«Περισσότεροι από ένας στους δύο Γάλλους ψηφοφόρους θεωρούν ότι ο σοσιαλιστής υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές, Μπενουά Αμόν, θα πρέπει να αποσυρθεί από την κούρσα προς όφελος του αντιπάλου του αριστερού υποψηφίου, του Ζαν-Λικ Μελανσόν, ο οποίος προηγείται έναντι αυτού στις δημοσκοπήσεις».
Το παραπάνω εύρημα της δημοσκόπησης του ινστιτούτου Harris Interactive, αναδεικνύει την αδυναμία της Αριστεράς* να αποτελέσει το αντίπαλον δέος στην Λεπέν. Επί εβδομάδες ο Αμόν (Σοσιαλιστικό Κόμμα, προέρχεται από την αριστερή του πτέρυγα) έκανε έκκληση στον Μελανσόν («Ανυπότακτη Γαλλία») να συνταχθεί με τους Σοσιαλιστές και να τον στηρίξει ως μοναδικό υποψήφιο, αλλά ο Μελανσόν το απέκλειε μετ’ επιτάσεως.
Η έλλειψη δημοτικότητας του Αμόν αντανακλά εν μέρει το μέγεθος της λαϊκής δυσαρέσκειας απέναντι στους Σοσιαλιστές, έπειτα από 5 χρόνια διακυβέρνησης από τον Φρ. Ολάντ.
Η χαμένη ευκαιρία
Αν υπήρχε ένας αριστερός υποψήφιος αντί για δύο, αυτός θα είχε στα χαρτιά την πιθανότητα να προκριθεί στον δεύτερο γύρο, αν κατάφερνε να συγκεντρώσει περίπου το 25% των ψήφων που σήμερα είναι μοιρασμένες στα δύο. Ο Νίκος Σμυρναίος, Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας των ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Toulouse III-Paul Sabatier της Γαλλίας εξηγεί, μιλώντας στο Left.gr, γιατί δεν προχώρησε το σενάριο της συμμαχίας μεταξύ Αμόν και Μελανσόν:
«Γιατί η διχόνοια είναι κλασική στην Αριστερά και, επίσης, γιατί αυτές οι εκλογές είναι ορόσημο και για τους δύο: Ο μεν Μελανσόν θέλει να υπερκεράσει τελειωτικά το Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (σ.σ.: επίσημος υποψήφιος του οποίου είναι ο Αμόν) και να γίνει η πρώτη δύναμη της Αριστεράς στη χώρα. Από την άλλη, ο Αμόν θέλει να πάρει τον έλεγχο του Σοσιαλιστικού Κόμματος στο επόμενο συνέδριο και για να το καταφέρει αυτό πρέπει να πάει την υποψηφιότητα του μέχρι τέλους.
Θεωρητικά το πρόγραμμα των δύο είναι συμβατό και το ιδανικό σενάριο θα ήταν μια συμμαχία μεταξύ των δύο, με τον ένα να αποσύρει την υποψηφιότητα του στις προεδρικές και τη συγκρότηση κοινής λίστας για τις βουλευτικές εκλογές (σ.σ.: οι οποίες θα διεξαχθούν στις 11 και 18 Ιουνίου). Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η διεκδίκηση της προεδρίας απέναντι στην Λεπέν και της πλειοψηφίας στην Εθνοσυνέλευση θα ήταν εφικτή. Απ’ ότι όμως φαίνεται, θα χαθεί η ιστορική ευκαιρία συγκρότησης ενός αριστερού μετώπου κατά της ξενοφοβικής ακροδεξιάς και ενάντια στους νεοφιλελεύθερους αντιπρόσωπους της κυρίαρχης τάξης».
(στη σκία της δικαστικής εμπλοκής Φιγιόν -πρώτος από αριστερά-, η προεκλογική εκστατεία μπαίνει στην τελική ευθεία)
Ο «ανεξάρτητος» κεντρώος που διχάζει τους σοσιαλιστές
Από την άλλη, ένας «πολιτικός θερμοκηπίου», όπως τον χαρακτηρίζει ο Ν. Σμυρναίος, ο πρώην υπουργός οικονομικών Εμμανουέλ Μακρόν εμφανίζεται δημοσκοπικά ο επικρατέστερος για να περάσει στον δεύτερο και τελικό γύρο (ο οποίος θα διεξαχθεί στις 7 Μαΐου), απέναντι στη Λεπέν, την οποία αναμένεται να κερδίσει με μεγάλη διαφορά.
Όπως σημειώνει ο Ν. Σμυρναίος, το αφήγημα του Μακρόν επικεντρώνεται στη «Γαλλία που κερδίζει» και υπόσχεται μια νέα διακυβέρνηση «μακριά από τις αγκυλώσεις Δεξιάς κι Αριστεράς». Όμως ο πολιτικός του λόγος είναι κούφιος και στερεότυπος καθώς αναμασά διαφημιστικά σλόγκαν χωρίς να παρουσιάζει κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Άλλωστε, η θητεία του στο υπουργείο οικονομικών σημαδεύτηκε από τις πιο νεοφιλελεύθερες απορρυθμίσεις της πενταετίας Ολάντ.
Τούτων δοθέντων, προκύπτει η απορία πώς ένας υποψήφιος ο οποίος θα έπρεπε να έχει πληγεί από τη φθορά του πολιτικού συστήματος, το οποίο υπηρέτησε μέχρι και πρόσφατα, καταφέρνει να συγκεντρώνει την ελπίδα μέρους του εκλογικού σώματος για αλλαγή στο... πολιτικό σύστημα;
«Είναι φρέσκο πρόσωπο, νέος και γοητευτικός, δεν ήταν ποτέ υποψήφιος για εκλόγιμη θέση, υποστηρίζεται από το φιλελεύθερο κατεστημένο και τα κυρίαρχα ΜΜΕ, έχει μεγάλη χρηματοδότηση, είναι κεντρώος και τραβάει ψηφοφόρους από τις δύο πτέρυγες του πολιτικούς συστήματος», επισημαίνει ο Ν. Σμυρναίος.
Η στήριξη του Ολάντ, των κορυφαίων στελεχών και των υπουργών του, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τον πρώην πρωθυπουργό Μανουελ Βαλς στον «ανεξάρτητο» Μακρόν είναι τόσο σκανδαλώδης που έχει πεισμώσει τον Αμόν ο οποίος αποκλείει το ενδεχόμενο να αποσυρθεί πρόωρα από την κούρσα της διεκδίκησης της προεδρίας και, σε συνέντευξή του στο δημόσιο ραδιοφωνικό σταθμό Franceinfo, τονίζει: «Φυσικά και θα παραμείνω μέχρι το τέλος».
Η πόλωση στο Σοσιαλιστικό Κόμμα κινδυνεύει καταστήσει βαθύτερο το υπάρχον χάσμα μεταξύ των πιο συντηρητικών, όπως ο Βαλς και όσων τοποθετούνται στα αριστερά, όπως ο Αμόν, σε κρίσιμο σημείο, λίγο πριν τις κάλπες.
(«En Marche!», το «κίνημα» του Μακρόν)
Κερδισμένη η ακροδεξιά
Την ίδια στιγμή, η ακροδεξιά είναι ήδη η πραγματική νικήτρια των επερχόμενων εκλογών διότι, όπως σημειώνει ο Ν. Σμυρναίος, έχει ήδη επιβάλει την ατζέντα της και αναμένεται να εδραιωθεί ως πρώτη πολιτική δύναμη.
Η Λεπέν φαίνεται ότι ποντάρει πολλά στη ρητορική της κατά της παγκοσμιοποίησης. Εύλογα τίθεται το ερώτημα με ποιον τρόπο θέτει το ίδιο ζήτημα η Αριστερά και γιατί δεν καταφέρνει να πείσει τους ψηφοφόρους με την αντινεοφιλελεύθερη ρητορική της;
Όπως υπογραμμίζει ο Ν. Σμυρναίος, «είναι ευκολότερο να καταδικάσει κανείς την παγκοσμιοποίηση όντας ξενόφοβος και δυσκολότερο να κάνει το ίδιο όντας ανοιχτός σε άλλες κουλτούρες και πολιτισμούς. Αριστερά στη Γαλλία, άλλωστε, θεωρείται και το Σοσιαλιστικό κόμμα που εφάρμοσε νεοφιλελεύθερη πολιτική, άρα υπάρχει μεγάλο πρόβλημα αξιοπιστίας».
Σύμφωνα με τον Ν. Σμυρναίο, η Λεπέν στην προσπάθειά της να αποφύγει το μέτωπο εναντίον της στον δεύτερο γύρο, έχει αμβλύνει πολλές από τις βασικές της θέσεις, όπως αυτή περί εξόδου από το Ευρώ και την ΕΕ, αυτή για τις ρατσιστικές διακρίσεις στην εργασία, την πρότασή της για ακύρωση του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων. Μάλιστα, υπό την επήρεια του συμβούλου της Φλοριάν Φιλιπό, ανοιχτά ομοφυλόφιλου και προερχόμενου από την πατριωτική δεξιά, η Λεπέν έχει στρογγυλέψει τον ρατσιστικό λόγο της και έχει αποκηρύξει το ακραία νεοφιλελεύθερο οικονομικό πρόγραμμα του πατέρα της.
Η απογοήτευση «σπρώχνει» τη γαλλική νεολαία στην ακροδεξιά αγκαλιά της Λεπέν
Παρ’ όλα αυτά, το Εθνικό Μέτωπο έχει το μεγαλύτερο ποσοστό παραιτήσεων εκλεγμένων συμβούλων και δημάρχων. Τα νέα μέλη του κόμματος που υπέκυψαν στο πολιτικό μάρκετινγκ της Λεπέν «ανακαλύπτουν» τις μαφιόζικες πρακτικές των απαρατσίκ αλλά και τη σκληρή ιδεολογία που διατρέχει μεγάλο κομμάτι του κόμματος. Αυτός ο φασιστικός κορμός του Εθνικού Μετώπου εκπροσωπείται από την «ανιψιά», την 27χρονη Μαριόν Μαρεσάλ Λεπέν που εξελίσσεται στον πιο επικίνδυνο εσωτερικό αντίπαλο της προεδρικής ομάδας.
Στην πραγματικότητα, σημειώνει ο Ν. Σμυρναίος, αυτό που κρατάει μαζί όλο αυτό το συνονθύλευμα είναι η προοπτική της εξουσίας. Αν η Λεπέν χάσει, είναι βέβαιο ότι η «μετριοπαθής» γραμμή θα δεχτεί κριτική και δεν αποκλείεται νέα διάσπαση, στην οποία η γαλλική ακροδεξιά έχει να επιδείξει μεγάλη παράδοση. Μην ξεχνάμε άλλωστε, προσθέτει ο Ν. Σμυρναίος, τόσο τα δικαστικά προβλήματα που έχει, με κυριότερο την εμπλοκή της σε υποθέσεις παράνομης χρηματοδότησης του κόμματος μέσω εταιρειών που ανήκουν σε φίλους και συμβούλους της, όσο και τις διασυνδέσεις της οικογένειας Λεπέν με την υψηλή κοινωνία, με ακροδεξιούς χρηματιστές και φορολογικούς παραδείσους. Όλα αυτά έρχονται σε σύγκρουση με τη νέα πολιτική γραμμή της υποτιθέμενης υπεράσπισης του απλού λαού**.
Media αλά... ελληνικά!
Μεγάλο μερίδιο ευθύνης, κατά το Ν. Σμυρναίο, στην άνοδο της ακροδεξιάς, φέρουν τα ΜΜΕ. Οι κυριότεροι λόγοι:
-Η κρίση εμπιστοσύνης στα ΜΜΕ (οι δημοσιογράφοι, μαζί με τους πολιτικούς και τα κόμματα, καταλαμβάνουν τις τελευταίες θέσεις στις σχετικές μετρήσεις), παρόμοιας έντασης με την αντίστοιχη στη χώρα μας,
-η ακραία εμπορευματοποίηση που συνοδεύεται από την καλλιέργεια ξενοφοβικών στερεοτύπων, τάση η οποία εντάθηκε μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις του 2015 και την προσφυγική κρίση του 2016,
-η κυρίαρχη ιδεολογία του άκρατου νεοφιλελευθερισμού η οποία επικρατεί κατά κράτος στη δημόσια συζήτηση και στην οποία στηλιτεύονται οι «υποβοηθούμενοι» (assistés): οι άνεργοι, οι φτωχοί, οι πρόσφυγες, οι κάτοικοι των εργατικών προαστίων, οι δημόσιοι υπάλληλοι. Έτσι, ενισχύονται ο κοινωνικός αυτοματισμός και οι διχαστικές τάσεις στο εσωτερικό της γαλλικής κοινωνίας καθώς ενώ γίνεται εντονότερη η αναζήτηση αποδιοπομπαίων τράγων. Όλα αυτά αποτελούν βούτυρο στο ψωμί της ακροδεξιάς και φυσικά δεν απαντώνται μόνο στη Γαλλία...
Η ακροδεξιά και συνωμοσιολογία στα κοινωνικά δίκτυα, φαινόμενο που όπως και τα προηγούμενα, σημειώνει ο Ν. Σμυρναίος, μας θυμίζει έντονα (και) την ελληνική πραγματικότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Το 39% και 38% των ερωτώμενων αντίστοιχα πιστεύουν ότι το γαλλικό κράτος έχει δώσει 77.000 εργατικές κατοικίες σε πρόσφυγες (απολύτως αναληθές) και ότι δήμαρχοι της επαρχίας πληρώνονται για να δεχτούν ξένους από τα γκέτο του Παρισιού (επίσης κατασκεύασμα της ακροδεξιάς φαντασίας)!
(τα πιο δημοφιλή fake news των τελευταίων μηνών στη Γαλλία)
Όπως σημειώνει καταληκτικά ο Ν. Σμυρναίος, η πληροφοριακή σύγχυση (confusionnisme), η συνωμοσιολογία και η προκατάληψη που κυριαρχεί σε μεγάλο κομμάτι του γαλλικού κοινού είναι αποτέλεσμα της απογοήτευσης και της έλλειψης εμπιστοσύνης στα κυρίαρχα ΜΜΕ. Ως εκ τούτου, το μηντιακό σύστημα καθώς κι ένα μέρος των δημοσιογράφων φέρει σημαντική ευθύνη για την μεγάλη και επικίνδυνη άνοδο της ακροδεξιάς.
* Μιλώντας με όρους Γαλλίας, στην Αριστερά τοποθείται το Σοσιαλιστικό κόμμα την ώρα που ο Μελανσόν βρίσκεται «στα αριστερά της Αριστεράς» ενώ, χρησιμοποιώντας αναλογίες με την ελληνική πολιτική κουλτούρα, τόσο ο Αμόν, από την αριστερή πτέρυγα των Σοσιαλιστών, όσο και ο Μελανσόν, ο οποίος ανήκε στην ίδια πτέρυγα μέχρι το 2008, όταν αποχώρησε για να ιδρύσει το «Αριστερό Κόμμα», θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στην Αριστερά -με όρους ρητορικής, τουλάχιστον, αντιπαράθεσης με το νεοφιλελευθερισμό).
** Εκτός από όσα απάντησε στο Left.gr ο Νίκος Σμυρναίος, στην παραπάνω ανάλυση χρησιμοποιούνται στοιχεία από δύο πρόσφατα άρθρα του (διαβάστε αναλυτικά εδώ και εδώ).
