Επικριτικές αντιδράσεις των συντρόφων του Γάλλων Σοσιαλιστών προκάλεσαν οι δηλώσεις του επιτρόπου Οικονομικών της Κομισιόν Πιέρ Μοσκοβισί στη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αθήνα. Η απροκάλυπτη παρέμβαση του επιτρόπου στα εσωτερικά της χώρας μας δεν έμεινε ασχολίαστη από τους Γκιγιόμ Μπαλάς, Ζεράρ Φιλός και Πολ Μποζιγιόν, μαρτυρώντας τη συνολική διαμάχη στους κόλπους του κόμματος για τη συνθηκολόγηση με τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα, σε αντίθεση με το προεκλογικό πρόγραμμα με το οποίο ο Φρανσουά Ολάντ εξελέγη πρόεδρος.
Μιλήσαμε με τον ευρωβουλευτή Γκιγιόμ Μπαλάς και τον Ζεράρ Φιλός για την επίσκεψη Μοσκοβισί και για την αποτυχία της γαλλικής κυβέρνησης να κάνει πράξη όσα υποσχέθηκε προεκλογικά το 2012. Ο Γκιγιόμ Μπαλάς προέρχεται από τον χώρο του συνδικαλισμού (είναι καθηγητής εδώ και 17 χρόνια στα λεγόμενα "δύσκολα" προάστια) και ώς το 2014 ήταν πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου του Ile de France. Ηγείται του εσωκομματικού ρεύματος με την ονομασία "Ένας κόσμος μπροστά".
Ο Ζεράρ Φιλός είναι μέλος του Εθνικού Γραφείου του Σοσιαλιστικού Κόμματος και εκ των ηγετών της αριστερής του πτέρυγας. Υπήρξε στέλεχος της Επαναστατικής Κομμουνιστικής Λίγκας, διαγράφτηκε από αυτή για... απειθαρχία και «πυροβολεί» συχνά - πυκνά Ολάντ και Βαλ, τους οποίους κατηγορεί ότι βρίσκονται στη δούλεψη του μεγάλου κεφαλαίου.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ
* Aσκήσατε κριτική στις δηλώσεις του επιτρόπου Πιέρ Μοσκοβισί περί Grexit και ανάγκης να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις και άρα η λιτότητα. Γιατί;
Γκιγιόμ Μπαλάς: Δεν αναφερόμουν στα αιτήματα για συνέχιση της λιτότητας ή στην εφαρμογή της λιτότητας, ακόμη κι αν θεωρώ απαράδεκτο τον κοινωνικό αντίκτυπο που έχει αυτή η άνευ προηγουμένου λιτότητα η οποία έχει επιβληθεί στην Ελλάδα και οδήγησε στην κατάρρευση των βασικών δημόσιων υπηρεσιών, όπως είναι το σύστημα Υγείας.
Επέκρινα ωστόσο το θετικό σήμα, την αποδοχή που εξέφρασε ως επίτροπος για το πρόσωπο ενός υποψηφίου για Πρόεδρο της Δημοκρατίας, διότι θεωρώ πως μια τέτοια θέση απαιτεί απόλυτη ουδετερότητα όταν πρόκειται για τοπικές ή εθνικές εκλογές σε μια χώρα κράτος - μέλος της Ε.Ε.
Πέρα από τη θεσμική ουδετερότητα, δυσκολεύομαι να κατανοήσω πως ένα μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος μπορεί να στηρίξει έναν συντηρητικό υποψήφιο. Ήμουν και θα είμαι πάντα υπέρμαχος της ενότητας όλων των κομμάτων της Αριστεράς και της οργάνωσής τους. Είναι ο μόνος τρόπος για όλους εμάς στην Ευρώπη να διατηρήσουμε την αξιοπιστία μας προς τους ανθρώπους που μας εμπιστεύτηκαν.
Ζεράρ Φιλός: Είμαι μέλος του Εθνικού Γραφείου του Σοσιαλιστικού Κόμματος εδώ και δύο δεκαετίες και έχω επομένως συνυπάρξει, μεταξύ άλλων, και με τον Πιέρ Μοσκοβισί. Εγώ μπορώ να διακρίνω τη διαφορά ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά, ανάμεσα στην πρόοδο και την αντίδραση, ανάμεσα στους εργαζόμενους και στην ολιγαρχία, ανάμεσα στην κοινωνική ανάπτυξη και τη λιτότητα. Κανονικά, και το κόμμα μου θα έπρεπε ξέρει να διακρίνει αυτή τη διαφορά: συντάξαμε ένα «σοσιαλιστικό σχέδιο» και κάναμε μια νικηφόρα εκλογική καμπάνια ενάντια στη Δεξιά τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2012. Το σχέδιό μας περιελάμβανε μια κοινωνική μεταμόρφωση ενάντια «στον εχθρό μας, το χρηματοπιστωτικό σύστημα». Θέλαμε αναδιανομή του πλούτου και όχι εμβάθυνση των ανισοτήτων. Θέλαμε να αναδιαμορφώσουμε τον εργασιακό κώδικα, όχι να τον καταστρέψουμε. Θέλαμε να μειώσουμε την ανεργία, όχι να την αυξήσουμε. Θέλαμε μεγάλες δημόσιες υπηρεσίες και όχι ιδιωτικές. Θέλαμε να κάνουμε μεγάλη αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος και όχι φορολογικές αδικίες. Θέλαμε συντάξεις στα 60 και όχι στα 66. Το πρόβλημα είναι ότι όλα αυτά τα οποία επεξεργαστήκαμε μαζί, ψηφίσαμε μαζί, υπερασπιστήκαμε μαζί, ο Πιέρ Μοσκοβισί και οι φίλοι του στην κυβέρνηση δεν τα εφάρμοσαν στη Γαλλία και ούτε τα υπερασπίστηκαν στην Ευρώπη απέναντι στην Άνγκελα Μέρκελ και τους πολιτικούς της φίλους.
* Η κριτική αυτή αφορά και τη στάση της γαλλικής σοσιαλιστικής κυβέρνησης απέναντι στις απαιτήσεις της Γερμανίας;
Γ.Μ.: Αρνούμαι να υποβαθμίσω την ευρωπαϊκή πολιτική σε μια αντιπαράθεση ανάμεσα σε κράτη - μέλη. Έτσι, δεν μιλώ ποτέ για «γαλλικές» ή «γερμανικές» θέσεις. Το μόνο είδος διαφωνίας που θα έπρεπε να υπάρχει θα πρέπει να γίνεται με πολιτικούς όρους. Από την αρχή της οικονομικής κρίσης, οι φιλελεύθερες - συντηρητικές δυνάμεις έχουν επιβάλλει τη γενίκευση των πολιτικών λιτότητας και την εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών, οι οποίες στοχεύουν στην κατεδάφιση των κοινωνικών μοντέλων που έχουν οικοδομηθεί από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά. Η παρούσα κατάσταση στην Ευρώπη αποδεικνύει ξεκάθαρα πως η στρατηγική τους δεν δουλεύει: η ανεργία αυξάνεται σε απαράδεκτα επίπεδα σε Ελλάδα και Ισπανία, οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες αυξάνονται εντός Ευρωζώνης, η μείωση της ανισότητας μοιάζει να ανήκει στις προτεραιότητες του παρελθόντος και το επίπεδο της φτώχειας ποτέ δεν ήταν υψηλότερο, ακόμη και στη Γερμανία, που φτάνει το 16%.
Μπορώ μόνο να μετανιώσω που τον Ιούνιο του 2012, μετά την εκλογή Ολάντ, δεν κράτησε την υπόσχεσή του να διαπραγματευτεί το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ώστε να εμποδίσει τον φαύλο κύκλο της λιτότητας που μειώνει την κατανάλωση, τις ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, προκαλεί ύφεση ή ρίχνει την ανάπτυξη σε μηδενικά επίπεδα.
Στο Ευρωκοινοβούλιο, όλα τα κόμματα της Αριστεράς αγωνίζονται για να δώσουν στα κράτη - μέλη αυτό το είδος της ευελιξίας στις κυβερνήσεις να συμβιβάσουν τη δημοσιονομική υπευθυνότητα με την ανάγκη να διατηρηθεί ένα επαρκές επίπεδο δημοσίων επενδύσεων για το καλό των επόμενων γενεών σε στρατηγικούς τομείς, όπως το περιβάλλον, η ανανεώσιμη ενέργεια, η ανάπτυξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας... Αυτόν τον τρόπο θα πρέπει να ακολουθήσουν οι αριστερές κυβερνήσεις για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας μιας Ευρώπης που θα ενεργεί προς το συμφέρον όλων των Ευρωπαίων.
Ζ.Φ.: Ναι, στη Γαλλία το 2012 είχαμε όλες τις πολιτικές δυνάμεις για να πετύχουμε: στους δήμους, τους νομούς, στη Γερουσία, την Εθνική Συνέλευση και την Προεδρία της Δημοκρατίας. Υπήρχαν αρκετές δυνάμεις στη μεγάλη χώρα μας για να αντισταθούμε στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, εάν φυσικά είχαμε τη θέληση. Ωστόσο, αντί αυτού παραδοθήκαμε κυριολεκτικά χωρίς να διαπραγματευτούμε απέναντι στους τραπεζίτες. Αυτό το οποίο προβλήθηκε ως δικαιολογία, όπως και στη χώρα σας, είναι ότι το "χρέος" είναι πολύ μεγάλο, ότι τα "ελλείμματα" έπρεπε να μειωθούν και, όπως συνέβη και στην Ελλάδα, στην προσπάθεια να "μειωθούν τα ελλείμματα" καταστράφηκε η οικονομία και αυξήθηκε το χρέος. Όπως παντού στην Ευρώπη, η παράδοση στις απαιτήσεις των τραπεζών μεταφράζεται σε τραγωδία. Τους τραπεζίτες δεν πρέπει να τους κολακεύεις, αλλά να τους περιορίζεις και να τους ελέγχεις. Είναι οι εκλεγμένες κυβερνήσεις που οφείλουν να ελέγχουν το νόμισμα και όχι οι ανώνυμοι μέτοχοι και τα αρπακτικά. Καθήκον της Αριστεράς είναι ο δημοκρατικός έλεγχος της οικονομίας ενάντια στην ολιγαρχία. Το χρέος της Αριστεράς δεν είναι η περιθωριοποίηση της κοινωνίας, ούτε η αύξηση των συμφερόντων. Αντιθέτως, χρέος της είναι η ανάκτηση των συμφερόντων και η αναδιανομή του πλούτου για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
* Υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Μια πιο «ευέλικτη» προσέγγιση απέναντι στις μεγάλες χώρες και μια πιο σκληρή προσέγγιση απέναντι σε χώρες όπως η Κύπρος και η Ελλάδα, που καλούνται να υπακούσουν στη λιτότητα χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο κοινωνικός αντίκτυπος.
Γ.Μ.: Η σχετική σημασία μιας χώρας μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που της ασκείται πίεση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Είναι μια πραγματικότητα αυτή. Αυτή η «πραγματιστική» προσέγγιση επίσης αφορά και την Ιταλία και ήταν δύσκολο να της επιβληθούν αυστηρά δημοσιονομικοί κανόνες, που είναι ούτως ή άλλως αναποτελεσματικοί στο να οδηγήσουν την ήπειρό μας μακριά από την κρίση.
Νομίζω, επίσης, πως το συντηρητικό μέτωπο πλέον είναι περισσότερο διστακτικό σε ό,τι αφορά τις συνέπειες των πολιτικών λιτότητας στα κράτη - μέλη. Νομίζω πως τα φιλελεύθερα συντηρητικά κόμματα πλέον επικεντρώνονται σε δομικές μεταρρυθμίσεις, αντί στους μακροοικονομικούς δείκτες. Κατά μία έννοια, το όραμα είναι περισσότερο ιδεολογικό λόγω του γεγονότος ότι στόχος είναι μια απόλυτα ανοιχτή αγορά στην οποία τα συνδικάτα δεν θα έχουν καμία δύναμη, οι εργαζόμενοι δεν θα έχουν δικαιώματα, οι άνεργοι -χωρίς κανένα δίχτυ προστασίας- θα κάνουν οποιαδήποτε δουλειά, μειώνοντας έτσι τους δείκτες, δεν θα υπάρχουν δημόσιες υπηρεσίες... Σε μια αγορά όπου η Κυριακή θα είναι εργάσιμη μέρα...
Ζ.Φ.: Ναι, φυσικά, η οικονομία δεν δείχνει κανένα έλεος στους λαούς, καμιά συμπάθεια στα θύματά της, δεν σταματάει ποτέ, εκτός κι αν οι συσχετισμοί δυνάμεων της το επιβάλλουν. Η οικονομία είναι η μεγάλη πανούκλα, η οποία εξαπλώνεται από τη μια χώρα στην άλλη όσο δεν της αντιπαραβάλλουμε ένα δραστικό φάρμακο. Πυροδοτεί τις κρίσεις όσο δεν αναλαμβάνει "να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά". Εκθειάζει την "απελευθέρωση" του οικονομικού τομέα, την "ελαστικοποίηση", την "ευελιξία", τις "δομικές μεταρρυθμίσεις". Κι αυτό γιατί όλα αυτά τα οποία είναι απελευθερωμένα αυξάνουν την περιθωριοποίηση του εργατικού δυναμικού, αποδυναμώνουν την υπεράσπιση των εργαζομένων, αυξάνουν την ανεργία μεγαλώνοντας τα κέρδη. Για να πολεμήσουμε την οικονομία, πρέπει να δημιουργήσουμε νόμους, δικαιώματα, να επανακτήσουμε τον έλεγχο, τη Δημοκρατία. Πρέπει να περιορίσουμε την οικονομία, να της περάσουμε ένα κορδόνι στον λαιμό, ακόμη και χωρίς να το σφίξουμε, γιατί δεν παραδίνεται παρά μόνο στους συσχετισμούς των δυνάμεων.
Επομένως, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ναι, οι υπερασπιστές του δανεισμού επιτέθηκαν αρχικά στις πιο "μικρές" χώρες που είναι πιο ευάλωτες, όπως η Ελλάδα ή η Κύπρος. Αλλά δεν δίστασαν να γενικοποιήσουν το μοντέλο στην Πορτογαλία, την Ιρλανδία, στη συνέχεια στην Ισπανία και την Ιταλία. Και σιγά - σιγά επιτίθενται στη Γαλλία και στο Βέλγιο. Το μόνο πράγμα που τους φρενάρει είναι οι κοινωνικές κινητοποιήσεις και οι εκλογικές αποτυχίες της Δεξιάς. Την άνοιξη του 2013, ενάμισι εκατομμύριο Πορτογάλοι διαδήλωσαν και προκάλεσαν φόβο στους φιλελεύθερους οπαδούς της Ε.Ε. Αυτή τη στιγμή είναι οι Βέλγοι, οι οποίοι, με τη γενική απεργία, τους τρομοκρατούν. Και σε εσάς, που τόσο γενναία αντισταθήκατε, είναι η δυνατή εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Αθήνα που τους φοβίζει. Αισθανόμαστε μέχρι το Παρίσι τα κύματα της πιθανής νίκης. Πλησιάζει η ημέρα που όλα θα ανατραπούν στην Ευρώπη και θα αντιληφθούμε τότε πως οι προσδοκίες των λαών είναι ικανές να υλοποιήσουν ταυτόχρονο και γενικό ξεσηκωμό. Ας γνωρίσει σύντομα η οικονομία τον μεγάλο αυτό φόβο.
* Ακούγοντας μερικούς σοσιαλιστές αξιωματούχους είναι συχνά δύσκολο να τους ξεχωρίσουμε από τους συντηρητικούς. Τι μέλλον έχουν τα σοσιαλιστικά κόμματα στην Ευρώπη κατά τη γνώμη σας;
ΓΜ To μέλλον των σοσιαλιστικών κομμάτων για μένα είναι ξεκάθαρο:
- Πρέπει να αυξήσουμε την ενότητα του κινήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι κοινές αξίες πρέπει να έχουν συγκεκριμένη εφαρμογή μέσω οικονομικού και κοινωνικού συντονισμού όταν κυβερνάμε. Στην διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, η συλλογική μας αποτυχία ήταν το ότι επιλέγαμε να εφαρμόζουμε οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές σε εθνικό επίπεδο από τις οποίες επωφελούνταν μόνο οι δικές μας χώρες.
- Πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη και να υιοθετήσουμε τις μελέτες για την κλιματική αλλαγή και να έχουμε περισσότερες προτάσεις για το ζήτημα. Πρέπει να μειωθούν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα και να παλέψουμε ενάντια στην κλιματική αλλαγή βάζοντας φιλόδοξους ευρωπαίκούς στόχους που θα πρέπει να γίνονται σεβαστοί σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Πρόκειται για μια πρόκληση που είναι παράλληλα και ευκαιρία για να αναγεννηθεί το παραδοσιακό σοσιαλδημοκρατικό όραμα. Το πιο σημαντικό πολιτικό ερώτημα στο όποίο καλούμαστε να απαντήσουμε είναι το εξής: πως μπορούμε να ικανοποιήσουμε τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες των πιο αδύναμων μερίδων της κοινωνίας με όταν οι φυσικοί πόροι στερεύουν και τι πολιτική θα εφαρμόσουμε ώστε να αλλάξουμε το μη βιώσιμο καταναλωτικό μοντέλο ώστε να μειωθεί το το οικολογικό μας αποτύπωμα ;
- Να κρατήσετε τις υποσχέσεις που κάνετε προεκλογικά. Ίσως αυτή είναι η μόνη συμβουλή που μπορώ να δώσω στον Αλέξη Τσίπρα!
ΖΦ Στην προεκλογική καμπάνια του Μάιου του 2012, ο Φρανσουά Ολάντ απαιτούσε "η ΕΚΤ να δανείζει απευθείας στα κράτη". Έκτοτε δεν το υπερασπίστηκε ξανά. Υπερασπιζόταν τον αγώνα ενάντια στην φοροδιαφυγή και στο οικονομικό έγκλημα φωνάζοντας "η Δημοκρατία θα σας σταματήσει" και στη συνέχεια όρισε στον προϋπολογισμό τον Ζερόμ Καουζάκ, ο οποίος ο ίδιοςφοροδιέφευγε ψευδόμενος . Αυτό προκάλεσε τεράστιο σκάνδαλο. Το πρόβλημα της σοσιαλδημοκρατίας είναι ότι το εκλογικό της σώμα είναι αριστερό και περιμένει αριστερές απαντήσεις. Η δεξιά, έχει την απόλυτη ελευθερία κινήσεων κυνισμού, είναι το κόμμα της ολιγαρχίας και εκείνων, χαμηλής μόρφωσης, τους οποίους καταφέρνει να εξαπατήσει. Η αριστερά είναι το κόμμα των μορφωμένων εργαζομένων οι οποίοι εκφράζουν τις νόμιμες διεκδικήσεις τους και ελπίζουν ότι τα "αφεντικά" θα τους ικανοποιήσουν. Αυτό αποτελεί συγχρόνως την δύναμη και την αδυναμία της σοσιαλδημοκρατίας: δύναμη όταν κατακτά την υποστήριξη του 70% των εργαζομένων, Αδυναμία όταν τους προδίδει και τους βλέπει να στρέφονται εναντίον της. Για τον αγώνα ενάντια στη δικτατορία της οικονομίας και τη δημιουργία νέων συνθηκών και ελπίδων, πρέπει τα σοσιαλδημοκρατικά αυτά κόμματα να μεταμορφωθούν ή να αντικατασταθούν, να αναδιοργανωθούν στο πλαίσιο του κινήματος όλης της ενωμένης αριστεράς. Είναι το κίνημα της ενωμένης αριστεράς το οποίο θα υλοποιήσει το πρόγραμμα της κοινωνικής μεταμόρφωσης που οι λαοί ονειρεύονται. Ο σοσιαλισμός, υπό το πρίσμα αυτό, είναι μια καινούρια ιδέα.
(Μετάφραση της συνέντευξης του Ζ. Φιλός: Χαρά Καπλάνη)
