Διάβασα στον Τύπο, χωρίς έκπληξη ομολογώ, το διάλογο του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη με τον πρόεδρο του ΣΕΒ κ. Παπαλεξόπουλο σχετικά με την ποιότητα του εκπαιδευτικού μας συστήματος και την ανταπόκρισή του στη «ζήτηση» δεξιοτήτων από την αγορά εργασίας. Όπως θα εξηγήσω στη συνέχεια, στις πυκνές σε νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία παραγράφους του διαλόγου τους, αναδύεται ολόκληρη η «κατασκευαστική» αστοχία της εκπαιδευτικής πολιτικής της κυβέρνησης.
Σε τι συμφωνούν οι δυο τους; Ότι ενώ έχουμε 42% ποσοστό πτυχιούχων σε ηλικίες έως 35 ετών το 1/3 των επιχειρήσεων δυσκολεύεται να βρει προσωπικό με τα αναγκαία επιστημονικά - τεχνολογικά εφόδια για να προσλάβει. Για αυτό η ανεργία ξεπερνάει κατά πολύ το 15%, ισχυρίζονται: φταίνε τα προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων μας αλλά και οι νέοι, που «σπουδάζουν για να σπουδάσουν» σε μια κατεύθυνση για την οποία έχουν μηδενικό ενδιαφέρον, συμπεραίνει βαθυστόχαστα ο πρωθυπουργός.
Μα αλήθεια, σε ποια χώρα ζουν; Ποια οικονομία περιγράφουν οι επικεφαλής της εκτελεστικής και της επιχειρηματικής εξουσίας; Μια ανθούσα και ευημερούσα οικονομία προφανώς, με σφριγηλό και αναπτυσσόμενο επιχειρηματικό τομέα που κάνοντας άλματα αντιμετωπίζει πρόβλημα εύρεσης του κατάλληλου επιστημονικού δυναμικού. Μάλλον λοιπόν, αφού δεν το βρίσκουν ανάμεσα στους αποφοίτους των ελληνικών πανεπιστημίων, θα το προσελκύουν -σίγουρα!- από επιστήμονες τρίτων χωρών ή Έλληνες που έχουν σπουδάσει στο εξωτερικό, προσφέροντάς τους υψηλό μισθό για να τους δελεάσουν να επιστρέψουν. Μα ναι, σίγουρα! Brain gain χαρακτηρίζει πλέον αυτή τη χώρα, όχι brain drain!
Έτσι έχουν τα πράγματα; Όχι, βέβαια, και το γνωρίζουν καλά αυτό οι δύο πρόθυμοι συνομιλητές.
Πρώτα απ’ όλα, με τη χρεοκοπία ΝΔ-ΠΑΣΟΚ του 2010 η ανεργία εκτοξεύτηκε κοντά στο 30% και ειδικά ανάμεσα στους νέους στο 50%. Όσοι νέοι επιστήμονες εξακολούθησαν να δουλεύουν, το έκαναν με συνθήκες και μισθούς γαλέρας. Μια ολόκληρη γενιά νέων στη διάρκεια της δεκαετίας του ‘10 συντρίφτηκε στα πρώτα της βήματα από την κρίση του συστήματος που γέννησε το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα της εποχής και το σαθρό μοντέλο ανάπτυξης. Όχι πάντως η έλλειψη… δεξιοτήτων («soft skills του 21ου αιώνα», όπως τις αποκαλούν οι κ.κ. Μητσοτάκης και Παπαλεξόπουλος) στα προγράμματα σπουδών των ελληνικών πανεπιστημίων.
Στην πραγματικότητα η Ελλάδα δεν υστερεί σε επιστήμονες, σε ανθρώπινο δυναμικό, σε ποιότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει ότι δεν χωρούν πολύ μεγάλες βελτιώσεις. Η πανεπιστημιακή μόρφωση δεν είναι στείρα και στατική, αλλά δυναμική και ανοιχτή στις οικονομικές, κοινωνικές, επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Για αυτό τα τμήματα, οι κατευθύνσεις, τα προγράμματα σπουδών μπορούν και πρέπει διαρκώς να αναθεωρούνται, ενώ επίσης πρέπει να καλυφθούν τα μεγάλα κενά που δημιουργήθηκαν στα ΑΕΙ σε έμψυχο και άψυχο υλικό το 2010-2015.
Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι η πολιτική τάξη που χρεοκόπησε τη χώρα, επιχειρεί να αναστηλώσει ένα μοντέλο ανάπτυξης που εξέπνευσε προ πολλού, γυρίζοντας το ρολόι στο 2010. Είναι «τυφλή»; Όχι. Απαρτίζεται από τους ίδιους ανθρώπους, με τις ίδιες αρχές, τις ίδιες προτεραιότητες και τις ίδιες ευκολίες. Τουρισμός, οικοδομή, real estate, εισαγωγές, παρασιτισμός, διαφθορά, φορολογικοί παράδεισοι, κατασπάραξη του κράτους, «διασώσεις», χαμηλής προστιθέμενης αξίας επιχειρηματικότητα, χαμηλές αμοιβές, αντεργατική τρομοκρατία. Αυτό γνωρίζουν να κάνουν, αυτό κάνουν. Οι θύλακες προόδου και τα βήματα εξωστρέφειας που έγιναν επί ΣΥΡΙΖΑ, με ενδυνάμωση των επενδύσεων στην έρευνα, ενίσχυση και ενθάρρυνση των εργαζομένων και των νέων επιστημόνων, κινητοποίηση του μορφωτικού κεφαλαίου, απόσυρση μνημονιακών αντεργατικών ρυθμίσεων, ανήκουν πια παρελθόν. Και γι` αυτό βέβαια δεν φταίει η πανδημία.
Από κει πηγάζουν και οι διαρκείς αναφορές της ΝΔ στις ψευδώνυμες «δεξιότητες» που δήθεν λείπουν από την εκπαίδευση. Στην πράξη, έχει στόχο να αντικαταστήσει το σχολείο της κριτικής γνώσης, της καλλιέργειας και της ευρυμάθειας, με το «σχολείο της αγοράς», που παράγει χαμηλής και μεσαίας ειδίκευσης εργατικό δυναμικό, με μικρότερη αυτοπεποίθηση, λιγότερο μαχητικό, πιο εύκολα πειθαρχημένο. Για αυτό αντικατέστησε την Κοινωνιολογία και την πολιτική Παιδεία με τα ...Λατινικά, για αυτό έριξε στην πυρά τα νέα αναλυτικά προγράμματα της Ιστορίας, όπως παλιότερα ως αντιπολίτευση είχε σιγοντάρει τον «ιερό πόλεμο» της Εκκλησίας εναντίον των νέων προγραμμάτων των Θρησκευτικών. Για αυτό αποφασίζει η κυβέρνηση σήμερα να δαπανά 30 εκ. € ετησίως για πανεπιστημιακή αστυνομία, όση δηλαδή, είναι η τακτική επιχορήγηση σε 6 μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας, που έχουν τόσο μεγάλη ανάγκη μετά τη μνημονιακή λαίλαπα.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, έθεσε προτεραιότητα την ανατροπή της μνημονιακής συρρίκνωσης στην Παιδεία. Αύξησε τις σχετικές δαπάνες από το 2016 ως το 2019 και θέσπισε «μια πρόσληψη για κάθε αποχώρηση» καθηγητή. Στον αντίποδα, η σημερινή κυβέρνηση, όχι μόνο μειώνει -ξανά!- τον τακτικό προϋπολογισμό για την Παιδεία αλλά με πρόσχημα την πανδημία, αποφεύγει να πάρει οποιοδήποτε μέτρο θα συνέβαλε στο να ανοίξουν και να λειτουργήσουν με ασφάλεια εργαστήρια και κλινικές. Μιλάμε πλέον για δεύτερη χαμένη χρονιά σε πολλά τμήματα των ελληνικών ΑΕΙ. Φωνάζουν οι πρυτάνεις αλλά ούτε αυτούς ακούει η κυβέρνηση. Θα είναι οι απόφοιτοι της πανδημίας πιο κοντά στα υψηλά χαρακτηριστικά που «αναζητούν» οι ελληνικές επιχειρήσεις;
Εν κατακλείδι. Η κατεύθυνση της Ε.Ε. για το 2020 ήταν να αποκτήσουν πανεπιστημιακή μόρφωση οι νέοι σε ποσοστό άνω του 40% ενώ για το 2030 συζητείται ως στόχος το 50%. Είναι ο μόνος δρόμος για οικονομίες ανταγωνιστικές, κοινωνίες δημοκρατικές και θέσεις εργασίας με καλές αμοιβές. Η ΝΔ με τη νομοθέτησή της οδηγεί στην αντίθετη κατεύθυνση, σε μείωση των πτυχιούχων. Η Δεξιά και τα ΜΜΕ που τη στηρίζουν συσκοτίζουν και διαστρεβλώνουν. Καθήκον μας, να λέμε την αλήθεια, να ρίχνουμε φως εκεί που ο νεοσυντηρητισμός και ο νεοφιλελευθερισμός κατεβάζουν τους διακόπτες και βυθίζουν τον πολιτικό διάλογο στο σκοτάδι.
Απόσπασμα από την ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη:
