικού Ινστιτούτου, τα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας, σεξουαλικής και σωματικής κακοποίησης έχουν αυξηθεί δραματικά. Και δεν είναι οι γυναίκες που "καταχεριάζουν" τους άνδρες τους. Μία στις τρεις γυναίκες στην Ελλάδα της κρίσης έχει πέσει θύμα ξυλοδαρμού.

Κι όμως, οι γυναίκες δεν καίνε πια τα σουτιέν τους -τυπικό σύμβολο καταπίεσης-, αγοράζουν ακριβότερους και "ομορφότερους" στηθόδεσμους για μεγαλύτερη άνεση, για να αναδεικνύεται το μπούστο τους και διεκδικούν το δικαίωμά τους να είναι "σέξι" όχι "δια πάσαν", αλλά για... ίδια χρήσιν. Οι ακτιβίστριες της Femen και οι πορείες διαμαρτυρίας των Slutwalks (κυριολεκτικά οι "περίπατοι της τσούλας") αποτελούν αμφιλεγόμενες από μερίδα φεμινιστριών, κινήσεις. Για άλλες πάλι είναι ο νέος φεμινισμός, ικανός να κινητοποιήσει τις mainstream μάζες γυναικών.

*Femen - Οι τόπλες ακτιβίστριες με τις αρβύλες ενάντια στην πατριαρχία

Συνελήφθη "η πρώτη Femen της Τυνησίας", η Αμίνα Τάιλερ από τις αρχές της χώρας και κρατείται με την κατηγορία "προκλητικών πράξεων". Τον Μάρτιο, η 19χρονη, ανέβασε στο Facebook γυμνόστηθες φωτογραφίες της: "Το σώμα μου μού ανήκει", είχε γράψει, στα αραβικά, πάνω στο στήθος της, σε μία από αυτές. Κάπως έτσι ιδρύθηκε η Femen Tυνησίας.

Την περασμένη Κυριακή η Αμίνα πήγε στην πόλη Καϊρουάν, όπου είχε προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί συνέδριο της ισλαμιστικής οργάνωσης Ανσάρ Αλ Σαρί, το οποίο ματαιώθηκε μετά από απόφαση της αστυνομίας και έγραψε με μπογιά "Femen" σε τοίχο κοντά στο κεντρικό τζαμί και ετοιμαζόταν να κρεμάσει ένα πανό, αλλά συγκεντρώθηκε οργισμένο πλήθος που την αναγνώρισε, φωνάζοντάς της να φύγει. "Μας ατιμάζει. Θα προστατεύσουμε την πόλη μας. Μια τόσο βρόμικη κοπέλα δεν θα έπρεπε να βρίσκεται ανάμεσά μας" φώναζαν οι συγκεντρωμένοι.

Οι Femen, ιδρύθηκαν στην Ουκρανία το 2008, λίγο καιρό μετά αποφάσισαν πως ο μόνος τρόπος να πολεμήσουν τον σεξισμό, την ομοφοβία, τον φασισμό και άλλους "-ισμους" είναι να διαδηλώνουν γυμνόστηθες με το εκάστοτε σύνθημα να γράφεται με μαύρη μπογιά στο σώμα τους. Η υπόλοιπη ενδυμασία είναι "σέξι μιλιτέρ" με αρβίλες και στενά τζιν παντελόνια.

Τον Απρίλιο στην Guardian μία από τις επικεφαλής, η Ίνα Σεβτσένκο έγραφε: "Μπορεί να μας ακούσετε να ουρλιάζουμε "Άντε γαμήσου, δικτάτορα", "Δεν είμαι σεξουαλικό εργαλείο", "Η θρησκεία είναι σκλαβιά". Μπορεί να δείτε τα ημίγυμνα κορμιά μας αντιμέτωπα με τον Μπερλουσκόνι, τον Πούτιν ή τον Πάπα. Μπορείτε να νιώσετε πόσο βαθύς είναι ο θυμός μας κοιτώντας στα μάτια μας. Είμαστε ο φεμινιστικός στρατός του σοκ, μια μονάδα αγωνιστριών, μια σύγχρονη ενσάρκωση της λέξης "ατρόμητος".

"Είμαστε οι Femen. Η γύμνια μας επιτίθεται στο νεύρο της ιστορικής διαμάχης ανάμεσα στις γυναίκες και το "σύστημα". Δεν είμαστε τίποτα λιγότερο από την πιο ορατή ενσωμάτωση αυτής της ιδέας. Τα σώματα των ακτιβιστριών μας εκπροσωπούν την αμεταμφίεστη οργή για την πατριαρχική τάξη, και επιδεικνύει τη νέα αισθητική μιας αναγεννημένης γυναικείας επανάστασης" εξηγούσε η Σεβτσένκο.

Οι Femen ζητούν την πολιτικοποίηση της σεξουαλικότητας. Γνωρίζουν πως μπορεί να θεωρούνται σεξουαλικά αντικείμενα. "Δεν αρνούμαστε την προοπτική να χρησιμοποιηθούμε ως αντικείμενα του σεξ. Αντίθετα, παίρνουμε τη σεξουαλικότητα στα χέρια μας, και τη χρησιμοποιούμε ενάντια στον εχθρό μας. Μετατρέπουμε τη γυναικεία σεξουαλική υποταγή σε επιθετικότητα και έτσι ξεκινάμε τον πραγματικό πόλεμο. Μην κάνετε λάθος: είμαστε σε πόλεμο. Είναι ένας ιδεολογικός πόλεμος, ένας πόλεμος ανάμεσα στο παραδοσιακό και τη νεωτερικότητα, στην καταπίεση και την ελευθερία, στη δικτατορία και το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση. Στοχεύουμε στις τρεις βασικές εκφάνσεις της πατριαρχίας: τη θρησκεία, τη βιομηχανία του σεξ και τη δικτατορία".

Διαδηλώνουν γυμνόστηθες γιατί "το σώμα μιας γυναίκας ήταν ανέκαθεν εργαλείο στα χέρια της πατριαρχίας. Χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία του σεξ, από τη βιομηχανία της μόδας, από τη διαφήμιση - ανέκαθεν στα χέρια των ανδρών. Συνειδητοποιήσαμε πως είναι καιρός να το δώσουμε πίσω στους νόμιμους κατόχους του, τις γυναίκες, και να επανανοηματοδοτήσουμε τη γύμνια".

"Δεν μας νοιάζει πόσες φορές την μέρα προσεύχονται οι άντρες σας, νοιαζόμαστε πολύ όμως για το τι κάνουν ενδιάμεσα"

Οι "παραδοσιακές" φεμινίστριες διχάζονται στο κατά πόσο αυτοί οι ακτιβισμοί συνιστούν ενδεδειγμένο τρόπο διαμαρτυρίας. Αντιδράσεις υπάρχουν και από τις μουσουλμάνες φεμινίστριες. Στην Τυνησία και τις γύρω χώρες, φεμινίστριες υποστηρίζουν πως η Αμίνα Τάιλερ έκανε περισσότερο κακό παρά καλό. Η διαμαρτυρία της και η διαμαρτυρία μετέπειτα από τις Femen εκλήφθηκε ως δυτική κριτική στο Ισλάμ.

Οι Femen υποστηρίζουν πως η γύμνια είναι το όπλο τους για να περάσουν το μήνυμά τους. Η Σεβτσένκο έχει απευθυνθεί στις μουσουλμάνες στη διάρκεια της συνέντευξης: "Αδερφές μου, δεν μας νοιάζει πόσες φορές την μέρα προσεύχονται οι άντρες σας, νοιαζόμαστε πολύ όμως για το τι κάνουν ενδιάμεσα. Νοιαζόμαστε για τη βία και την επιθετικότητα, νοιαζόμαστε όταν οι αδερφοί και οι σύζυγοι σάς βιάζουν και σκοτώνουν, όταν σας λιθοβολούν, όταν καίνε πρεσβείες και όλα αυτά για τον Αλλάχ. Με τις δράσεις μας επιτιθέμεθα σε εκείνους που διαρκώς καταπιέζουν γυναίκες, τις καλύπτουν, δεν τις σέβονται, τις βιάζουν, τις χτυπούν είτε είναι θρησκόληπτοι είτε όχι!".

Στην απορία γιατί βλέπουμε κυρίως καλλίγραμμες Femen, απαντούν πως οι φωτογράφοι και οι κάμερες επιλέγουν να απαθανατίζουν ακριβώς αυτές. Μετρούν εκατοντάδες μέλη στην Ελβετία, την Πολωνία, την Ολλανδία, τη Σουηδία, τη Βραζιλία, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Έχουν μάλιστα "κέντρα εκπαίδευσης" στο Κίεβο και το Παρίσι. Τις καταστέλλουν. Το 2011, στη Λευκορωσία, στο Μινσκ όπου πήγαν να διαδηλώσουν κατά του εσαεί προέδρου Λουκασένκο, απήχθησαν, οδηγήθηκαν σε δάσος όπου κρατήθηκαν σε πεδίο βολής, τις διέταξαν να γδυθούν και τις κράτησαν δεμένες για ώρες, ενώ μετά τις πέταξαν έξω στο χιόνι...

* Slutwalk - "Μην μας λέτε πώς να ντυθούμε, πείτε στους άντρες να μην μας βιάζουν"

Ίσως η πιο μαζική "από τα κάτω" φεμινιστική δράση των τελευταίων 20 ετών, είναι αυτή των Slutwalk. Γυναίκες φορώντας σουτιέν, ζαρτιέρες, μίνι ή απλά τζιν και t-shirt διαδηλώνουν και στις πέντε ηπείρους. Το Slutwalk (η πορεία -διαμαρτυρίας- της τσούλας) γεννήθηκε το 2011 στο Τορόντο του Καναδά και εξαπλώθηκε σχεδόν σε κάθε μεγάλη πόλη του πλανήτη.

Ξεκίνησαν ως αντίδραση στη "συμβουλή" Καναδού αστυνομικού, του Μάικλ Σανγκουινέττι, ο οποίος μιλώντας στο πανεπιστήμιο θεώρησε σωστό να πει στα κορίτσια "να μην ντύνεστε σαν τσούλες" αν θέλετε να αποφύγετε τον βιασμό.

Στις 3 Απριλίου, ενώ οι διοργανώτριες του πρώτου Slutwalk, περίμεναν 200-300 άτομα, εμφανίστηκαν τελικά 3.000! Ο λόγος ήταν απλός: η πεποίθηση πως το τρόπος που μια γυναίκα ντύνεται θα μπορούσε να αποτελεί κάλεσμα ή να προκαλέσει βιασμό, είναι όχι μόνο ανακριβής αλλά και επικίνδυνη.

"Ήταν Χριστούγεννα, ήμουν 14 και βιάστηκα στις σκάλες φορώντας μπότες και φόρμα του σκι. Ήθελα κι έπαθα;" έγραφε το πλακάτ μιας κοπέλας στο πρώτο Slutwalk. Ενδεικτικό είναι πως όταν το 2011, η 14χρονη βιάστηκε από ομάδα συμμαθητών της, άρθρο των New York Times σχολίαζε πως "το κορίτσι δεν ντυνόταν όπως αρμόζει στην ηλικία της, αλλά όπως, αρμόζει σε μία 20χρονη". Λες και μπορεί κάτι τέτοιο να αποτελέσει σε οποιαδήποτε περίπτωση ελαφρυντικό για τους δράστες. Ενδεικτική της κυριαρχίας της "μάτσο" κουλτούρας είναι η υπόθεση που είδε το φως της δημοσιότητας τον περασμένο Δεκέμβριο.

Στο Steubenville του Οχάιο, δύο "σταρ"-παίκτες της ομάδας ράγκμπι-, την οποία οι κάτοικοι έχουν αναγάγει σε υπέρτατη αξία - βίασαν μια μεθυσμένη έφηβη. Ενημέρωσαν σχετικά και τους φίλους τους με αναρτήσεις στο twitter, τις οποίες όμως στη συνέχεια διέγραψαν. Οι "σοβαροί" ενήλικες έσπευσαν να υποστηρίξουν και να υπερασπιστούν όχι την κοπέλα, αλλά τα "αστέρια" και το πώς θα επηρεαστεί το μέλλον και η καριέρα τους...

"Το ότι έχουμε τον έλεγχο της σεξουαλικής μας ζωής δεν πρέπει να σημαίνει πως είμαστε ανοιχτές σε προοπτικές βίας ανεξάρτητα από το αν κάνουμε σεξ για ευχαρίστηση ή για δουλειά. Κανείς δεν πρέπει να εξισώνει την απόλαυση του σεξ με την πρόκληση για σεξουαλική κακοποίηση", γράφει η ιστοσελίδα του Slutwalk Toronto.

Γιατί ο όρος "τσούλα"; Για να επανανοηματοδοτηθεί η λέξη, για να καταρριφθεί το στερεότυπο, για να αλλάξει η "ανδροκρατούμενη" λογική και η ίδια η γλώσσα. Το Slutwalk δεν αποτελεί μοναδική πρωτοβουλία από τα κάτω. Περισσότερες από 100.000 υπογραφές έχουν συγκεντρωθεί στη Βρετανία για να σταματήσουν οι λαϊκές φυλλάδες να δημοσιεύουν στην τρίτη τους σελίδα την καθιερωμένη καλλονή της ημέρας, η οποία εμφανίζεται πολλά υποσχόμενη είτε γυμνόστηθη είτε με μαγιό. Παράλληλα, προετοιμάζεται η επανέκδοση του φεμινιστικού περιοδικού Spare Rib (το πλευρό του Αδάμ από το οποίο κατασκευάστηκε η γυναίκα σύμφωνα με τις Γραφές).

Όσο και να συνοφρυώνονται οι παραδοσιακές φεμινίστριες, αυτές οι -επιφανειακές κατά πολλές- μέθοδοι, στον βαθμό που απευθύνονται σε μία κοινωνία γαλουχημένη"σοσιαλ-μιντιακά", τραβούν τα βλέμματα. Από 'κεί και πέρα το κατά πόσο αυτού του είδους ο ακτιβισμός κατορθώνει να αγγίξει τις γυναίκες περισσότερο από τις κλασικές μεθόδους, απομένει να φανεί στην πράξη. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε με έναν μόνο τρόπο για το φύλο, οι αναλύσεις μας οφείλουν να παρακολουθούν την πολυπλοκότητα των καιρών. Στη σοσιαλ-μιντιακή εποχή όμως, ίσως και ο φεμινισμός να θέλει λίγο θέαμα...

Πηγή: avgi.gr

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)