Ξεπερασμένες πολιτικές και πρακτικές καθώς και κρίσιμα κενά στη φροντίδα της πολυανθεκτικής φυματίωσης (DR-TB) τροφοδοτούν μία παγκόσμια κρίση στη δημόσια υγεία, δηλώνουν με νέα τους έκθεσή οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières/ MSF), που δημοσιεύεται σήμερα στην 45η Παγκόσμια Διάσκεψη της Ένωσης για την Υγεία του Πνεύμονα.
Με βάση την έρευνα που πραγματοποίησαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σε οκτώ χώρες με υψηλά ποσοστά φυματίωσης, με τίτλο “Out of Step’’, αποκαλύπτεται ότι οι προσπάθειες για τον έλεγχο της επιδημίας είναι επικίνδυνα ξεπερασμένες σε σχέση με τις διεθνείς συστάσεις και τις αποδεδειγμένες βέλτιστες πρακτικές, αφήνοντας ανθεκτικές μορφές φυματίωσης να εξαπλώνονται με αμείωτη ένταση. Η οργάνωση προειδοποιεί ότι οι κυβερνήσεις, οι χρηματοδότες και η βιομηχανία φαρμάκων θα πρέπει να δράσουν άμεσα, χρησιμοποιώντας κάθε διαθέσιμο μέσο, για να επιταχυνθεί η αναχαίτιση της φυματίωσης και να αντιμετωπιστεί η αυξημένη αντίσταση της φυματίωσης στα φάρμακα.
«Δεν υπάρχουν περιθώρια για εφησυχασμό. Σε ορισμένα κράτη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διαγιγνώσκουν πολυανθεκτική φυματίωση (MDR-TB) σε περισσότερα από ένα στα τρία άτομα που δεν έχουν ποτέ στο παρελθόν λάβει θεραπεία για φυματίωση, υποδεικνύοντας την μετάδοση της συγκεκριμένης μορφής από άτομο σε άτομο. Στη Βομβάη της Ινδίας, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εκτιμούμε ότι η πρωταρχική μετάδοση ανθεκτικών στα φάρμακα στελεχών, ενδεχομένως να οδηγήσει σε έξαρση της επιδημίας στις φτωχογειτονιές και σε ευάλωτες ομάδες, όπως τα άτομα που ζουν με τον ιό HIV» δηλώνει ο Δρ Πέτρος Ισαακίδης, γιατρός-επιδημιολόγος, Υπεύθυνος ιατρικής έρευνας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, στην Ινδία.
«Η ανθεκτική φυματίωση είναι μια ανθρωπογενής καταστροφή, που δημιουργήθηκε μέσα από χρόνια εγκατάλειψης και αδιαφορίας ενώ συνεχίζει να διατηρείται λόγω της αργής και αποσπασματικής ανταπόκρισης. Οι χώρες πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη βελτιστοποίηση της θεραπείας της ανθεκτικής φυματίωσης και να εναρμονιστούν με τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές. Παράλληλα θα πρέπει να αδράξουν την ευκαιρία που προσφέρουν πλέον τα νέα εργαλεία για να ενισχύσουν και να επιταχύνουν τη μάχη κατά της φυματίωσης.
Τα τελευταία καταδικαστικά στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας δείχνουν ότι λιγότερο από το ένα τρίτο των εκτιμώμενων ασθενών με πολυανθεκτική φυματίωση σε όλο τον κόσμο έχουν διαγνωστεί, και μόνο ένας στους πέντε από αυτούς λαμβάνει την κατάλληλη θεραπεία. Τα κενά στη θεραπεία πυροδοτούν την εξάπλωση των ανθεκτικών μορφών φυματίωσης από άτομο σε άτομο. Σε ορισμένες χώρες, η πολυανθεκτική φυματίωση διαγιγνώσκεται σε ποσοστό μέχρι 35% στους νέους ασθενείς με φυματίωση, μια τάση που αντικατοπτρίζεται πλήρως και στις κλινικές των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Η έκθεση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα αποκαλύπτει πέντε κενά στην αντιμετώπιση της φυματίωσης που μπορεί να αποβούν θανάσιμα για χιλιάδες ανθρώπινες ζωές: η περιορισμένη πρόσβαση σε διαγνωστικά τεστ ανθεκτικής φυματίωσης, ο αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που διαγιγνώσκονται με ανθεκτική φυματίωση και δεν λαμβάνει θεραπεία, η συνεχιζόμενη χρήση ξεπερασμένων και δαπανηρών μοντέλων περίθαλψης, η περιορισμένη πρόσβαση στις πολλά υποσχόμενες θεραπείες με νέα και πιο στοχευμένα φάρμακα, καθώς και οι ολέθριες ελλείψεις στη χρηματοδότηση.
Η έρευνα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα διαπίστωσε ότι τα διαγνωστικά τεστ για τις ανθεκτικές μορφές φυματίωσης, που είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη εσφαλμένης διάγνωσης και μη ενδεδειγμένης θεραπείας, είναι τρομερά ανεπαρκή στις περισσότερες από τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Στις μισές από τις χώρες, λιγότεροι από το 75% των ασθενών που έχουν διαγνωσθεί με πολυανθεκτική φυματίωση, λαμβάνουν θεραπεία. Επιπλέον, στις μισές χώρες, γίνεται εισαγωγή των ασθενών στο νοσοκομείο, παρά το γεγονός ότι η παροχή φροντίδας σε κοινοτικό επίπεδο έχει αποδειχθεί καλύτερη για τους ασθενείς και οικονομικά πιο συμφέρουσα ενώ εξασφαλίζει παρόμοια ιατρικά αποτελέσματα. Πέντε από τα οκτώ εθνικά προγράμματα κατά της φυματίωσης αντιμετωπίζουν κρίσιμα κενά χρηματοδότησης, με την Κένυα, τη Μιανμάρ και τη Ζιμπάμπουε να διαθέτουν λιγότερο από το 50% της απαιτούμενης χρηματοδότησης.
Νέα και πολλά υποσχόμενα φάρμακα για την ανθεκτική φυματίωση παραμένουν απρόσιτα για τους περισσότερους ασθενείς, για διάστημα μεγαλύτερου του ενός έτους μετά την έναρξη της θεραπείας τους. Χαρακτηριστική είναι η μη διαθεσιμότητα των ουσιών bedaquiline και delamanid για χρήση ρουτίνας σε όλες τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Σε τέσσερις από τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, τα νέα φάρμακα είναι διαθέσιμα σε περιορισμένο αριθμό ασθενών για αναλγητική χρήση ή άλλων αντίστοιχων προγραμμάτων. Καμία από τις χώρες δεν περιλαμβάνει την επαναστόχευση φάρμακων της ομάδας των 5 στην εθνική της στρατηγική - φάρμακα κρίσιμης σημασίας για τη θεραπεία ασθενών.
«Οι ασθενείς χάνουν την ευκαιρία να λάβουν νέες και πολλά υποσχόμενες θεραπείες επειδή οι εταιρείες και οι χώρες κωλυσιεργούν με τη διαδικασία των εγκρίσεων. Εν τω μεταξύ, η έλλειψη κλινικών δοκιμών που να περιλαμβάνουν νέα φάρμακα κατά της φυματίωσης σε μικρής διάρκειας, υποφερτά και αποτελεσματικά σχήματα αναδεικνύει τις αδυναμίες της ιατρικής καινοτομίας και την ανυπαρξία κινήτρων. Είναι η ώρα να δοθεί προτεραιότητα και να χρηματοδοτηθεί η έρευνα και ανάπτυξη κατά της φυματίωσης με τρόπο που να διασφαλίζει ότι οι ασθενείς θα έχουν άμεσα στη διάθεσή τους τα σωτήρια διαγνωστικά μέσα και τις θεραπείες που χρειάζονται απεγνωσμένα» δήλωσε η Grania Brigden, σύμβουλος για τη φυματίωση στην εκστρατεία για την «Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα» των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
*Οι MSF άρχισαν να παρέχουν θεραπεία σε ασθενείς με πολύ-ανθεκτική φυματίωση το 2001.
To 2013, οι MSF παρείχαν θεραπεία σε 29.900 ασθενείς με φυματίωση και 1.950 ασθενείς με πολύ-ανθεκτική φυματίωση.
