to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Γεωργία και κορωνοϊός: Προκλήσεις και διδάγματα για Ελλάδα και Ευρώπη

Το κείμενο πολιτικής του Καθηγητή στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, πρώην Γ.Γ. του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Χαράλαμπου Κασίμη, το οποίο δημοσιεύεται από το Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, αποτελεί μια πολύτιμη συμβολή για την ανάδειξη των βαθύτερων αιτιών των νέων μεταδοτικών ασθενειών όπως ο Covid-19.


Μέχρι σήμερα, τα ΜΜΕ και η εγχώρια συζήτηση για την κρίση του κορωνοϊού έχουν επικεντρωθεί κατά κύριο λόγο στις επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και την οικονομία. Το κείμενο πολιτικής του Καθηγητή στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, πρώην Γ.Γ. του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Χαράλαμπου Κασίμη, το οποίο δημοσιεύεται από το Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, αποτελεί μια πολύτιμη συμβολή για την ανάδειξη των βαθύτερων αιτιών των νέων μεταδοτικών ασθενειών όπως ο Covid-19.

Οι παράγοντες πίσω από την εμφάνιση νέων μεταδοτικών ασθενειών
Η ανάλυση  εντοπίζει  τρεις κύριες παραμέτρους:
Η πρώτη είναι αυτή που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή και τις καταστροφές των οικοσυστημάτων
Η δεύτερη, με το ίδιο το μοντέλο της βιομηχανικής γεωργίας
Η τρίτη με τη διεθνοποίηση της κατανάλωσης εξωτικών ειδών και την ένταξή τους στην διατροφική αλυσίδα.
Καταστροφή οικοσυστημάτων
Συγκεκριμένα, όλο και περισσότερο οι ζωονόσοι συνδέονται με την κλιματική αλλαγή αλλά και την ανθρώπινη δραστηριότητα και συμπεριφορά που οδηγεί στην καταστροφή των παρθένων δασών για την εκμετάλλευση της ξυλείας τους και την ανάπτυξη της γεωργικής παραγωγής.
Η διατάραξη των οικότοπων των ζώων ενέχει άμεσους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία. Μικροοργανισμοί, που μέχρι πρότινος αφορούσαν στα ζώα αυτά χωρίς να είναι λοιμογόνοι λόγω συνεξέλιξης και προσαρμογής, έρχονται πλέον σε επαφή με τον άνθρωπο και το οικοσύστημά του. Ως αποτέλεσμα, δημιουργούνται συνθήκες που είναι ευνοϊκές στην πρόκληση επιδημιών και πανδημιών.
Οι επιστήμονες συμφωνούν στην άποψη ότι περιορίζοντας την αποδάσωση θα συντελέσουμε στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας, στη σταθεροποίηση του κλίματος και στη συγκράτηση των μετακινήσεων των ζώων που συμβάλουν στη διάδοση των ασθενειών.
Εμπορία και κατανάλωση εξωτικών ειδών
H δεύτερη αιτία της εκδήλωσης νέων ασθενειών όπως το Covid-19 συνδέεται με τα εξωτικά/άγρια είδη τα οποία γίνονται όλο και περισσότερο αντικείμενο κατανάλωσης και εμπορίας και εντάσσονται στη διατροφική αλυσίδα αξίας, χωρίς καν να έχει ελεγχθεί η διατροφική ασφάλειά τους. Η ύπαρξη ανθυγιεινών και χωρίς κανονισμούς αγορών άγριων ειδών, όπως αυτή της Wuhan, δημιουργούν το ιδανικό περιβάλλον για τη μετάδοση ιών στον άνθρωπο.


Βιομηχανική γεωργία
Τέλος, η κυριαρχία του βιομηχανικού εντατικού συστήματος παραγωγής στη γεωργία διαταράσσει σοβαρά, όχι μόνο την προστασία και αναζωογόνηση του φυσικού περιβάλλοντος, τη βιωσιμότητα των μικρών αγροτών και την κοινωνική συνοχή, αλλά και την ευζωία και τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Το τεράστιο μέγεθος του ζωικού πληθυσμού στις περιπτώσεις βιομηχανικής μορφής παραγωγής επιτρέπει τη διατήρηση αυτών των παθογόνων σε περίπτωση ανάδυσής τους στις εκτροφές, χωρίς να είναι δυνατή η εξάλειψή τους με φυσικό τρόπο λόγω ανοσίας της αγέλης, καθώς νέα ζώα εισέρχονται στην εκτροφή διαρκώς. Το ανταγωνιστικό μοντέλο υψηλών αποδόσεων βιομηχανικής παραγωγής αποτελεί μια συνεχώς ανανεούμενη βάση ευπαθών πληθυσμών ενώ παράλληλα οι χώρες αυτές, για να ανταπεξέλθουν στις ανταγωνιστικές πιέσεις του διεθνούς εμπορίου, δεν τηρούν αυστηρούς κανόνες και δεν επενδύουν στις αναγκαίες υποδομές βιοασφάλειας και ευζωίας.
Συνολικά, οι προσπάθειες ικανοποίησης των αυξανόμενων διατροφικών αναγκών του πλανήτη δεν μπορούν να γίνονται σε βάρος της φύσης, του αγροτικού κόσμου και της δημόσιας υγείας. Το ανεξέλεγκτο εμπόριο εξωτικών και απειλούμενων ειδών πρέπει επίσης να περιοριστεί, αν όχι καταργηθεί, και η σημερινή ρήξη μεταξύ φύσης και κοινωνίας, οικολογίας και οικονομίας να αρθεί. Σήμερα βρισκόμαστε σε μια νέα ιστορική φάση στην οποία η κλιματική και περιβαλλοντική κρίση πρώτα όσο και η πρόσφατη υγειονομική ανέδειξαν νέες προτεραιότητες.
Προκλήσεις & ευκαιρίες για την ελληνική γεωργία
Στην περίπτωση της Ελλάδας, σύμφωνα με την ανάλυση, με δεδομένα τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της γεωργίας της χώρας και την υψηλή γεωγραφική παραλλακτικότητα των καλλιεργειών, ο στρατηγικός προσανατολισμός θα πρέπει να στοχεύει αφενός στη βελτίωση, από άποψης αποδοτικότητας, του μοντέλου βασικών ομοειδών προϊόντων μαζικής παραγωγής που χαρακτηρίζεται από χαμηλές ενιαίες τιμές αλλά και ισχυρό διεθνή ανταγωνισμό, και αφετέρου στη σταδιακή μετατόπιση προς το μοντέλο της διαφοροποιημένης παραγωγής προϊόντων ποιότητας και ταυτότητας, γεωγραφικών ενδείξεων και οργανικής γεωργίας, ασφάλειας και πιστοποίησης. Προϊόντα δηλαδή στα οποία μπορεί να εντοπιστεί και το συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής γεωργίας.
Άμεσες και αναγκαίες παρεμβάσεις κρίνονται οι εξής:
1. Ένα ολοκληρωμένο σχέδιο παρεμβάσεων για μια γενναία δημογραφική ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού
2. Ένα εθνικό λειτουργικό σύστημα διαχείρισης της γνώσης, κατάρτισης, έρευνας, καινοτομίας, ψηφιοποίησης της γεωργίας, νέων τεχνολογιών και γεωργικής συμβουλευτικής.
3. Η εκπόνηση, προσαρμογή και εφαρμογή εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών συστημάτων ποιότητας για τη διασφάλιση και προαγωγή της ποιότητας και ασφάλειας των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων με προστασία της προέλευσης και της ταυτότητάς της.
4. Ένα εθνικό σχέδιο επαναφοράς της τοπικής παραγωγής με σύντομες αλυσίδες αξίας (short value chains) με μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και διακλαδικές συνδέσεις.
Καινοτομία, τεχνολογία, γνώση και οργάνωση της παραγωγής μπορούν με τις κατάλληλες πολιτικές να προστατεύσουν το περιβάλλον, να αυξήσουν την παραγωγικότητα και να ικανοποιήσουν τη ζήτηση.

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)