Ιδιαίτερα στη χώρα μας, το χρηματοπιστωτικό σύστημα εμφανίζει περαιτέρω αδυναμίες. Όχι μόνο τα τελευταία έτη, αλλά συνολικά στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας, οι τράπεζες αποτελούν μνημείο κακοδιαχείρισης, τόσο του δημοσίου τομέα όσο και (κυρίως) του ιδιωτικού. Το κόστος των ανακεφαλαιοποιήσεων ήταν βαρύ και σηκώθηκε σχεδόν εξολοκλήρου από το λαό.
Ποια ήταν ωστόσο η στάση των τραπεζών, ακόμα και μετά τη διάσωσή τους; Από το ένα άκρο, δηλαδή τους ανεξέλεγκτους δανεισμούς άνευ ουσιαστικών εγγυήσεων, περάσαμε στο άλλο, δηλαδή στον αποκλεισμό από τη χρηματοδότηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των πολιτών. Το ίδιο συνέβη και στα επιτόκια όπου από τα πολύ υψηλά επιτόκια καταθέσεων περάσαμε σε κωμικά χαμηλά, ενώ τα επιτόκια δανεισμού σκαρφαλώνουν σε δυσθεώρητα ύψη.
Είναι προφανές λοιπόν πως πρέπει να υπάρξει μία αλλαγή πλεύσης, όπως προκύπτει και από το στρατηγικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία. Οι προτάσεις που διατυπώνονται φαίνεται να οδηγούν σε βάσιμες ελπίδες για μία νέα πορεία, ωστόσο είναι απαραίτητο να συμπληρωθούν.
Ένα ριζοσπαστικό πλάνο για το χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να βασίζεται σε τρεις πυλώνες:
1) Θεσμικές μεταρρυθμίσεις: Είναι απαραίτητο να αποκατασταθεί ο ρόλος του κράτους, δίχως να επαναληφθούν οι παθογένειες του παρελθόντος. Το δημόσιο κατέχει δικαιώματα στις συστημικές τράπεζες και αυτά πρέπει να τα αξιοποιήσει, τόσο για να πιέσει για την ενίσχυση της χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όσο και για να υπάρξει αλλαγή στις πολιτικές των επιτοκίων. Επιπροσθέτως, η κρατική Αναπτυξιακή Τράπεζα που δημιουργήθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, πρέπει να αναβαθμιστεί με εγχώριους και ευρωπαϊκούς πόρους προκειμένου να κατευθύνει τα κονδύλια σε μικρομεσαίους επιχειρηματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες. Ταυτόχρονα, είναι κομβικής σημασίας η λειτουργία ενός παράλληλου συστήματος χρηματοδοτήσεων που θα περιλαμβάνει συνεταιριστικές τράπεζες (ιδιαίτερα για εγχειρήματα Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας) καθώς και το θεσμό των μικροπιστώσεων. Αυτός φαίνεται να είναι ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος να σπάσει το μονοπώλιο του ιδιωτικού τομέα δίχως να υπάρξει σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους θεσμούς της.
2) Κάθαρση του συστήματος: Αρχής γενομένης από την εξαγγελθείσα κατάργηση των ασυλιών των τραπεζιτών που έχει θεσμοθετήσει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, πρέπει να ξεκινήσει άμεσα μία διαδικασία κάθαρσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Είναι απαραίτητο τόσο το να υπάρξει διερεύνηση των συνθηκών δανεισμού των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων προκειμένου να διερευνηθεί ενδεχόμενος δόλος από την πλευρά των τραπεζών με σκοπό να υφαρπάξουν στη συνέχεια την υποθηκευμένη περιουσία των πολιτών, όσο και να υπάρχουν διαρκείς έλεγχοι του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας στα υποκαταστήματα των τραπεζών προκειμένου να τηρείται η εργασιακή νομοθεσία.
3) Ρύθμιση του Ιδιωτικού χρέους: Απαιτείται η πλήρης εφαρμογή του προγράμματος που έχει εξαγγελθεί (διαγραφή μέρους της οφειλής, 120 δόσεις για την αποπληρωμή του υπόλοιπου, προστασία της πρώτης κατοικίας, της επαγγελματικής στέγης και της αγροτικής γης). Επιπροσθέτως, πρέπει να εξεταστεί η θέσπιση ενός νέου διαφανούς συστήματος δανειοδότησης με ενδελεχή έλεγχο των επιχειρηματικών πλάνων των δανειζομένων, καθώς και της δυνατότητάς τους να αποπληρώσουν το δάνειο που πρόκειται να λάβουν.
Η επόμενη ευκαιρία του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση θα είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για τη χώρα όσο και για την ίδια την Αριστερά. Απαιτούνται ριζικές τομές και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί και επιβάλλεται να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.
