“Μπορεί η δημοκρατία να σώσει το κλίμα;”. Καίριο το ερώτημα που θέτει το φετινό Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Δημοκρατία. Η πολύμορφη εκδήλωση διοργανώνεται κάθε χρόνο από το 2012 από το Συμβούλιο της Ευρώπης, την πόλη του Στρασβούργου, περιφερειακά όργανα και τη γαλλική κυβέρνηση και θα ολοκληρωθεί (ιού επιτρέποντος) τον ερχόμενο Νοέμβριο. Επί δώδεκα μήνες πρόκειται να εξεταστούν οι δυνατότητες και τα όρια της συμμετοχικής δημοκρατίας για την αντιμετώπιση όλων των πτυχών της κλιματικής κρίσης με παρεμβάσεις πολιτών, πολιτικών, ειδικών, δημοσιογράφων, ακτιβιστών, συλλογικοτήτων από όλο τον κόσμο.
“Δώδεκα μήνες, μία ερώτηση”: ο Ιανουάριος είναι έτσι αφιερωμένος στη “Συμμετοχική Δημοκρατία για το Κλίμα”, ενώ τους επόμενους μήνες ακολουθούν τα θέματα των κλιματικών προσφύγων, των ανισοτήτων, των τοπικών δράσεων, του κινήματος των νέων κατά της κλιματικής κρίσης, του μέλλοντος της ενέργειας κ.ά.
“Ο επείγων χαρακτήρας της κλιματικής κρίσης δοκιμάζει τα όρια της παραδοσιακής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της ικανότητάς της να προωθήσει μια βαθιά κοινωνική αλλαγή” παρατηρούν οι διοργανωτές θέτοντας τα όρια των μεγάλων και συμμετοχικών μηχανισμών διαβούλευσης και λήψης αποφάσεων. “Σε όλο τον κόσμο νέες μορφές συμμετοχικής δημοκρατίας αναδύονται, δίνοντας στους ανθρώπους την ευκαιρία να συμμετέχουν στην ανεύρεση νέων λύσεων και την αίσθηση ελπίδας στην ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε αυτά τα επείγοντα περιβαλλοντικά προβλήματα”.
Υπάρχουν πολλά ερωτήματα προς συζήτηση, όπως το αν μπορεί η αντιπροσωπευτική δημοκρατία να φέρει αποτελέσματα στο θέμα του κλίματος. Πώς μπορεί να διασφαλιστεί ότι η συμμετοχική δημοκρατία, η δημοκρατία της διαβούλευσης είναι πραγματικά αντιπροσωπευτική; Μπορούν οι δημοκρατικοί θεσμοί να γίνουν πιο συμμετοχικοί; Μπορούν οι συμμετοχικοί δημοκρατικοί μηχανισμοί να λειτουργήσουν στην παγκόσμια κλίμακα της κλιματικής κρίσης; Πώς διασφαλίζεται η συμβατότητα της δημοκρατικής διακυβέρνησης με τη γρήγορη και αποφασιστική δράση που απαιτείται; Απαντήσεις θα επιχειρήσουν να σκιαγραφήσουν διανοούμενοι, νέοι, ακτιβιστές, πολιτικοί, ειδικοί από όλο τον κόσμο, με διαδικτυακές εκδηλώσεις, συνεντεύξεις, συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης.
Στο πλαίσιο αυτό διοργανώθηκε την περασμένη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου διαδικτυακή συζήτηση στρογγυλής τραπέζης από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης και την Επιτροπή Τρεχουσών Υποθέσεων του Κογκρέσου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών, με θέμα την “αντιπροσωπευτική δημοκρατία κατά της κλιματικής κρίσης”.
Το θέμα του ρόλου και της ευθύνης των εκλεγμένων αντιπροσώπων στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής έθεσε η αντιπρόεδρος του Κογκρέσου Γκουν Μάριτ Χέλγκεσεν, που προήδρευσε της σχετικής συζήτησης, στην οποία μετείχε και ο Γιώργος Παπανδρέου, εισηγητής της Έκθεσης της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, με θέμα “Περισσότερη συμμετοχική δημοκρατία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής”.
Ο πρώην πρωθυπουργός προτείνει την “αλλαγή υποδείγματος” και την “εμβάθυνση και όχι τον περιορισμό της δημοκρατίας”. Το δεύτερο πάνελ με θέμα “Κάνοντας τα λόγια έργα: προκλήσεις και ευκαιρίες για τη σύνδεση παγκόσμιας, περιφερειακής, εθνικής και τοπικής δράσης” συντόνισε ο εκπρόσωπος του Κογκρέσου για τους Βιώσιμους Στόχους του ΟΗΕ Βλαντίμιρ Πρέλιμπιτς, που υπογράμμισε τον πολύτιμο ρόλο των τοπικών αρχών στην υλοποίηση των κλιματικών σχεδιασμών.
Ακολούθησε την επόμενη ημέρα φόρουμ με θέμα την ενεργή συμμετοχή των πολιτών μέσω των Συνελεύσεων, ως κρίσιμων παραγόντων για την αντιμετώπιση τόσο της κλιματικής κρίσης όσο και της κρίσης εμπιστοσύνης στους δημοκρατικούς θεσμούς: το “κλειδί” για την υπέρβαση των σημερινών αδιέξοδων. Το κεντρικό σύνθημα άλλωστε τα λέει όλα -“η καταμέτρηση των ψήφων δεν είναι αρκετή, χρειάζεται και η συμμετοχή των πολιτών”: για τη Δημοκρατία, για το κλίμα.
Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, εκπρόσωπος για θέματα Κλιματικής Αλλαγής
