Ο Γιάννης Αναστασάκης, ηθοποιός, σκηνοθέτης και ιδρυτικό μέλος του θεατρικού οργανισμού «Στιγμή» (1995), επιστρέφει στη γενέθλια πόλη, τη Θεσσαλονίκη, αναλαμβάνοντας τη θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή στο ΚΘΒΕ, τη δεύτερη κρατική σκηνή της χώρας. Μπορεί να βρέθηκε αντιμέτωπος με προβλήματα και υπέρογκα χρέη, εν τούτοις δεν πτοείται και προσπαθεί ακούραστα να κρατήσει ζωντανή την παρουσία του ΚΘΒΕ μέσα στην πόλη με διάφορες δράσεις σε κοινωνικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Ο Γιάννης Αναστασάκης διεξάγει τιτάνιο αγώνα στοχεύοντας να νοικοκυρέψει τον οργανισμό συνεπικουρούμενος από την άξια συνάδελφό του και συνεργάτιδά του από παλιά, την Μαρία Τσιμά, στη θέση της Αναπληρώτριας Καλλιτεχνικής Διευθύντριας.
Κύριε Αναστασάκη, αναλάβατε τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΚΘΒΕ σε μια κρίσιμη συγκυρία τόσο οικονομική όσο και καλλιτεχνική της πορείας του. Ποιο είναι το όραμά σας σχετικά με την επίλυση των ποικίλων προβλημάτων του και τη συνέχιση της καλλιτεχνικής του προσφοράς στην πόλη μας;
Πρώτο μέλημα μου είναι να ξαναβρεί το Θέατρο το βηματισμό του και να συνεχίσει να προσφέρει το πολιτιστικό του έργο στη Θεσσαλονίκη και σε όλη τη Β. Ελλάδα. Αυτή η λογική συμπυκνώνεται στη φράση «ΚΘΒΕ: ένα θέατρο ανοιχτό», ένα σύνθημα που δεν θέλει μονάχα να ξορκίσει τους φόβους για ένα κλείσιμο του θεάτρου αλλά και να δηλώσει τη διάθεσή μας να συνεργαστεί το ΚΘΒΕ με το καλλιτεχνικό δυναμικό της πόλης και όλους τους φορείς που παράγουν πολιτισμό στη Β. Ελλάδα. Τα οικονομική προβλήματα δεν θα λυθούν εύκολα. Χρειάζεται η στήριξη της Πολιτείας, η στήριξη του κοινού αλλά και ένας εξορθολογισμός των εξόδων. Οφείλουμε να κάνουμε καλές παραστάσεις και να σεβαστούμε την ιστορία του θεάτρου.
Έχετε συνεργαστεί με το ΚΘΒΕ ως σκηνοθέτης και ηθοποιός και σήμερα από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή έχετε μια πιο σαφή εικόνα για τη λειτουργία του. Κατά τη γνώμη σας ποια είναι η «αιτία του κακού» που προκαλεί τη μακρόχρονη δυσλειτουργία αυτού του θεατρικού οργανισμού;
Οι παθογένειες που ταλανίζουν το ΚΘΒΕ έρχονται από παλιά, γι’ αυτό και οι λύσεις δεν είναι εύκολο να βρεθούν άμεσα. Λανθασμένες επιλογές, κακή διαχείριση του δημοσίου χρήματος, αδιαφορία της πολιτείας να επιλύσει θεσμικά και οικονομικά προβλήματα, παλιές νοοτροπίες, αναξιοκρατία, έχουν οδηγήσει το ΚΘΒΕ στη σημερινή κατάσταση. Αισθάνομαι ότι αν δεν κινηθούμε γρήγορα ‒αλλά όχι βιαστικά‒ προς την κατεύθυνση μιας ριζικής αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών –συντονισμένοι: πολιτεία, εργαζόμενοι και κοινό‒, το ΚΘΒΕ θα συνεχίσει να αποτελεί καθρέφτη της κατάστασης που βιώνει ολόκληρη η χώρα.
Αν χρειαστεί να πάρετε θαρραλέες και ρηξικέλευθες αποφάσεις θα το τολμήσετε;
Και βέβαια. Δεν υπάρχει καιρός για χάσιμο. Όταν ανέλαβα την καλλιτεχνική διεύθυνση είχα δηλώσει: «Αν όχι τώρα; Πότε;» Αυτή η αίσθηση του επείγοντος γίνεται μέρα τη μέρα και πιο ισχυρή .
Ουσιαστικά μέχρι τις αρχές του 2016 υλοποιείται το ρεπερτόριο που επέλεξε ο προκάτοχός σας. Αυτά τα έργα «συνάδουν» με το δικό σας σκεπτικό όσον αφορά τις θεατρικές επιλογές ενός Κρατικού Θεάτρου; Ποιος θα είναι ο άξονας του δικού σας καλλιτεχνικού προγραμματισμού για την περίοδο 2016-2017;
Όφειλα να τηρήσω το ρεπερτόριο του προκατόχου μου και αυτό κάνω από την πρώτη μέρα που ανέλαβα. Εξάλλου, δεν πρόκειται για έργα που έρχονται σε σύγκρουση με το ρεπερτόριο ενός Κρατικού Θεάτρου όπως εγώ το φαντάζομαι. Ο Γλάρος, ο Μάκμπεθ, ο Βόυτσεκ, τα εκπαιδευτικά προγράμματα υπήρξαν επιλογές που έπρεπε να υποστηριχθούν από τη νέα Διεύθυνση/Διοίκηση. Σαφώς βέβαια το ρεπερτόριο της επόμενης περιόδου σχεδιάζεται με προσοχή ώστε να καλύπτει ένα φάσμα από το κλασικό ως το σύγχρονο έργο, από την κωμωδία ως το δράμα με τη συμβολή καλλιτεχνικών συντελεστών που θα το στηρίξουν είτε με τη νεανική ορμή είτε με την εμπειρία τους. Σύντομα θα είμαι σε θέση να ανακοινώσω αυτό το ρεπερτόριο και να ορίσω τον άξονα που θα διατρέχει το σκεπτικό του.
Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι η αποστολή ενός κρατικού θεάτρου και πόσο «καλλιτεχνικός» είναι ο ρόλος του διευθυντή του;
Ένα Κρατικό Θέατρο, ιδιαίτερα αυτό της Β. Ελλάδος, έχει την υποχρέωση να καλύπτει τις πολιτιστικές ανάγκες του κοινού μιας μεγάλης γεωγραφικής περιοχής, να επικοινωνεί το έργο του με τις γειτονικές βαλκανικές χώρες, να βρίσκει τρόπους συνεργασίας με την υπόλοιπη Ευρώπη, να ενισχύει τις πρωτοβουλίες φορέων και δήμων, να επιτελεί κοινωνικό έργο, να δίνει φωνή στις νέες καλλιτεχνικές δυνάμεις της Θεσσαλονίκης, να φιλοξενεί εκδηλώσεις, να συνεργάζεται με τα Πανεπιστήμια, τις Ορχήστρες και τα λοιπά. Από τη θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή θα προσπαθήσω με όλες μου τις δυνάμεις να συντονίσω τέτοιου είδους προσπάθειες, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και το καλλιτεχνικό τους εύρος και τη δυναμική τους.
Πώς θα σχολιάζατε το θεατρικό τοπίο της πόλης μας; Εφέτος οι θεατρικές παραστάσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των Δημητρίων, κατά τη γνώμη μου, ανέβασαν ψηλά τον πήχη (Fabre, Tgstan κ.ά.).
Δεν είναι ένα τοπίο νεκρό. Νέες ομάδες, μετακλήσεις παραστάσεων από την Αθήνα, σημαντικές συμμετοχές στα Δημήτρια, αλλά και οι παραγωγές του ΚΘΒΕ κρατούν τον πήχη ψηλά. Στόχος μας είναι αυτός ο πήχης να ανέβει μερικούς πόντους ακόμη την επόμενη χρονιά και γι’ αυτό θα επιδιώξουμε και τη φιλοξενία νέων παραγωγών στις σκηνές μας (τουρνουά 5 επί 5 στο Μικρό της Μονής Λαζαριστών) και τη στενότερη συνεργασία με το Δήμο της Θεσσαλονίκης στην επόμενη διοργάνωση των Δημητρίων .
Γεννηθήκατε και μεγαλώσατε στη Θεσσαλονίκη. Έχετε τη γνώμη ότι το θεατρικό κοινό της μπορεί να γεμίσει «ικανοποιητικά» τρεις μεγάλες Σκηνές (Βασιλικό, Μονή Λαζαριστών, Κεντρική Σκηνή) και άλλες μικρότερες;
Η Θεσσαλονίκη έχει θεατρόφιλο κοινό και οφείλουμε με την ποιότητα των παραστάσεών μας να το πείσουμε να έρθει και να γεμίσει τις σκηνές μας. Ήδη φέτος, μέσα στην ύφεση, με την πρωτοβουλία που πήραμε να ορίσουμε γενική είσοδο 5 ευρώ κάθε Τετάρτη και Πέμπτη και με τη δωρεάν είσοδο στους ανέργους, προσφέροντας παραστάσεις που σέβονται τον θεατή καταφέραμε να διευρύνουμε την παρουσία του κοινού στο θέατρό μας. Σ’ αυτή την κατεύθυνση θα κινηθούμε και στα χρόνια που έρχονται.
Από την πείρα σας ως καλλιτεχνικός διευθυντής του θεατρικού οργανισμού «Στιγμή», εκτιμάται ότι το μέλλον των θεατρικών ομάδων, τόσο στην Αθήνα όσο και στην πόλη μας, είναι ευοίωνο σ' αυτή την περίοδο κρίσης που βιώνουμε;
Είναι δύσκολο για μια θεατρική ομάδα να επιβιώσει και να πλησιάσει το όραμά της, είτε έχει έδρα την Αθήνα είτε τη Θεσσαλονίκη. Η «Στιγμή» άντεξε 15 χρόνια, προσπάθησε να βρει το κοινό της σε διαφορετικούς θεατρικούς χώρους (όντας άστεγη), βρήκε στήριξη από το ΥΠΠΟ και από χορηγούς, αλλά σ’ αυτή την περίοδο της κρίσης ουσιαστικά ανέστειλε τη λειτουργία της. Σε ίδια ή παρόμοια κατάσταση βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια και βρίσκονται και τώρα που μιλάμε πολλές θεατρικές ομάδες. Από τη νέα μου θέση θα φροντίσω το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος να δώσει χώρο σ ’αυτές τις άστεγες ομάδες και να τους προσφέρει την υλικοτεχνική του υποδομή και την προβολή της δουλειάς τους.
Στην εποχή μας, που κυριαρχεί η κρίση, οικονομική και αξιών, τι ρόλο παίζει η τέχνη και ειδικότερα το θέατρο;
Ιδιαίτερα σ’ αυτή την εποχή το θέατρο, και οι τέχνες γενικότερα, επιτελούν έναν ακόμα πιο ουσιαστικό ρόλο. Βοηθούν τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι μόνοι τους, ότι μπορούν να βρουν παρηγορία, ότι μπορούν να ανοίξουν χώρο μέσα τους για την ελπίδα και το φως. Οι ουτοπίες μοιάζει να ξεθώριασαν, αλλά ο κόσμος θα αλλάζει. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά.
Ποια ευχή θα κάνατε για την πραγμάτωση των προσδοκιών σας και την ευόδωση των προσπαθειών σας, τώρα που βρίσκεστε στο τιμόνι του ΚΘΒΕ;
Να σταθεί η πολιτεία αρωγός στην προσπάθειά μας για να οδηγηθεί το ΚΘΒΕ σε μια νέα πορεία. Στην Θεσσαλονίκη υπάρχουν πολλοί που έχουν τον ίδιο στόχο. Το νέο ΔΣ του θεάτρου κι ο πρόεδρός του Άρης Στυλιανού, η Αναπληρώτρια Καλλιτεχνική Διευθύντρια Μαρία Τσιμά, όλοι οι εργαζόμενοι του θεάτρου (ηθοποιοί, τεχνικοί και διοικητικοί), οι φορείς της πόλης και κυρίως το κοινό της πόλης που στηρίζει τις παραστάσεις μας από την αρχή της περιόδου.
