Αποφεύγω την κοινοτοπία ότι η φετινή διαδήλωση στη ΔΕΘ «δεν θα είναι μια πορεία σαν τις άλλες». Την αποφεύγω, γιατί έτσι κι αλλιώς, τα τελευταία χρόνια σχεδόν κάθε κινητοποίηση δεν είναι «σαν τις άλλες». Το ίδιο συνειδητά αποφεύγω και να επιχειρηματολογήσω με βάση «τους αριθμούς» - εν προκειμένω, τα στοιχεία που δίνει για την ελληνική οικονομία η τελευταία έκθεση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, και που η ανάγνωσή τους προκαλεί ασφυξία. Το αποφεύγω, γιατί οι δείκτες εδώ λένε μεν την ψυχρή αλήθεια, όμως το βίωμα της κρίσης είναι πολύ πλουσιότερο απ’ όσο μπορούν κι αυτοί να πουν, άρα, η γλώσσα με την οποία «θα κάνουμε κάτι» μ’ αυτό το βίωμα δεν μπορεί να είναι η γλώσσα των δεικτών και των αριθμών – ή, τουλάχιστον, δεν μπορεί αυτή να είναι η μόνη.

Το πιο σημαντικό επιχείρημα γιατί ν’ ανέβει κανείς το Σάββατο στη Θεσσαλονίκη, μου φαίνεται πως έρχεται πριν από την πολιτική και την οικονομία της τελευταίας διετίας. Και έρχεται όχι από το κέντρο της Θεσσαλονίκης και την ακόμα οργανωμένη εργατική τάξη, αλλά από τη Νίκαια, τα Καμίνια και τη Δραπετσώνα όλης της χώρας, τις γειτονιές δηλαδή της παλιάς εργατικής τάξης, που ήδη από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας «αυτοοργανώνονται» όπως μπορούν. Περιέργως (αλλά γιατί να είναι τόσο περίεργο αυτό;), την καλύτερη διατύπωσή του τη βρίσκει κανείς στη λογοτεχνία: στην εξαιρετική συλλογή διηγημάτων του Χρήστου Οικονόμου, το Κάτι θα γίνει, θα δεις.

«Εκεί όπου μεγαλώνει ο φόβος», γράφει κάπου ο Οικονόμου, «μεγαλώνει κι εκείνο που σώζει από το φόβο». Όπως όμως φαίνεται από τις ιστορίες του, «αυτό που σώζει από το φόβο» στα μέρη αυτά μεγαλώνει αργά. Στην αρχή είναι ο Μάο, που κάθε βράδυ φυλάει καραούλι μέχρι τα ξημερώματα, για να μπορεί η γειτονιά να κοιμάται ήσυχη. Όμως ο Μάο είναι μόνος του, και μέχρι να μεγαλώσει «αυτό που σώζει από το φόβο», ο μπαρμπα-Τάκης έχει πέσει ήδη στο μπλε κάδο της ανακύκλωσης που έφερε ο δήμος («μεγάλη πρόοδος…»), γιατί «άντρας που αφήνει τη γυναίκα του αβοήθητη είναι για πέταμα». Μέχρι να μεγαλώσει «αυτό που σώζει από το φόβο», ο νυχτοφύλακας της γειτονιάς, ο Μάο, από παρηγοριά της γειτονιάς γίνεται μπελάς και στόχος για τους φιλήσυχους γείτονες, γιατί η άλλη όψη της απόγνωσης είναι η εξαχρείωση των ανθρώπων, και σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι ρόλοι αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη.

Έχει σημασία ότι οι ιστορίες του Οικονόμου γράφτηκαν στις αρχές της δεκαετίας, σε μια χώρα πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Τι να κάνουν άραγε σήμερα οι ήρωές του; Αν δεν τα κατάφερναν τότε που, όσο να πεις, η υπόσχεση της «ισχυρής Ελλάδας» άφηνε και κανένα ψίχουλο να πέσει από το τραπέζι, πώς να ζουν τώρα; Τι είναι πιο πάνω από το φόβο και τι πιο κάτω από την απόγνωση που ήδη ζούσαν; Πόσες ακόμα γυναίκες από τις γειτονιές αυτές θα βλέπουν στο πρόσωπο των αντρών τους το κουζινομάχαιρο που τους έκοψε το δάχτυλο και πόσοι άντρες θα κοιμίζουν την πείνα των συντρόφων τους με παραμύθια; Πόσο διαφορετικό είναι να πέφτεις στα σκουπίδια από ντροπή, όπως ο μπαρμπα-Τάκης, από το να ντροπιάζεσαι ψάχνοντας στα σκουπίδια κάτι φαγώσιμο;

Αυτά μου φαίνονται, λοιπόν, το σημαντικότερο επιχείρημα. Ότι, δηλαδή, πολύ πριν έρθει στη ζωή μας η τρόικα και η Μέρκελ, ένα μέρος της ελληνικής κοινωνίας είχε ήδη ταπεινωθεί και είχε ήδη γίνει «καλούπι» για τη ζωή που ζουν σήμερα εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι και άνεργοι όλων των ηλικιών∙ πρώην εργαζόμενοι, άνεργοι, αλλά κυρίως φοβισμένοι και απελπισμένοι. Άνθρωποι που από το «κάτι θα γίνει, θα δεις», τα τελευταία χρόνια πέρασαν στο «δε γίνεται τίποτα». Έτσι, κινητοποιήσεις όπως αυτή του Σαββάτου, είναι ευκαιρία να δούμε πολλοί μαζί πώς θα μεγαλώσουμε «αυτό που σώζει από το φόβο», τώρα που ο φόβος μεγαλώνει γι’ αυτούς που ήδη φοβούνταν, αγκαλιάζοντας ακόμα περισσότερους. Είναι μια ευκαιρία, όχι μόνο για μια εφ’ όλης της ύλης σύγκρουση, αλλά και για μια εφ’ όλης της ύλης αναδιοργάνωση. Γι’ αυτό το «Plan B», που ζητούσαν προεκλογικά από τον ΣΥΡΙΖΑ, και που τώρα πρέπει να το φτιάξουμε και να το πούμε. Εφ’ όλης της ύλης, ευτυχώς όμως όχι από το μηδέν.