to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

8:19 | 25.09.2023

Πολιτισμός

Γουίλιαμ Φώκνερ

Κορυφαίος αμερικανός συγγραφέας, που με τη γραφή και το ύφος του ανανέωσε τη μυθιστορηματική τεχνική του 20ού αιώνα.


Ο Γουίλιαμ Φόκνερ (William Falkner) υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους λογοτέχνες, που με τη γραφή και το ύφος του ανανέωσε τη μυθιστορηματική τεχνική του 20ού αιώνα. Το 1949 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για «την επιδραστική και καλλιτεχνικά μοναδική συνεισφορά του στο σύγχρονο αμερικανικό μυθιστόρημα».

Έγραψε μυθιστορήματα, διηγήματα, ένα θεατρικό έργο, ποιήματα, δοκίμια και σενάρια κινηματογραφικών ταινιών. Ωστόσο είναι ιδιαίτερα γνωστός για τα μυθιστορήματά του που όλα διαδραματίζονται στο λογοτεχνικό σύμπαν της κομητείας Γιοναπατόφα του Μισισιπή που δημιούργησε ο συγγραφέας. Αν και άρχισε να δημοσιεύει τα έργα του από την δεκαετία του 1920, έγινε διάσημος με την κατάκτηση του Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1949. Με τα χρήματα του Βραβείου δημιούργησε το Ίδρυμα Γουίλιαμ Φώκνερ, που έδινε υποτροφίες σε νέους αξιόλογους Αμερικανούς συγγραφείς.

Όλα σχεδόν τα έργα του έχουν αποσπάσει βραβεία, με σημαντικότερα τα δύο Πούλιτζερ που κατέκτησε το 1954 και το 1962, με τα μυθιστορήματά του Ο φαύνος (A Fable) και Οι κλέφτες (The Reivers) αντίστοιχα. Ο φαύνος έχει τιμηθεί και με το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου των ΗΠΑ (National Book Award). Το μυθιστόρημά του Η βουή και η μανία συγκαταλέχθηκε ανάμεσα στα 100 αριστούργηματα της αγγλόφωνης λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Αλλά και τα μυθιστορήματά του Φως τον Αύγουστο, Καθώς ψυχορραγώ και Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ! έχουν ενταχθεί σε παρόμοιες λίστες. Το 1962 τιμήθηκε με το «Χρυσό Μετάλλιο Λογοτεχνίας» της Αμερικανικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών. Προς τιμήν του, έχει θεσμοθετηθεί και το σημαντικό Βραβείο PEN/Faulkner.

Η καναδική αεροπορία και οι σπουδές που δεν ολοκλήρωσε

Παρόλο που ο προπάππος του ήταν συνταγματάρχης και σπουδαία φυσιογνωμία του αμερικανικού Νότου με δράση στον Εμφύλιο Πόλεμο, ο Φόκνερ δεν έγινε δεκτός στο στρατό όταν οι ΗΠΑ μπήκαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Λίγο αργότερα, κατάφερε να καταταγεί στην καναδική αεροπορία και το 1918 στάλθηκε να εκπαιδευτεί ως πιλότος στο Τορόντο, αλλά ο πόλεμος τελείωσε προτού ολοκληρώσει τη βασική του εκπαίδευση.

Αμέσως μετά τον πόλεμο φοίτησε για ένα διάστημα στο Πανεπιστήμιο του Μισισιπή. Εγκατέλειψε τις σπουδές του –ήταν, εξάλλου, μετριότατος φοιτητής– και ασχολήθηκε με δουλειές του ποδαριού μόνο και μόνο για να μπορεί να προμηθεύεται «χαρτί, καπνό, φαγητό και λίγο ουίσκι». Παράλληλα, Φόκνερ έγραφε στίχους, μικρά πεζά και ζούσε ως μποέμ μεταξύ Νέας Υόρκης, Παρισίων και Νέας Ορλεάνης.

Πρώτη εμφάνιση με… ποιητική συλλογή

Το 1924, με τη βοήθεια του φίλου του Φιλ Στόουν, εκδόθηκε σε 1.000 αντίτυπα η συλλογή ποιημάτων του «The Marble Faun». Ο μεγάλος αμερικανός μυθιστοριογράφος Σέργουντ Άντερσον ήταν αυτός που τον έπεισε ν' αξιοποιήσει το πλούσιο υλικό του για το Νότο και να το εντάξει στο λογοτεχνικό έργο του.

Ο Φόκνερ έγραψε τα επόμενα χρόνια μυθιστορήματα και διηγήματα εμπνευσμένα από τα μοτίβα και τις καταστάσεις της ζωής στον αμερικάνικο Νότο, καταγράφοντας και ψυχογραφώντας με μοναδικό και πλήρως διεισδυτικό τρόπο τις ανθρώπινες υπάρξεις, τα πάθη, τις διαστροφές και τα βασανιστικά αδιέξοδά τους, σε συνθήκες ηθικού και υλικού ξεπεσμού, παράλληλα με την τυφλή και τραγική προσκόλλησή τους σ' ένα μεγαλειώδες παρελθόν αμετάκλητα χαμένο.

«Καθώς ψυχορραγώ» και «Η βουή και το πάθος»

Στα σημαντικότερα έργα του, που συχνά χαρακτηρίζονται από πειραματική γραφή, επηρεασμένη από την ευρωπαϊκή πρωτοπορία, συγκαταλέγονται και τα μυθιστορήματα: «Κουνούπια» («Mosquitos», 1927), «Σαρτόρις» («Sartoris», 1929), «Η βουή και το πάθος» («The Sound and the Fury», 1929), «Καθώς ψυχορραγώ» («As I Lay Dying», 1930), «Φως τον Αύγουστο» («Light in August», 1932), «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!» («Absalom, Absalom!», 1936), «Ρέκβιεμ για μια μοναχή» («Requiem for a Nun», 1951) και η συλλογή διηγημάτων «Κατέβα, Μωυσή» («Go Down, Moses», 1942).

Σενάρια για το Χόλιγουντ

Τις δεκαετίες του ’30 και του ‘40 έγραψε κάποια σενάρια για το Χόλιγουντ, καθώς οι πωλήσεις των βιβλίων του ήταν ασήμαντες. Συνεργάστηκε κυρίως με τον σκηνοθέτη Χάουαρντ Χοκς στις ταινίες «Today we Live» (1933), βασισμένη σε δικό του διήγημα, «Η σειρήνα της Μαρτινίκα» («To Have and Have Not», 1944) βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, και «Πάθος και Αίμα» («The Big Sleep»), βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ρέιμοντ Τσάντλερ. Στις δυο τελευταίες ταινίες πρωταγωνιστούσαν ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ και η Λορίν Μπακόλ.

Ο Γουίλιαμ Φόκνερ πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 6 Ιουλίου 1962 στην Μπεϊχέλια του Μισισιπή, σε ηλικία 64 ετών. Από το 1929 ήταν νυμφευμένος με την Εστέλ Όλνταμ (1897-1972), χωρίς ν’ αποκτήσει απογόνους.

Ο Φώκνερ στην Ελλάδα

Από τη δεκαετία του 1950 -και λόγω της βράβευσης του Φώκνερ με το Νόμπελ - αυξάνει το ενδιαφέρον των Ελλήνων λογοτεχνών για το έργο του αλλά και για την αμερικανική πεζογραφία γενικότερα.

Ο Στέλιος Ξεφλούδας στο δοκίμιό του «Το σύγχρονο μυθιστόρημα» (εκδ. Ίκαρος, 1955) ξεχωρίζει μια τάση της αμερικανικής πεζογραφίας που την ονομάζει ποιητικό μυθιστόρημα και θεωρεί τον Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ και τον Φώκνερ αντιπροσώπους της: «Μια από τις ισχυρές τάσεις της νέας μυθιστορηματικής λογοτεχνίας στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι η απολύτρωση από τα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα κι η επιστροφή στο ποιητικό μυθιστόρημα. Υπάρχει σ' αυτή τη στροφή φανερή η επίδραση του Φίτζεραλ και του Φώκνερ. Πρόκειται για μια επιστροφή στο μυθιστόρημα που οι συγγραφείς του ήταν αληθινά ποιητές.» (σελ. 83). Ο Ξεφλούδας - από τους πρώτους μελετητές του Φώκνερ στην Ελλάδα - προτάσσει την τεχνική του Φώκνερ, έναντι της θεματικής του, γράφοντας ότι «στα έργα του το θέμα δεν είναι παρά ένα πρόσχημα για να αναπτύξει την τεχνική του η οποία στηρίζεται στη δύναμη του ανέκφραστου».

Ο μελετητής και λογοτέχνης Γιώργος Δέλιος θεωρεί τον Φώκνερ «ακρογωνιαίο λίθο του οικοδομήματος της σύγχρονης αμερικανικής λογοτεχνίας, με τον Έρνεστ Χεμινγουέι να αποτελεί τον άλλο»

Ο Φώκνερ, σύμφωνα με τον Δημήτρη Τζιόβα, επηρέασε όσο λίγοι τους νεότερους Έλληνες μυθιστοριογράφους: ενδεικτικά αναφέρουμε τον Νίκο Μπακόλα, που μετά τη μετάφραση του «Η βουή και το πάθος» το 1963, γράφει το μυθιστόρημά του «Ο κήπος των πριγκίπων» (1966), σαφώς επηρεασμένος από τον Φώκνερ. Αλλά και ο Στρατής Τσίρκας όπως το δηλώνει ο ίδιος, επηρεάστηκε από τον Φώκνερ. Στην τριλογία του Ακυβέρνητες πολιτείες υιοθετεί την φωκνερική τεχνική της πολλαπλής εστίασης. Αλλά και το έργο αρκετά μεταγενέστερων μυθιστοριογράφων όπως «Ο Λούσιας» (1979) του Νίκου Χουλιαρά, φαίνεται επηρεασμένο από τον Αμερικανό συγγραφέα.

Η πρώτη μετάφραση έργου του Φώκνερ στην Ελλάδα γίνεται από την συγγραφέα Κωστούλα Μητροπούλου, που μετέφρασε το διήγημά του «Άνυδρος Σεπτέμβρης» ("Dry September") το 1953. Από το 1960 οι μεταφράσεις πολλαπλασιάζονται αλλά πάντοτε ο Φώκνερ, δεν είχε τόσο μεγάλη απήχηση στο ελληνικό κοινό, (εν αντιθέσει με τον Χεμινγουέι ή τον Στάινμπεκ), όσο στους Έλληνες συγγραφείς.

Η Ντόρα Τσιμπούκη σχολιάζοντας τις ελληνικές μεταφράσεις των έργων του, ξεχωρίζει αυτή του λογοτέχνη Νίκου Μπακόλα, του μυθιστορήματος «Η βουή και το πάθος», ο οποίος «σκύβει με αγάπη και σεβασμό στο κείμενο και πετυχαίνει να κρατήσει ζωντανή τη διαφορά ανάμεσα στις τέσσερις αφηγήσεις», σε ένα βιβλίο που χαρακτηρίστηκε από τους κριτικούς τόσο ηθελημένα δυσνόητο που «μόνον ο Θεός και ο δημιουργός του μπορούν να το καταλάβουν». Αριστοτεχνική θεωρεί και τη μετάφραση του Μένη Κουμανταρέα στο Καθώς ψυχορραγώ που κατορθώνει να ξεπεράσει με επιτυχία της δυσκολίες της μετάφρασης ενός ακόμα δύσκολου και απαιτητικού μυθιστορήματος. Όσο για το «Φως στον Αύγουστο», παραδέχεται ότι η μεταφράστρια Βικτώρια Τράπαλη, έχει κάνει σοβαρή δουλειά, ωστόσο θεωρεί ατυχή τον εξελληνισμό των ονομάτων, και την απόδοση της επαρχιώτικης προφοράς των ηρώων. Τέλος, για το Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!, θεωρεί ότι η μετάφραση της Έλλης Μαρμαρά όντας πιστά προσηλωμένη στο πρωτότυπο κείμενο χάνει σε ένταση και πάθος γιατί «ένα τέτοιο βιβλίο απαιτεί, εκτός από γνώση της αγγλικής, γνώση του συνολικού έργου του Φόκνερ και του πολιτισμικού υπόβαθρου που το γεννά».

Ο Φώκνερ επισκέφτηκε την Ελλάδα, τον Μάρτιο του 1957 ύστερα από πρόσκληση της Ακαδημίας Αθηνών και υπό την αιγίδα της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα στις 17 Μαρτίου του 1957 παραλαμβάνει σε ειδική εκδήλωση το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας των Αθηνών για την γενικότερη προσφορά του στη λογοτεχνία. Τις επόμενες μέρες θα παραχωρήσει μια συνέντευξη τύπου με σκοπό να γνωριστεί με τους Έλληνες διανοούμενους θα παρακολουθήσει την παράσταση του έργου του Ρέκβιεμ για μια μοναχή που ανέβασε ο Θίασος Κοτοπούλη σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μυράτ, θα επισκεφτεί τους Δελφούς και τις Μυκήνες,και θα κάνει μια μίνι κρουαζιέρα στις Κυκλάδες στο γιωτ του βιομήχανου Μποδοσάκη.

Πηγή: sansimera.gr & wikipedia

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)